Hacı Həsənov

Hacı Nuru oğlu Həsənov — Azərbaycan MEA A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun "Azərbaycanın yeni tarixi" şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru.

Hacı Həsənov
Hacı Nuru oğlu Həsənov
Doğum tarixi	1952
Doğum yeri	Şəfəq, Beyləqan rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Milliyyəti	azərbaycanlı
Elmi dərəcəsi	fəlsəfə doktoru
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsi
Mükafatları	Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatı

Həyatı

Hacı Nuru oğlu Həsənov 1952-ci ildə Beyləqan rayonunun Şəfəq kəndində anadan olmuşdur. 1967-ci ildə Şəfəq kənd səkkiz illik, 1969-cu ildə Beyləqan şəhər 1 saylı orta məktəbini bitirmişdir.

1970-1974-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin tarix fakültəsində təhsil almış, universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.

1974-1980-ci illərdə Beyləqan rayonunun Baharabad kənd 8-illik və Qəhrəmanlı qəsəbə orta məktəblərində müəllim və dərs hissə müdiri işləmişdir. 1977-1978-ci illərdə orduda xidmət etmişdir. Ehtiyatda olan baş leytenantdır.

1980-ci ilin sonundan Azərbaycan MEA A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunda çalışır. 2001-ci ildən institutun "Azərbaycanın yeni tarixi" şöbəsinin müdiridir.

1981-1984-cü illərdə Azərbaycan MEA A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun aspiranturasında təhsil almış, 1987-ci ildə namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. İndiyədək onun Azərbaycan, Argentina, İran, Norveç və Rusiyada müxtəlif dillərdə 70-dən çox elmi əsəri çap olunmuşdur. On bir monoqrafiyanın müəllifi və həmmüəllifidir.

2012-ci ildə elm sahəsində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatını almışdır.

Elmi əsərləri

Kitabları

1. Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. 4 cild. - Bakı, «Elm», 2000, 33.2 c.v. Məsul redaktorun müavini; həmmüəllif.
2. Azərbaycan tarixi. 7 cilddə. 5 cild. - Bakı, «Elm», 2001, 42 c.v. Məsul redaktorun müavini; həmmüəllif.
3. M.Ə.İsmayılov. - «GAH» seriyasından «M.Ə.İsmayılov» kitabının 1 hissəsi, Bakı, «Elm», 1999, - 1 ç.v.
4. Vətəndaş cəmiyyəti və demokratiyanın əsasları. Bakı,1998, Həmmüəllif, - 1.7 ç. v.
5. Yeni tarix. I hissə. 9 sinif üçün dərs vəsaiti. Bakı, «Çıraq», 2001, - 15 ç.v. Həmmüəllif.
6. Из истории североазербайджанской деревни в конце XIX – начале ХХ вв. – Б., 2007, 14 п.л.
7. İrəvan xanlığının tarixi. Bakı. Təhsil. 2009. Həmmüəllif.
8. Братьев Нобелей -130. Баку, 2009.
9. Qubadlı: Qədim Azərbaycan torpağı Zəngəzurun qapısı. Bakı, 2013, səh. (həmmüəllif)
10. Gubadly the ancient Azerbaijani land Zangazurs gateway. Baku, Turxan, 2013 (həmmüəllif).
11. Губадлы. Ворота древней Азербайджанской земли Зангезура. Баку, Турхан, 2013 (həmmüəllif)

Məqalələri

1. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın torpaq fondu haqqında bəzi yeni məlumatlar.- Azərb. SSR EA Tarix İnstitutunun və S.M.Kirov ad. ADU-nun tarix fakültəsinin gənc alimlərinin ÜİLKGİ-nin yaranmasının 65 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransının tezisləri. Bakı, 1983, - 0.1 ç.v.
2. Dövlət kəndində əkinçilik kapitalizminin inkişafına dair. Respublika aspirantlarının elmi konfransının materialları. Bakı, «Elm», 1984, s. 51-52, - 0.1 ç.v.
3. XIX əsrin sonu- XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan dövlət kəndlilərinin say tərkibi və torpaqla tə'min olunmsaı (Şamaxı və Göyçay qəzalarının materialları üzrə). - Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri, Tarix, fəls. və hüquq ser., 1985, №3, s. 43-50, - 0.9 ç.v.
4. XIX əsrin sonu- XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan dövlət kəndlilərinin üzümçülük təsərrüfatı. (Şamaxı və Göyçay qəzalarının materialları üzrə).-«Birinci rus inqilabı ərəfəsi və dövrü Azərbaycan tarixi məsələləri(birinci rus inqilabının80 illiyi münasibətilə)» adlı məqalələr toplusu. - Bakı, «Elm», 1985, - 0.6 ç.v.
5. XX əsrin əvvəllərində çarizmin Azərbaycan dövlət kəndində keçirdiyi islahatların mahiyyəti. - Azərbaycan ali məktəbləri aspirantlarının VIII respublika elmi konfransının məruzələri, I cild, Bakı, 1985, - 0.1 ç.v.
6. Dövlət kəndində kapitalistcəsinə təbəqələşməyə dair (Şamaxı və Göyçay qəzalarının materialları üzrə). - Respublika elmi konfrasının materialları. II kitab. - Bakı, 1986, - 0.1 ç.v.
7. XIX əsrin sonu- XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan dövlət kəndlilərinin maldarlıq təsərrüfatı haqqında.(Şamaxı və Göyçay qəzalarının materialları üzrə). - Azərb. SSR EA-nın Xəbərləri, Tarix, fəls. və hüquq ser.,1988, №3, - 0.5 ç.v.
8. 1916-cı il kənd təsərrüfatı siyahıya almasının ilkin anketləri Azərbaycan kənd icmasının öyrənilməsi mənbəyi kimi. - EA-nın gənc alimlərinin «Böyük Oktyabr və müasir dövr; ictimai elmlərin aktual problemləri» mövzusunda konfransının əsərləri. – Bakı, «Elm», 1988, - 0.2 ç.v.
9. XIX-XX əsrin əvvələrində Azərbaycan kənd icmalarının idarə olunması sahəsində rəsmi siyasətin xüsusiyyətlərinə dair. Böyük Oktyabr Sosialist İnqilabı 70 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın mat-ı. - Bakı, 1988, 0.1ç.v.
10. Azərbaycan kənd icması XIX əsrin birinci onilliyində (müxtəlif statistik mənbələrin mə'lumatları üzrə).-Elmi konfransın materialları. - Bakı, «Elm», 1989, s. 59-61, - 0.3 ç.v.
11. XIX əsrin ortalarına yaxın Azərbaycan kəndlilərinin torpaq tə'minatı haqqında bəzi məlumatlar. -Azərbaycan dövlət quruluşunun bərpa olunması gününə həsr olunmuş elmi konfransın əsərləri. Bakı, «Elm», 1991, -0.5 ç.v.
12. 1842-ci il kamiral təsvirinin materialları Azərbaycanın XIX əsr sosial-iqtisad tarixinin öyrənilməsi mənbəyi kimi. -Azərb. EA-nın xəbərləri. Tarix, fəls. və hüquq ser., 1992, №3-4, - 0.5 ç.v.
13. Mənalı ömür. «Elm», 1995.
14. XIX-XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan kənd icması özünüidarəsinin hüquqi cəhətdən tənzimlənməsi tarixindən. - N.Tusi ad. ADPU-nin Şamaxı və Azərbaycan Tarix Qurumunun II ən'ənəvi konfransının materialları. Bakı, 1998, - 0.8 ç.v.
15. XIX əsrdə və XX əsrin əvvəllərində Naxçıvan əyalətində sosial- iqtisadi münasibətlərin bəzi xüsusiyyətləri. - «Uluslarası qaynaqlarda «Naxçıvan» beynəlxalq simpoziumunun əsərləri». Naxçıvan, 1996, - 0.5 ç.v.
16. XIX əsrin ortalarına yaxın Azərbaycan kəndlilərinin torpaq tə'minatı haqqında bəzi yeni məlumatlar.- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 81-ci ildönümünə həsr olunmuş respublika elmi konfransının materialları. Bakı, 2000, - 0.5 ç.v.
17. XIX əsrdə kəndli sosial-iqtisadi durumu kameral təsvirlərdə.-Naxçıvan Dövlət Universitetinin Naxçıvan MV-nin 75-ci ildönümünə həsr olunmuş elmi əsərlərinin xüsusi buraxılışı, №5, Naxçıvan, 1999, - 0.2 ç.v.
18. XIX əsrin sonlarında Qüzey Azərbaycanın cənub bölgələrində sosial və mülki təbəqələşmə barəsində. -Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 83-ci ildönümünə həsr olunmuş respublika elmi konfransının materialları. - Bakı, Ağrıdağ, 2001, - 0.2ç.v.
19. XIX-XX əsrin əvvəlləri Quzey Azərbaycan kəndi tarixinin bəzi məsələləri haqqında – AXC-nin 84-cü ildönümünə həsr olunmuş elmi konfransının materialları. Bakı, 2002.
20. Azərbaycan dövlətçiliyi tarixindən. – «Xalq qəzeti», 2004, 26 may.
21. Ustad Cavanşirin yeni uğuru. – «Xalq qəzeti», 2004, 16 noyabr
22. Aqrar tariximizə dair sanballı əsər. – «Elm» qəzeti, 1995.
23. Sisianov və Cavad xan // Gəncə. – Gəncə, 2004.
24. Qarabağda heç erməni yoxmuş. – Panorama, 2005.
25. Şuşanın işğalı tarixindən – Paritet, 7-8 aprel (V.Umudlu ilə birgə), 2005, №38(777).
26. Kürəkçay müqavilələrinin tarixindən (V.Umudlu ilə birlikdə), Bakı, 2005, Elm.
27. Kürəkçay müqavilələri Azərbaycan xanlıqlarının süqutunu daha da sürətləndirdi. (V.Umudlu ilə birlikdə), Xalq qəzeti, 2005, 26 may, №119.
28. «Tarixçi» Fəridə Məmmədovaya açıq məktub. Xalq qəzeti, 23 dekabr 2005, №297(25167), s. 7. t.e.n. E.Ə.Məhərrəmov ilə birlikdə.
29. «Tarixçi» Fəridə Məmmədovaya açıq məktub. Geopolitika, 24, XII, 2005, №49(61), s. 11-12. t.e.n. E.Ə.Məhərrəmov ilə birlikdə.
30. Взгляд на историю: о фальсификации истории или о книге Ф.Мамедовой «Кавказская Албания и албаны». Kaspi, 21 fevral 2006, №30. T.e.d. T.M.Məmmədov, t.e.n. E.Ə.Məhərrəmov ilə birlikdə.
31. Tarixə baxış: tarixin saxtalaşdırılması və ya F.Məmmədovanın «Qafqaz Albaniyası və albanlar» kitabı haqqında. «Elm» qəzeti, 2006, 29 aprel, 24 may, 16 iyun, 30 iyun. T.e.d. T.M.Məmmədov, t.e.n. E.Ə.Məhərrəmov ilə birlikdə.
32. «Tarixçi» Fəridə Məmmədovaya açıq məktub. «Elm» qəzeti, 2006, 13 iyul. T.e.d. T.M.Məmmədov, t.e.n. E.Ə.Məhərrəmov ilə birlikdə.
33. XIX –XX əsrin əvvəllərində çar Rusiyasının Quzey Azərbaycanda yeritdiyi gömrük siyasəti və onun iqtisadi həyata təsiri tarixindən. Azərbaycan gömrüyü: Tarixi ənənələr və müasirlik. Bakı, 2007, s. 106-112.
34. Naxçıvanın çar Rusiyası tərəfindən işğalı. Naxçıvan tarixi: gerçəklik, müasir durum, inkişaf perspektivləri (9-10 iyun 2006-ci il keçirilmiş beynəlxalq simpoziumun materialları). Bakı, Təhsil, 2006, s. 235-246.
35. Zaqatala bölgəsində kənd icmalarının idarə olunması tarixindən (XIX-XX əsrin əvvəlləri). AMEA Tarix İnstitutunun Elmi əsərləri. XX c., 2007, s.29-32.
36. The history of tsarist Russia’s customs policy in North Azerbaijan in the XIX – early XX centuries and it’s impact on economic life. Customs service of Azerbaijan: historik traditions and modernity – Baku, 2007, ss. 82 -88.
37. Kənd icması və Quzey Azərbaycan kəndinin sosial-iqtisadi həyatı. Tarixin metodoloji və aktual problemləri. B., 2007, s.105-107.
38. Birinci dünya müharibəsi dövründə Quzey Azərbaycan kənd icmalarının təşkili və işində bəzi dəyişikliklər barəsində // Tarix və gerçəklik, 2007, I- II cildlər. – Bakı, 2007, s. 154-160.
39. XIX-XX əsrin əvvəllərində Şimali Azərbaycan almanlarının sosial-iqtisadi həyatına dair (Annenfeld koloniyasının materialları üzrə). //Şəmkir; arxeoloci irsi, tarixi və memarlığı, I respublika elmi-praktiki konfransının materialları. 28-29/ XI – 2007-ci il, Bakı, 2008, s. 366-372.
40. О сути и характере так называемых «русско-иранских войн» первой трети 19 столетия // Геополитические интересы России на Кавказ: опыт реализации и проблемы // Материалы международной конференции (23 апреля, 2009). – Дербент, 2009. – с. 90-94.
41. Об административном управлении и экономической политике российского царизма в Северном Азербайджане в период Кавказской войны XIX века // Борьба народов Северо-восточного Кавказа 20-50-е годы XIX века: спорные вопросы и новые дискуссии: Материалы международной научно-практической конференции (18 июня, 2009 г.) – Дербент, 2009. – с. 160-163.
42. XIX-XX əsrin əvvəllərində Şirvan kənd icmasında suvarma işinin təşkili tarixindən // AMEA Tarix İnstitutunun Elmi Əsərləri, 28-ci cild, Bakı, 2009, s. 154-159.
43. XIX əsrin ortaları – XX əsrin əvvəllərində Gədəbəyin mis sənayesi (Z.A.Qafarova ilə birlikdə) // AMEA Tarix İnstitutunun Elmi Əsərləri, 29-cu cild, Bakı, 2009, s. 32-102.
44. Azərbaycan və Dağıstan xalqlarının xarici istilaçılara qarşı birgə mübarizəsi tarixindən (Şamil hərəkatı dövrü) // AMEA Tarix İnstitunun Elmi Əsərləri. «Azərbaycan-Dağıstan: qardaşlıq münasibətləri tarixi, müasirlik, perspektivlər» mövzusunda Seyid Qurbanovun xatirəsinə həsr olunmuş beynəlxaln elmi konfransın materialları. Xüsusi buraxılış. Bakı, 2010, 33.
45. Антиколониальные выступления населении в Закатальском округе Северного Азербайджана в 60-х гг. XIX века (вместе с И.Алиевой) – Georgia Previous Sxperienses, Future Prospekts. – Iran, Tehran, 20 Februaru 2011, Universiteti of Tehran, ss.95-98.
46. О взаимоотношениях Азербайджана и Грузии в первой трети XIX века. – Georgia Previous Sxperienses, Future Prospekts. – Iran, Tehran, 20 Februaru 2011, Universiteti of Tehran, ss. 115-116.
47. К истории города Дербента XIX века // Актуальные проблемы истории Кавказа. Материалы международной конференции, посвященной 100-летию со дня рождения профессора Р.М.Магомедова (Махачкала, 14-15 апреля 2010 г.). – Махачкала, 2010, сс. 20-22.
48. О демографической политике Российской империи в Южном Кавказе в XIX столетие // От античности к возрождению. Х Дзагуовские чтения. Материалы международной научно-методической конференции. – Махачкала, 2011, сс. 99-102.
49. К истории города Дербента XIX века // «Türk Eli», 2011, №10, ss. 58-59.
50. О некоторых особенностях русскоязычных источников по истории Азербайджана XIX – начала ХХ вв. // От античности к возрождению. Х Дзагуовские чтения. Материалы международной научно-методической конференции. – Махачкала, 2011, сс. 187-188.
51. Quzey Azərbaycan kənd icmasının XIX-XX əsrin əvvəlləri tarixi üzrə bəzi rusdilli qaynaqlar haqqında // «Türk dünyası: dünəni və bu gün.» 23-24 may, 2011-ci il. Beynəlxalq elmi konfransın materialları. I cild. Bakı, 2012, s.312-314.
52. О демографической политике Российской империи в Южном Кавказе в XIX столетие // Х Дзагуровские чтения «От античности к возрождению». Материалы международной научно-методической конференции. Махачкала, 2011, с. 173-176.
53. О некоторых особенностях русскоязычных источников по истории Азербайджана XIX – начала ХХ вв. // Х Дзагуровские чтения «От античности к возрождению». Материалы международной научно-методической конференции. Махачкала, 2011, с. 267-269.
54. К вопросу о серийных источниках по истории азербайджанской сельской общины в XIX – начала ХХ вв. // Дагестан в истории Кавказа и России. Материалы международной научно-методической конференции. г. Махачкала, 25 ноября 2011. Махачкала, 2012, с. 98-99.
55. Ocupaciones extranjeras a comienzoc del siglo XIX // Historia, marzo-mayo 2012, edision especial dedicada a Azerbaiyan, ano XXXII-№125, pp. 69–82 (İspan dilində, E.Məhərrəmovla birlikdə).
56. Quzey Azərbaycan kənd icmasının XIX-XX əsrin əvvəlləri tarixi üzrə bəzi rusdilli qaynaqlar haqqında // Azərbaycan Respublikası. Uğurlar və perspektivlər. 16 noyabr 2011-ci il. Beynəlxalq elmi konfransın materialları. –Bakı, 2012, s.79-81.
57. Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin ərazi bütövlüyünün bərpası uğrundaNadir xan Əfşarın yadellilərə qarşı mübarizəsi tarixindən // Azərbaycan dövlətçilik tarixi. Respublika elmi konfransının materialları. Sumqayıt, 24-25 may, 2012-ci il. – Sumqayıt, 2012-ci il, səh.52-54.
58. Административно-территориальные изменения и эволюция демографического состояния в Дербендском регионе в XIX - нач. ХХ вв.// AMEA Tarix İnstitutunun əsərləri. Xüsusi buraxılış «Dərbəndə şəhərinin tarixi: Azərbaycan və Dağıstan xalqlarının qardaşlıq və dostluq əlaqələrinin parlaq səhifələri» mövzusunda beynəlxalq elmi konfransın materialları. B. 2012, 40-cı buraxılış, s.293-297.
59. Mübarizələrdə keçən alim ömrü (M.Əmrahovla birlikdə) – Xalq qəzeti 10.01 2013.
60. О составе сельского населения западного Азербайджана к концу XIX столетия // Роль России в исторических судьбах народов Кавказа. Материалы Международной научной конференции. г.Махачкала, 26-27 февраля 2013 г., 299 стр., стр.86-90.
61. Из истории социального расслоения в сельской общине Северного Азербайджана в конце XIX – начале ХХ века (по материалам государственной деревни Шемахинского и Геокчайского уезда. // Интеграция народов Кавказа и России. Материалы международной научно-практической конференции. К 200-летию Гюлистанского договора 1813 г. г.Махачкала, 15 мая 2013 г. –Махачкала, 2013, с.100-105.
62. Из истории аграрной политики Романовых в Северном Азербайджане в конце XIX – начале XX вв.// Первые Всероссийские (с международным участием) историко-этнографические чтения, посвященные памяти профессора Магомедова Расула Магомедовича. Сборник статей. Махачкала, 2013, сс. 39-41. Всего 152 с.
63. Реформы в государственной деревне Северного Азербайджана в конце ХIX - начале ХХ вв.// Конституционное и государственное строительство на юге России: история и современность. 2-е Кадыровские чтения. Материалы всероссийской научно-практической конференции. Г. Грозный, 20 марта 2013 г. – Грозный, ФГПУ «ИПК «Грозненский рабочий», 2014, с.206-210, 672 с.
64. Görkəmli hərbi-siyasi xadim Nadir şah Əfşarın Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində roluna dair // Tarixi və milli-mənəvi dəyərlər kontekstində Azərbaycan milli kimliyi. Bakı, «Elm və təhsil», 2014, s. 97-103, 392 s.
65. Birinci Dünya müharibəsi illərində Cənubi-qərbi Azərbaycanda erməni-Rusiya birliyinin antitürk siyasəti // AMEA Tarix İnstitutunun Elmi əsərləri, 48, 49, 50-ci cildlər. Birinci Dünya müharibəsi və Azərbaycan mövzusuna həsr olunmuş beynəlxalq elmi konfransın materialları. Xüsusi buraxılış, Bakı, 2014, s.109-114, 438 s.