Koçi birəotu

Koçi birəotu - (lat. Pyrethrum kotschyi Boiss.) Asterkimilər - (Asteraceae Dumort.) fəsiəsinə aid bitki növü.

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Əsasında çoxbudaqlı, 15-25 (30) sm hündürlükdə, alçaqboylu yarımkolcuqdur. Yarpaqları barsız zoğlarda və aşağıdakı uzun saplaqlarda, demək olar yarpaq ayası ilə bərabərdir, saplaqlarla bir yerdə 1,5–3 mm uzunluğunda; orta gövdə yarpaqları lələk və ya üç yerə bölünmüş şəkildə, yuxarı yarpaqları bütöv, xətlidir. Səbətləri tək olur. Dilşəkilli çiçəkləri ağ rəngli, 10 mm uzunluğunda, 4 mm enindədir. Toxumcuqların diş tacı uzun, çəp şəkildə kəsilib və ya qulaqvari formadadır.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəklənmə və meyvəgətirmə dövrü iyun-iyul aylarına təsadüf edir. Toxumla çoxalır. Alp qurşağındakı qayalıqlarda rast gəlinir, quraqlığa davamlı (kserofit), işıqsevən bitkidir (heliofit).

Yayılması

Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Şahbuz rayonu – Keçəldağ və Naxçıvançay ilə Arpaçay arasında).

Sayı və tendensiyası

Populyasiyanın ehtiyatı azdır. Yeganə lokalitetində mənfi təsirlərə həssaslıq müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Məhdud halda yayılması, populyasiyanın zəif təkrar edilməsi, antropogen və zoogen təsirlərdir.

Mühafizə tədbirləri

Zəngəzur Milli Parkı ərazisində yayıldığı sahələrin xüsusi nəzarət altına alınması, növün müasir vəziyyətinin öyrənilməsi, yeni yayılma sahələrinin aşkar ediməsi, introduksiyası, toxum bankında saxlanılması təklif olunur. 

Sinonimləri

Tanacetum kotschyi (Boiss.) Grierson