Kürənbaş qızılquş
Bığlı qızılquş; Aralıq dənizi qızılquşu (lat. Falco biarmicus) – qızılquş cinsinə aid, Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar siyahısına daxil edilmişdir.[2]
Bığlı qızılquş | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Falco biarmicus | |||||||||||||||||||||||||
![]() | |||||||||||||||||||||||||
Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
Elmi adı | |||||||||||||||||||||||||
Falco biarmicus (Temminck, 1825 | |||||||||||||||||||||||||
Sinonimlər | |||||||||||||||||||||||||
Areal | |||||||||||||||||||||||||
![]() |
|||||||||||||||||||||||||
Mühafizə statusu | |||||||||||||||||||||||||
|
TəsviriRedaktə
Göyərçindən iridir. Başının üstü kürəndir. “Bığları” zəifdir. Bel tərəfi qonur, qarın tərəfi isə ağımtıldır və üzərində naxışlar uzanır. Quyruğu tünd bənövşəyi rənglidir və köndələn qonur zolaqlar var.
YayılmasıRedaktə
Afrikada, Aralıq dənizi ətrafında, Kiçik Asiyada, İraqda və Cənubi Qafqazda yayılıb. Azərbaycanda Qobustanda və Naxçıvan MR-də Şahbuz rayonu Dərəboğaz və Qızılqışlaq qayalığında nəsil verməsi göstərilib.
Yaşayış yeri və həyat tərziRedaktə
Qaya və yarğan olan dağətəyi bozqır sahələrdə yaşayır. Nəsil vermək üçün gəlir, qışda təsadüf edilməyib. Aprel ayında leşcil ağqartalın (Neophron percnoptericus) köhnə yuvasını zəbt etməsi müəyyən edilib. Həmin yuvada sonrakı bir neçə ildə yenə də leşcil qartal nəsil verib. Yuvasında 3-4 yumurta olur, iyulda balaları pərvazlanır. Əsas şikarı xırda quşlar, siçanabənzər gəmiricilər və sürünənlərdir. Şikarını havadan ovlayır və yerdən də götürə bilir.
Sayı və azalma səbəbiRedaktə
Azərbaycanda ilk dəfə 1949-cu ildə tapıldığı və sonralar cəmi 3 yerdə göründüyü üçün sayı haqqında məlumat yetərli deyil.
Məhdudlaşdırıcı amillər: Texnosfer səs-küyünə və başqa antropogen faktorlara çox həssasdır.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər: Ovlanması və satışı qadağandır. Azərbaycan Respublikasının və Naxçıvan MR-in Qırmızı kitablarına daxil edilib. CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxildir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər: Yuva sahələrinin müəyyən edilib, təbiət abidəsi statusu ilə qorunması, süni şəraitdə yetişdirilib təbiətə buraxılması, əhalini qorunmasına cəlb etmək.
YarımnövləriRedaktə
İstinadRedaktə
- ↑ Possibly 1841 (Sharpe 1874: 389), or 1844 (Strickland 1855: 80).
- ↑ "Azərbaycanda təhlükədə olan quşlar". 2013-07-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-17.
MənbəRedaktə
- AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QIRMIZI KİTABI FAUNA, II NƏŞR. 142səh, Kürənbaş qızılquş. (2013)