Kijevatovo
Kijevatovo — Besanovski rayonu, Pemza vilayəti ərazisində yerləşən mordva kəndi. Kijevatovo kənd sovetliyinin mərkəzidir. Kənd Bessonovka kəndindən 18 km məsafədə, Moskva-Çelyabinsk M5 yolu üzərində, Şelikçey çayı sahilində yerləşir. Ən yaxın dəmiryol stansiyası Leonidovkadır (10 km).
| Kijevatovo | |
|---|---|
| 53°12′50″ şm. e. 45°17′25″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1681 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 221 m |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +7 8412 |
| Poçt indeksi | 442764 |
|
| |
.svg)
Adı
redaktəM. S. Poluboyarova görə Selişka hidromini bolqar-çuvaş dilində işlənən Selik (variantlar.: Seliska, Selyak, Selek, Silika) və is – «su, çay» sözlərinin birləşməsindən meydana gəlmişdir. Selik is «Selikin çayı»[2].
Tarixi
redaktə- 1681 il. — İnra və Otvel çayları arasında Boqdan Ponakşin tərəfindən kəndin təməlinin qoyulması.
- 1709 il. — Seliksa kəndində 155 həyət, 729 nəfər qeydə alınır.
- 1718 il. – 67 həyət, 349 nəfər qeydə alınır (köçə görə əhali azalır).
- 1748 il. – Selik şəkdində 229 nəfər qeydə alınır.
- 1780 il. – 19-cu əsrin ikinci yarısından başlayaraq Qorodişe qəzası Çemodanov volostuna daxil edilir.
- 1782 il. – Rojdestvenskoe kəndi, (Selix): 210 həyət, 83 desyantin bağ sahəsi, 2720 hektar əkin sahəsi, 1094 desyantin otlaq sahəsi, 4012 desyantin meşə, ümümi sahəsi 8034 desyantin. Kənd Səlik çayının hər iki tərəfində, Penzadan Qorodişeyə qədər olan əsas yolun üzərində yerləşirdi. Burada taxtadan İsanın Mövludu kilsəsi vardı.
- 1837 il. — kəndlilər dövlət kateqoriyasına daxil edilir, əsasən kənd təsərrüfatı və heyvandarlıqla, bəzən meşə təsərrüfatında məşğul olmuşlar.
- 1877 il. — Selix kəndində 2 pravoslav kilsəsi, bir məktəb, poçt stansiyası, 2 mağaza vardı.
- 1879-81 illər. — Kənddə bir xalq qrupu fəaliyyət göstərir.
- 1912 il. — Seliska kəndində 660 həyət qeydə alınır.
- 1955 il. — Şvernik kollektiv təsərrüfatının mərkəzi bağı istifadəyə verilir.
- 1963 il. — Kənd Brest qalası sərhəd postunun rəhbəri Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Andrey Mitrofanoviç Kijevatovun (1907-1941) şərəfinə adlandırılır. Kənddə onun büstü qoyulur və onun adına bir muzey açılır.
- 2000-ci illərdə. — kənddə «Zarechnaya» böyük bir quşçuluq təsərrüfatı, ambulatoriya, orta məktəb, uşaq bağçası var.
- 2004 il. — 877 təsərrüfat, 3482 sakin vardır.
İqtisadiyyat
redaktə- Kənddə iri «Zareçnaya» adlıə quşçuluq ferması fəaliyət göstərir. 2013-cü ildə Vasilyevskaya quşçuluq təsərrüfatının tərkibində Zarechnaya meydançasını açmaq planlaşdırılırdı.
- "Kizhevatovo" sənaye parkının tikintisi üçün 137 hektarlıq sahə ayrılmışdır[3].
Maraqlı fakt
redaktəKijevatovo yaxınlığında elmi əhəmiyyətə malik arxeoloji abidələr var: Seliksen qəbirstanlığı, Seliksen qədim şəhərcikləri (II-VII əsrlərə və XII-XIII əsrlərə aid digər qalıqlar). Burada kurqan aşkarlanmışdır.
Seliksen qəbirstanlığı 3-7-ci əsrlərə aid qədim Mordovalıların arxeoloji abidəsidir. Penza rayonunun Bessonovski rayonunda Kijevatovo (keçmiş Selik kəndi) kəndi yaxınlığında yerləşir. M. R. Polesski 1952-1957, 1959, 1968-ci illərdə burada araşdırmalar aparmış və 160 qəbir müəyyən etmişdir.
İstinadlar
redaktə- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ "Весь Пензенский край Историческая топография Пензенской области © Полубояров Михаил Сергеевич, 2007—2012 гг". 2020-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-01.
- ↑ "Поддержку строительства парка «Кижеватово» рассмотрят в Москве". 2013-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-01.
Ədəbiyyat
redaktə- В. Д. Алемайкина. Материалы по языку и фольклору села Кижеватово (Селиксы) Пензенской области, Пензенский государственный педагогический университет им. В. Г. Белинского. — Пенза, 2002. — с. 150
- Полубояров М. С. Кижеватово / Пензенская энциклопедия. М.: Научное издательство «Большая Российская энциклопедия», 2001, с. 234.
- Савин О. М. Атмашкин Иван Спиридонович / Пензенская энциклопедия. М.: Научное издательство «Большая Российская энциклопедия», 2001, с. 31-32.
- Мочалов В. А. Кижеватов Андрей Митрифанович / Пензенская энциклопедия. М.: Научное издательство «Большая Российская энциклопедия», 2001, с. 234.
- Лесков Н. Очарованный странник.
- Полесских М. Р. Могильник «армиёвского типа» в Пензенской области // Краткие сообщения Ин-та истории материальной культуры АН СССР. — 1954. — Вып. 55;
- Полесских М. Р. Ранние могильники древней мордвы в Пензенской области // Сов. археология. — 1959. — № 4
- Вихляев В. И. Древняя мордва Посурья и Примокшанья. — Саранск, 1977