Klassik mexanika fizikanın makroskopik cisimlərin hərəkətini izah eləyən sahəsidir. Fizikanın nəzəriyyələri arasında ən geniş yayılmışıdır. Əhatə etdiyi mövzulara isə, kütlə, təcil və qüvvə aiddir. Burada hadisələrin 3 ölçülü Evklid fəzasında baş verdiyini təsəvvür eləyirlər.
Klassik mexanikada çoxlu tənliklərdən istifadə olunur və başqa riyazi anlayışlardan da həmçinin. Məsələn, differensial tənliklər, Li qrupları, çoxqatlılar və erqodik nəzəriyyə və s.
Bu səhifədə bunların arasında ən önəmlilərinin xülasəsi verilib
Bu məqalədə əsasən Nyuton mexanikasının düsturlarını təqdim eləyir. Klassik mexanikanın daha ümumi tərtibi üçün isə analtik mexanikaya baxın (Laqranj və Hamilton mexaniklarını əhatə eləyir).
Kəmiyyət(geniş yayılmış adı/ları)
(Geniş yayılmış) simvolu/ları
Tənliyi
SI vahidləri
Ölçüsü
Xətti, səth, həcmikütlə sıxlığı
λ yaxud μ (xüsuilə akustikada) xətti sıxlıq üçün, σ səth üçün, ρ həcm üçün.
m
=
∫
λ
d
ℓ
{\displaystyle m=\int \lambda \mathrm {d} \ell }
m
=
∬
σ
d
S
{\displaystyle m=\iint \sigma \mathrm {d} S}
m
=
∭
ρ
d
V
{\displaystyle m=\iiint \rho \mathrm {d} V\,\!}
kg m−n , n = 1, 2, 3
[M][L]−n
Kütlə momenti[ 1]
m (Ümumi simvolu yoxdur)
Maddi nöqtə:
m
=
r
m
{\displaystyle \mathbf {m} =\mathbf {r} m\,\!}
x
i
{\displaystyle x_{i}\,\!}
m
=
∑
i
=
1
N
r
i
m
i
{\displaystyle \mathbf {m} =\sum _{i=1}^{N}\mathbf {r} _{\mathrm {i} }m_{i}\,\!}
x
i
{\displaystyle x_{i}\,\!}
m
=
∫
ρ
(
r
)
x
i
d
r
{\displaystyle \mathbf {m} =\int \rho \left(\mathbf {r} \right)x_{i}\mathrm {d} \mathbf {r} \,\!}
kg m
[M][L]
Kütlə mərkəzi
r com
(Simvolu dəyişə bilər)
i-ncı kütlə momenti
m
i
=
r
i
m
i
{\displaystyle \mathbf {m} _{\mathrm {i} }=\mathbf {r} _{\mathrm {i} }m_{i}\,\!}
Diskret kütlələr:
r
c
o
m
=
1
M
∑
i
r
i
m
i
=
1
M
∑
i
m
i
{\displaystyle \mathbf {r} _{\mathrm {com} }={\frac {1}{M}}\sum _{i}\mathbf {r} _{\mathrm {i} }m_{i}={\frac {1}{M}}\sum _{i}\mathbf {m} _{\mathrm {i} }\,\!}
Kütlələr silsiləsi:
r
c
o
m
=
1
M
∫
d
m
=
1
M
∫
r
d
m
=
1
M
∫
r
ρ
d
V
{\displaystyle \mathbf {r} _{\mathrm {com} }={\frac {1}{M}}\int \mathrm {d} \mathbf {m} ={\frac {1}{M}}\int \mathbf {r} \mathrm {d} m={\frac {1}{M}}\int \mathbf {r} \rho \mathrm {d} V\,\!}
m
[L]
2 cisimli azalmış kütlə
m 12 , μ Kütlələr = m 1 and m 2
μ
=
(
m
1
m
2
)
/
(
m
1
+
m
2
)
{\displaystyle \mu =\left(m_{1}m_{2}\right)/\left(m_{1}+m_{2}\right)\,\!}
kg
[M]
Ətalət momenti
I
Diskret kütlələr:
I
=
∑
i
m
i
⋅
r
i
=
∑
i
|
r
i
|
2
m
{\displaystyle I=\sum _{i}\mathbf {m} _{\mathrm {i} }\cdot \mathbf {r} _{\mathrm {i} }=\sum _{i}\left|\mathbf {r} _{\mathrm {i} }\right|^{2}m\,\!}
Kütlələr silsiləsi:
I
=
∫
|
r
|
2
d
m
=
∫
r
⋅
d
m
=
∫
|
r
|
2
ρ
d
V
{\displaystyle I=\int \left|\mathbf {r} \right|^{2}\mathrm {d} m=\int \mathbf {r} \cdot \mathrm {d} \mathbf {m} =\int \left|\mathbf {r} \right|^{2}\rho \mathrm {d} V\,\!}
kg m2
[M][L]2
Kəmiyyət (geniş yayılmış adı/ları)
(Geniş yayılmış) simvolu/ları
Tənliyi
SI vahidləri
Ölçüsü
Moment
p
p
=
m
v
{\displaystyle \mathbf {p} =m\mathbf {v} \,\!}
kg m s−1
[M][L][T]−1
Qüvvə
F
F
=
d
p
/
d
t
{\displaystyle \mathbf {F} =\mathrm {d} \mathbf {p} /\mathrm {d} t\,\!}
N = kg m s−2
[M][L][T]−2
İmpuls
J , Δp , I
J
=
Δ
p
=
∫
t
1
t
2
F
d
t
{\displaystyle \mathbf {J} =\Delta \mathbf {p} =\int _{t_{1}}^{t_{2}}\mathbf {F} \mathrm {d} t\,\!}
kg m s−1
[M][L][T]−1
nöqtəsinə nəzərən bucaq momenti r 0
L , J , S
L
=
(
r
−
r
0
)
×
p
{\displaystyle \mathbf {L} =\left(\mathbf {r} -\mathbf {r} _{0}\right)\times \mathbf {p} \,\!}
Most of the time we can set r 0 = 0 if particles are orbiting about axes intersecting at a common point.
kg m2 s−1
[M][L]2 [T]−1
Moment of a force about a position point r 0 ,
Torque
τ , M
τ
=
(
r
−
r
0
)
×
F
=
d
L
/
d
t
{\displaystyle {\boldsymbol {\tau }}=\left(\mathbf {r} -\mathbf {r} _{0}\right)\times \mathbf {F} =\mathrm {d} \mathbf {L} /\mathrm {d} t\,\!}
N m = kg m2 s−2
[M][L]2 [T]−2
Angular impulse
ΔL (no common symbol)
Δ
L
=
∫
t
1
t
2
τ
d
t
{\displaystyle \Delta \mathbf {L} =\int _{t_{1}}^{t_{2}}{\boldsymbol {\tau }}\mathrm {d} t\,\!}
kg m2 s−1
[M][L]2 [T]−1
