Kol qızılağacı
Kol qızılağacı (lat. Alnus alnobetula subsp. fruticosa) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin qızılağac cinsinin yaşıl qızılağac növünə aid bitki yarımnövü.
| Kol qızılağacı | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Yarımnöv: Kol qızılağacı |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
Areal redaktə
Çində, Yaponiyada, Rusiyada, Qərbi və Şərqi Sibirdə, Uzaq Şərqdə geniş yayılmışdır. Azərbaycanda isə Lənkəran, Masallı, Zaqatala rayonlarında rast gəlinir.
Botaniki təsviri redaktə
Hündürlüyü 1–3 m olan koldur. Qabığı tünd-boz,zoğları qırmızı-qonur,sarımtıl pulcuqlarla örtülmüşdür; yarpaqların uzunluğu 10 sm-dək, yumurtavari; dişli, üstü parlaq, tünd-yaşıl, çılpaq, alt tərəfi daha açıq, ətirli və yapışqanlıdır. Digər növlərdən fərqli olaraq yarpaqları açıldıqda, eyni vaxtda çiçəkləyir. Erkək çiçəkləri üç, bəzən bir ədəd qalxanvari genəlmiş,sırğanın oxunda spiralvari çiçək saplaqlarında oturur; çiçəkyanlığı sadə, əsasən dördyarpaqlı və ya dörd yerə bölünmüşdür; 4 erkəkciyi qısa saplı, iri, ikiyuvalı tozcuqludur. Dişi çiçəkləri ətli pulcuqların qoltuqlarında oturur, onların meyvələri yetişdiyi vaxt oduncaqlaşır. May ayının axırı-iyun ayının əvvəlində çiçəkləyir. Meyvələri payız aylarında yetişir, hamar və ensiz qanadcıqla əhatə olunmuş tünd-qonur rəngdə birtoxumlu qozalardır.
Ekologiyası redaktə
Nəmişliyə tələbkar olan bu bitki tezböyüyən, kölgəyə və şaxtaya davamlıdır. Meşələrdə,çayətrafı qumluqlarda, çınqıllı yamaclarda bitir.
İstifadəsi redaktə
Yarpaqlarında efir yağları,qatranlar,flavonoidlər və askorbin turşusu vardır.Bir çox xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir