Koçı zanbaqcası

Koçı zanbaqcası (lat. Fritillaria kotschyana) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin zanbaqkimilər fəsiləsinin zanbaqca cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir — EN A2c; D. Nadir növdür.

Koçı zanbaqcası
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Zanbaqçiçəklilər Fəsilə: Zanbaqkimilər Yarımfəsilə: Lilioideae Triba: Lilieae Cins: Zanbaqca Növ: Koçı zanbaqcası
Beynəlxalq elmi adı
Fritillaria kotschyana Herb., 1844
Şəkil axtarışı NCBI   1218740 EOL   1088525

Arealı

İranın mərkəzində və şimal hissələrində yayılmışdır.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir. Soğanaq çox da iri deyil, oval, xaricdən sarımtıl, qəhvəyi rənglidir. Gövdə 20-35 sm hündürlüyündədir. Yarpaqlar yaşıl-göyümtül, yarımgövdəni qucaqlayan, uzun, ellipsvari və ya uzun, xətvari-neştərşəkillidir, 0,5-1 (1,5) sm enində, böyük hissəsi yuxarı tərəfin orta hissəsində yerləşir. Çiçəklər tək, zəngvari, iylidir. Çiçəkyanlığı 2,5-3 sm uzunluqdadır. Tərəfləri ellipsvari, küt, yaşılımtıl-qəhvəyi, tünd-qəhvəyi, şahmat rəsmindədir. Sütuncuq öz uzunu boyu 1/3 ölçüdə 3 ağızcığa bölünmüşdür. Qutucuq tərs-yumurtavari, küt səthlidir.

Bioloji, еkoloji və fitosеnoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə may, mеyvə əmələgətirmə iyun ayına təsadüf edir. Soğanaqla və toxum vasitəsilə çoxalır. Meşələrdə, otlu mezofil yamaclarda yayılmışdır. Ksеromezofitdir. Geofit bəzək bitkisidir.

Yayılması

Diabar.

Sayı və tеndеnsiyası

Populyasiyalarına az rast gəlinir. Məhdudlaşdırıcı amillərin təsirinə məruz qalması populyasiyanın azalma tendensiyasını sübut edir.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Antropogen (Əhali tərəfindən yığılması) və zoogen amillər.

Mühafizə tədbirləri

Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülməyib. Yeni yayılma yerlərinin tapılması vacibdir.