Hərbi əməliyyatlar

strateji səviyyədə müharibə aparmaq üçün dövlətin silahlı qüvvələrindən mütəşəkkil istifadə

Hərbi əməliyyatlar — strateji səviyyədə müharibə aparmaq üçün dövlətin silahlı qüvvələrindən (müxtəlif hərbi qüvvələr və güc strukturları da daxil olmaqla) mütəşəkkil istifadə.[1] 

Tərkibi redaktə

 
Üçüncü Reyxin və mütəfiqlərinin Hərbi əməliyyatları , SSRİ, İkinci Dünya Müharibəsi, Şərq Cəbhəsi.
  Hər bir müharibə bir və ya daha çox kampaniyadan ibarətdir. Hər bir meharibə kampaniyası başlanğıc və nəticə hissəsindən ibarətdir. Buraya ətraf və coğrafi mühit, əməliyyatın başlanğıc mərhələsində ordunun strateji yerləşdirilməsindən tutmuş, döyüş meydanında qələbə çalmaqla əməliyyatın son qərarına qədər olan bir və ya daha çox əməliyyatdan daxildir. Əks halda döyüş meydanında və hərbi əməliyyatlar teatrında qələbənin enerji istismarı yolu ilə əldə edilməsidir.[2]
strateqiya professoru Henrix Antonoviç Ler
 
  • Hərbi kampaniya — ortaq strateji bir məqsədlə birləşdirilmiş əməliyyatlar toplusudur.
  • Əməliyyat — ümumi strateji (əməliyyat-strateji) məqsədlə birləşdirilmiş döyüşlərin, hərbi toqquşmaların birləşməsi.
  • Əsas zərbə — əsas qüvvələr qrupunun və ya donanma qüvvələrinin həlledici hərbi əməliyyatları (döyüş əməliyyatları) təyin edən hərbi strategiya konsepsiyasındadır. Əsas zərbə düşmənin qoşunlarını (qüvvələrini) məğlub etməyi və döyüşün son hədəfinə çatmağı hədəfləyən bir istiqamətə çatdırılır.
  • Döyüş — ümumi əməliyyat və strateji məqsədlə birləşdirilmiş döyüş və hərbi toqquşmaların birləşməsi.
  • Döyüş əməliyyatı — ümumi bir əməliyyat və strateji məqsəd və ya taktiki məqsədlərlə birləşdirilmiş döyüşlərin birləşməsidir.
  • Döyüş və hərbi əməliyyatlar — vaxt və məkanda məhdud bir mütəşəkkil silahlı toqquşma
  • Əlbəyaxa döyüş — hərbi personalın toqquşması.

Növləri redaktə

  • hücum — silahlı qüvvələrin hücum hərəkətlərinə əsaslanan hərbi əməliyyatların əsas növü. Düşməni məğlub etmək üçün (işçi qüvvəsinin, hərbi texnikanın, infrastrukturun məhv edilməsi) və düşmənin ərazisindəki vacib ərazilərin, xətlərin və obyektlərin ələ keçirilməsində istifadə olunur;
  • müdafiə — silahlı qüvvələrin müdafiə (qoruyucu) hərəkətlərinə əsaslanan hərbi əməliyyatların əsas növü. Düşmənin irəliləməsini dayandırmaq və ya sarsıtmaq, ərazisindəki vacib əraziləri, xətləri və infrastrukturu saxlamaq, hücum vəziyyətinə keçmək üçün şərait yaratmaq və digər məqsədlər üçün istifadə olunur;

Özünəməxsus xüsusiyyəti redaktə

İndiki mərhələdə hərbi əməliyyatlar aşağıdakı xüsusiyyətlərlə xarakterizə olunur:

  • məqsədlərin müəyyən edilməsi;
  • geniş məkan əhatəsi;
  • yüksək manevr;
  • dinamizm;
  • səmərəlilik

Təminat redaktə

Bu yönəlmiş fəaliyyətlər toplusudur:

  • qoşunları (qüvvələri) yüksək döyüş hazırlığı vəziyyətində saxlamaq;
  • qoşunların (qüvvələrin) döyüş effektivliyini qorumaq;
  • döyüşə mütəşəkkil və vaxtında daxil olmaq və tapşırıqların uğurla yerinə yetirilməsi üçün əlverişli şərait yaratmaq;
  • düşmənin qəfil hücumunu qadağan etmək və ya qarşısını almaq, zərbələrinin effektivliyini azaltmaq;

Buraya daxildir:

  • əməliyyat dəstəyi;
  • texniki dəstək;
  • arxa dəstək;

İstinadlar redaktə

  1. Словарь военных терминов. — М.: Воениздат, Составители А. М. Плехов, С. Г. Шапкин, 1988 год
  2. Операции военные // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Həmçinin bax redaktə

Ədəbiyyat redaktə

  • Военные действия на Оксусе и падение Хивы. Соч. Мак-Гахана. — М.: В Университетской типографии (Катков и К°), 1875. — 304 с. Оригинал: MacGahan, J. A. Campaigning on the Oxus, and the fall of Khiva. — London: Sampson Low, 1874.
  • Лиддел Гарт Б. Х. Стратегия непрямых действий. — М.: ИЛ, 1957. Оригинал: Liddel Hart B. H. Strategy The Indirect Approach. — N.-Y., 1954.
  • Большая советская энциклопедия (БСЭ), Третье издание, выпущенной издательством «Советская энциклопедия» в 19691978-ах в 30 томах;
  • Вавилон — «Гражданская война в Северной Америке» / [под общ. ред. Н. В. Огаркова]. — М. : Военное изд-во М-ва обороны СССР, 1979. — 654 с. — (Советская военная энциклопедия : [в 8 т.] ; 1976—1980, т. 2).;
  • Военный энциклопедический словарь (ВЭС), М, ВИ, 1984 г., 863 стр. с иллюстрациями (ил.), 30 листов (ил.);
  • Словарь военных терминов. — М.: Воениздат. Составители А. М. Плехов, С. Г. Шапкин, 1988 год.
  • Португальский P. M. 1945. Блицкриг Красной Армии. — М. : Эксмо : Яуза, 2010. — 384 с. :ил. — (1945. Год Победы). — Тираж 5000 экз. — ISBN 978-5-699-39731-0