Keyns multiplikatoru

Keyns multiplikatoru — iqtisadiyyatda hər hansı bir müsbət iqtisadi şokun (məsələn, dövlət xərcləri, investisiya və ya ixrac artımı) ümumi iqtisadi fəaliyyət üzərində yaratdığı çoxaldıcı təsiri ölçmək üçün istifadə olunan konsepsiyadır. Con Meynard Keynsin məşhur makroiqtisadi nəzəriyyəsindən gəlir və xüsusilə ümumi tələbi artırmaq üçün hökumət siyasətinin təsirini təhlil edir.

Konsepsiyası

Keyns multiplikatoruna görə iqtisadiyyata bir əlavə xərcləmə daxil edildikdə, bu xərcləmə birbaşa iqtisadiyyata təsir göstərməklə kifayətlənmir, eyni zamanda gəlir artımı vasitəsilə dolaylı olaraq daha çox xərcləməyə səbəb olur. Bu proses ardıcıl dövrlərdə gəlir və xərcləmənin bir-birini artırdığı çoxaldıcı bir effekt yaradır.

Açıq iqtisadiyyatda multiplikator düsturu

Ən məşhur üç multiplikator düsturları aşağıdakı kimi təsvir edilmişdir:

• G — dövlət xərcləri
• T — vergitutma
• Y — nominal ÜDM
• I — özəl investisiya
• X — ixrac
• c — istehlaka meyl
• s — qənaət etməyə meyl
• m — idxala meyl

Açıq iqtisadiyyatda multiplikatorlar

	Keyns multiplikatorları	Vergi artımından irəli gələn fiskal multiplikator	Vergilərin azaldılması ilə idarə olunan fiskal multiplikator
Multiplikatorun xüsusiyyətləri	$$\Delta G>0\ ;\Delta T=0$$	$$\Delta G>0\ ;\Delta G=\Delta T$$	$$\Delta T<0\ ;\Delta G=0$$
Formula	$$\Delta Y={1 \over s+m}\cdot (\Delta I+\Delta G+\Delta X)$$	$$\Delta Y={s \over s+m}\cdot \Delta G+{1 \over s+m}\cdot (\Delta I+\Delta X)$$	$$\Delta Y={c \over s+m}\cdot \Delta (-T)+{1 \over s+m}(\Delta I+\Delta G+\Delta X)$$
Verilən multiplikator	$${1 \over s+m}$$	$${s \over s+m}$$	$${c \over s+m}$$