Kaldaz
Kaldaz xanım - türk və altay mifologiyasında od ilahəsi. Başqa bir görüşə görə mal və iribuynuzlu heyvanların qoruyucusudur. Əmrindəki olan canlılara Kaldazın adı verilər.
Kaldazınlar
redaktəKaldazın - türk və altay xalq inancında atəş cini. Odun içində oynayır. Qısa boyludur. Saqqalı yeddi qarışdır. Saqqalları kirpi oxu kimidir. Sarı bir samura çevrilə bilər.
Taz xanım
redaktəTaz xanım - türk və altay mifologiyasında göy tanrıçasıdır. Tez xanım olaraq da bilinər. Ülgenin arvadı olaraq keçər. Ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti keçəl olmasıdır. Tuvalılarda qartala Tas adı verilər və Taz xanım ilə əlaqəlidir. Monqolcada kərkəs quşuna Tas/Tasu deyilməsi də yenə bu quşun keçəl bir görünüşünün olmasıyla əlaqəlidir. Tazlıq (keçəllik) tamamilə türk mədəniyyətinə aid olan diqqətə çarpan şəkildə ortaya çıxan bir güc simvoludur. Tazşa və Keloğlan ilə əlaqəli olaraq ələ alına bilər. Taskıl, Tazaqan kimi dağ adları yenə bu mövzuyla əlaqəlidir.
Etimologiya
redaktəMonqolca Qal (atəş) və Hal/Xal sözü ilə əlaqəlidir. Bundan başqa Kal/Kel kökü keçəllik ifadə edər. Kal (atəş) və Daz (keçəl) sözlərinin birləşmiş halıdır.
Mənbə
redaktə- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)