Hindenburq qəzası
Hindenburq qəzası (ing. Hindenburg disaster) — 6 may 1937-ci ildə ABŞ-nin Nyu-Cersi ştatının Mançester bölgəsində baş verən hava gəmisi qazası. Alman sərnişin hava gəmisi olan LZ 129 Hindenburq Leykharst Dəniz Hava Stansiyasında elektrik dirəyinə dəyib yandı və məhv oldu. Qəza nəticəsində gəmidəki 97 nəfərdən (36 sərnişin və 61 komanda üzvü) 35-i (13 sərnişin və 22 komanda üzvü) və yerdəki bir nəfər öldü.[1]
| LZ 129 Hindenburq | |
|---|---|
 Hindenburqun yandığı vaxt çəkilmiş şəkili | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tarix |
|
| Qəza səbəbi | Eniş anında yanğın; səbəbi məlum deyil |
| Yer | Nyu-Cersi, ABŞ |
| Ölkə | |
| Sərnişin sayı | 36 |
| Komanda | 61 |
| Yaralı sayı |
|
| Ölü sayı | 36 |
| Aviasiya | |
| Qalxma yeri | Frankfurt, Almaniya |
| Qeydiyyat nömrəsi | D-LZ129 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Uçuş
redaktəZəmin
redaktəHindenburq 1936-cı ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarında 10 səfər etmişdi.[2][3] 1937-ci il səfərlərini mart ayında Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərinə gediş-dönüş səyahəti ilə başladıqdan sonra Hindenburq mart ayının sonunda Almaniyanın Frankfurt şəhərinə doğru yola çıxdı və may ayının 3-ü axşam saatlarında cari il üçün planlaşdırılan Avropa-ABŞ səyahətlərinin 10-undan birincisini tamamlamaq üçün geriyə — ABŞ-yə doğru yola çıxdı.[4]
Əsən külək 3 gün sonraya — Hindenburqun eniş gününə qədər elə də, ciddi deyildi. Qəza vaxtı gəminin yarısının dolmasına baxmayaraq, (70 boş yerdən 36 sərnişin və 21-i kursant olmaqla 61 nəfər komanda üzvü) Hindenburq dönüş uçuşu üçün tam rezervasiya edilmişdi. Almaniya bileti alan sərnişinlərin çoxu gələn həftə keçiriləcək kral VI Corc və kraliça Elizabetin tacqoyma mərasimində iştirak etməyi planlaşdırmışdı.
May ayının 6-sı səhər Bostonun üstündən keçən hava gəmisi qrafikə görə gecikmişdi və onun Leykharsta enişinin günortadan sonra baş verən tufana görə daha da təxirə salınacağı gözlənilirdi. Leykharstdakı pis hava şəraitindən xəbərdar olan kapitan Maks Prass istiqaməti Manhettenə dəyişdi və beləcə, insanların hava gəmisini görmək üçün küçəyə çıxmaları ictimai tamaşa yaratdı. Saat 16:00-da şəhərin üstündən keçdikdən sonra kapitan Prass havanın aydınlanmasını gözləyərkən sərnişinləri Nyu-Cersi ştatının dəniz sahillərində gəzintiyə çıxardı. Nəhayət, saat 18:22-də tufanın bitdiyi barədə xəbər gəldikdən sonra Prass enişi təxmini yarım gün gecikdirmək üçün gəmini Leykharsta qaytardı. Gəminin Avropaya planlaşdırılan səyahətinə yola düşməsi üçün burada az qalacağına görə, əvvəlcədən ictimaiyyət bu müddət ərzində Hindenburqu görə bilməyəcəkləri barədə məlumatlandırıldı.
Eniş
redaktəSaat 19:00 radələrində Hindenburq 200 metr (650 fut) yüksəklikdə Leykharst Dəniz Hava Stansiyasına yaxınlaşdı.
İstinadlar
redaktəÜmumi
redaktə- ↑ "WLS Broadcast Of the Hindenburg Disaster 1937. Chicagoland Radio and Media". chicagoradioandmedia.com (ingilis). 19 February 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 may 2015.
- ↑ Hatala, Greg. "Glimpse of History: Hindenburg turns heads in New Brunswick". nj.com (ingilis). 30 mart 2019. 2022-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 fevral 2022.
- ↑ Fuhrmann, Doug. "Local History: Vinelanders recall tragic Hindenburg explosion". Courier Post. 1 aprel 2015. İstifadə tarixi: 28 fevral 2022.
- ↑ "Airplane shuttle service to operate, Newark to Lakehurst, for Hindenburg". The New York Times. 12 aprel 1936. səh. XX5. 2013-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-07.
Biblioqrafiya
redaktə- Arkbold, Rik. Hindenburq: An Illustrated History. Toronto: Viking Studio/Madison Press. 1994. ISBN 0-670-85225-2.
- Birchall, Frederick. "100,000 Hail Hitler; U.S. Athletes Avoid Nazi Salute to Him". The New York Times. August 1, 1936. səh. 1.
- Blackwell, Jon. Notorious New Jersey: 100 True Tales of Murders and Mobsters, Scandals and Scoundrels. Piscataway, NJ: Rutgers University Press. 2007. ISBN 978-0-8135-4177-8. 2022-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-07.
- Botting, Douglas. Dr. Eckener's Dream Machine: The Great Zeppelin and the Dawn of Air Travel. New York: Henry Holt. 2001. ISBN 0-8050-6458-3.
- Craats, Rennay. USA: Past, Present, Future-Economy. New York: Weigl Publishers. 2009. ISBN 978-1-60596-247-4. 2022-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-07.
- Deutsche Zeppelin-Reederei. Airship Voyages Made Easy (16 page booklet for "Hindenburg" passengers). Friedrichshafen, Germany: Luftschiffbau Zeppelin G.m.b.H. 1937.
- Dick, Harold G.; Robinson, Douglas H. The Golden Age of the Great Passenger Airships Graf Zeppelin & Hindenburg. Washington, D.C. and London: Smithsonian Institution Press. 1985. ISBN 1-56098-219-5.
- Duggan, John. LZ 129 "Hindenburg": The Complete Story. Ickenham, UK: Zeppelin Study Group. 2002. ISBN 0-9514114-8-9.
- Hoehling, A.A. Who Destroyed The Hindenburg?. Boston: Little, Brown and Company. 1962. ISBN 0-445-08347-6.
- Hoffmann, Peter; Harkin, Tom. Tomorrow's Energy. Boston: MIT Press. 2002. ISBN 978-0-262-58221-6. 2022-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-07.
- Lehmann, Ernst. Zeppelin: The Story of Lighter-than-air Craft. London: Longmans, Green and Co. 1937.
- Majoor, Mireille. Inside the Hindenburg. Boston: Little, Brown and Company. 2000. ISBN 0-316-12386-2.
- Mooney, Michael Macdonald. The Hindenburg. New York: Dodd, Mead & Company. 1972. ISBN 0-396-06502-3.
- National Geographic. Hindenburg's Fiery Secret (DVD). Washington, D.C.: National Geographic Video. 2000.
- Toland, John. The Great Dirigibles: Their Triumphs and Disasters. Boston: Courier Dover Publications. 1972. ISBN 978-0-486-21397-2. 2022-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-07.
Həmçinin oxu
redaktə- Lawson, Don. Engineering Disasters: Lessons to Be Learned. New York: ASME Press, 2005. ISBN 978-0791802304.
Xarici keçidlər
redaktə
Videolar
redaktə- Actual film footage of Hindenburg disaster
- PBS Secrets of the Dead: Hindenburg's Fatal Flaws
- YouTube video: Universal Newsreel – may 10, 1937 Special report on the Hindenburg disaster.
- YouTube video of Herb Morrison's famous report synchronized with newsreel footage
- Youtube Video: Hindenburg Disaster Color Restored in 4K Color
Məqalələr və xəbərlər
redaktə- Hindenburg disaster – Original reports from The Times (London)
- The Hindenburg Makes Her Last Standing at Lakehurst – Life magazine article from 1937
- The Hindenburg Disaster – Report of the FBI investigation
- The Hindenburg 75 years later: Memories time cannot erase – NJ.com/Star-Ledger article on the 75th anniversary of the Hindenburg disaster
- Radio Gives Fast Zeppelin Coverage – Broadcasting Magazine. p. 14. (May 15, 1937) article on how radio reported the Hindenburg disaster
- Under Fire! – WLS Stand By magazine (May 15, 1937) article on Herb Morrison and his engineer Charlie Nehlsen reporting the Hindenburg disaster
Veb saytlar
redaktə- Rocket Fuel, Thermite, and Hydrogen: Myths about the Hindenburg Crash
- Airships.net: Discussion of Hindenburg Crash
- "Hindenburg & Hydrogen" by Dr. Karl Kruszelnicki
- The Hindenburg and Hydrogen: Nonsense from Dr. Karl Kruszelnicki – A rebuttal to the prior article
- Thirty-Two Seconds – Article that features rare photos of the disaster, a photograph of the surviving crew and a report on Cabin Boy Werner Franz
- "Passenger and Crew List of the Hindenburg on its final voyage". dekabr 18, 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: iyun 30, 2008.
- Faces of the Hindenburg: Biographies and photographs of the survivors and victims of the final voyage
Digər qəza ehtimalı
redaktə- "An Article Supporting the Flammable Fabric Hypothesis". dekabr 2, 2002 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: iyun 30, 2008.
- Two Articles Rejecting the Flammable Fabric Hypothesis
- "An article supporting the engine exhaust spark hypothesis". Archived from the original on sentyabr 29, 2007. İstifadə tarixi: iyun 30, 2008.