Hacıəhməd Bersanov

Hacıəhməd Əhmədoviç Bersanov (12 aprel 1926 – 22 mart 2018) — SSRİ, çeçen uşaq yazıçısı, Çeçen-İnquşetiya Yazıçılar İttifaqının üzvü və Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi.

Hacıəhməd Bersanov
Hacıəhməd Əhmədoviç Bersanov
Doğum tarixi	12 aprel 1926(1926-04-12)
Vəfat tarixi	22 mart 2018(2018-03-22) (92 yaşında)
Milliyyəti	çeçen
Fəaliyyəti	yazıçı
Fəaliyyət illəri	1966-2018
Əsərlərinin dili	rus, çeçen
İstiqamət	uşaq ədəbiyyatı
Janrlar	nəsr, yazıçı
Mükafatları

Həyatı

Hacıəhməd Bersanov Şaami-Yurtdakı yeddi illik məktəbi bitirmışdir. Sernovodskoye kənd təsərrüfatı texnikumunun zoo-baytarlıq şöbəsinə daxil olmuş, lakin birinci ildən sonra Qroznı siyasi təhsil məktəbinə keçmişdir. 1939-cu ildə SSRİ-Finlandiya müharibəsi başlayandan sonra məktəb bağlandı və yaşlı tələbələr cəbhəyə göndərildi. Bersanov doğma kəndinə qayıtdı və kənd şurasının katibi oldu. O, 1942-ci ildə hərbi qeydiyyat şöbəsinin rəisi işləmişdir.

Hacıəhməd Bersanov 1944-cü ildə çeçenlərin sürgünü zamanı Orta Asiyaya göndərilmişdir. Deportasiya illərində Kokeştau bölgəsində yerli kolxozda zootexnik olaraq çalışmışdır.

Vətənə qayıtdıqdan sonra Çeçen-İnquşetiya Mədəniyyət Nazirliyində mədəni-maarif işləri üzrə metodist vəzifəsində çalışıb. Tezliklə metodik mərkəzin rəhbəri oldu və təxminən qırx il bu vəzifədə işləmişdir.

Bersanov 1990-cı illərin əvvəllərində təqaüdə çıxmışdır. Təqaüdə çıxdıqdan sonra Hacıəhməd Bersanov özünü ədəbi və ictimai-siyasi fəaliyyətə həsr etmişdir.

Yaradıcılığı

Hacıəhməd Bersanov 1930-cu illərin sonlarından başlayaraq Çeçen folklorunu yazmağa və tədqiq etməyə başlamışdır. Onun əsərləri gənc oxucular üçün nəzərdə tutulmuşdur. Ancaq ilk kitabları — "Topal Ulduz" və "Hacımuradın macəraları" hekayələr toplusu 1966-cı ildə nəşr olunmuşdur. Ümumilikdə, əsasən uşaq və gənclər üçün 20-dən çox kitab yazmışdır.

Bersanovun yaradıcılığında iki əsər xüsusi yer. Bunlar "Boş məxkərə axaroy a, olxazariy a" ("Torpaqımızın heyvanları və quşları" (1992) və "Müdriklik xəzinəsi — xoşbəxtliyə aparan yol" (1990)) hekayələr toplusudur. Hər iki əsər bir neçə dəfə yenidən çap olunmuşdur. Yaşına baxmayaraq, son illərdə ədəbi sahədə fəaliyyətini davam etdirən Hacıəhməd Bersanov respublikanın ictimai həyatında, xüsusən gənc nəslin mənəvi-əxlaqi tərbiyəsi və inkişafı sahəsində fəal iştirak etmişdir. Onun son əsəri çeçen dilində olan "Nokhchy, g1alg1ai Daymekhkan t1amekh" ("Çeçenlər və İnquşlar — Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçıları") əsəridir. Əsər 2010-cu ildə çap olunmuşdur. Kitaba məqalələr, hekayə və esse toplusu daxildir.

Əsərləri

• Topal Ulduz (1966);
• Hacımuradın macəraları (1966);
• Dostlar (1968);
• Atasının izi ilə (1971);
• Bahar (1979);
• Qızıl Üzük (1979);
• Polad Atın Atlısı (1983);
• Tövbə;
• Dostluqla, möhürlənmiş qan;
• "Polad Qığılcımı" — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Xansultan Daçiyevin taleyi haqqında;
• Torpağımızın Heyvanları və Quşları (1992);
• Gillaxiin xəzna — irsan nekaş ("Yaxşı yetişdirmə xəzinəsi — xoşbəxtliyə aparan yol") (1990, 2002-ci ildə yenidən çap olunmuşdur);

və digərləri.

Mükafatları və təltifləri

• "Şərəf nişanı" ordeni
• "Əmək igidliyinə görə" medalı
• Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Mədəniyyət nazirliyinin fəxri fərmanı
• Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Ali sovetinin fəxri fərmanı
• Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi.

Xarici keçidlər

• "Хож-Ахмед Берсанов". ru:Союз писателей Чеченской Республики. 2015-03-12. 2017-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-05.
• Дэти Сулумова. "Он живет, воспевая вершины человеческого духа". ru:Министерство культуры Чеченской Республики. 2011-04-19. 2016-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-05.
• "22 марта ушел из жизни народный писатель Чечни Хож-Ахмед Берсанов". grozniy.bezformata.ru. 2018-03-22. İstifadə tarixi: 2018-03-24.