Kolbacıqlar

Kolbacıqlar (ing. cone) — işığa həssas hüceyrələrin retinada periferik prosesləri həyata keçirən iki növ fotoreseptordan biri. Kolbavari formasına görə belə adlandırılır. Bunlar işığın stimullaşdırılmasını sinir stimullaşdırılmasına çevirən və rənglərin görülməsini təmin edən yüksək ixtisaslaşmış hüceyrələrdir. Fotoreseptorların başqa bir növü çöpcüklərdir .

Gözün retinal təbəqəsinin bölgüsü

Kolbacıqların (torlu qişada) quruluşu.
1 — membranlı yarımdisklər;
2 - mitoxondriya ;
3 - nüvə;
4 - sinaptik sahə;
5 - birləşdirici bölmə;
6 - xarici seqment;
7 - daxili seqment.

Kolbacıqlar xüsusi bir piqmentin - yodopsinin olması səbəbindən işığa həssasdır. Öz növbəsində, yodopsin də bir neçə vizual piqmentdən ibarətdir. Bu gün iki piqment yaxşı bilinir və öyrənilir: xlorolab (spektrin sarı-yaşıl hissəsinə həssasdır) və eritrolab (spektrin sarı-qırmızı hissəsinə həssasdır).

Elmi ədəbiyyatda müxtəlif təxminlər təqdim edilir, baxmayaraq ki, 100% görmə qabiliyyəti olan yetkinlərdə insan gözünün tor qişasında eyni sayda kolbacıqlar var. Belə ki, altı-yeddi milyon kolbacıqlar sayı göstərilir ki, onların da əksəriyyəti makulada olur. İnsan gözündə ümumi olaraq bildirilən altı milyon kolbacıq sayı 1935-ci ildə Osterberq tərəfindən aşkar edilmişdir . Oyster (1999) dərsliyində Curcio et al. (1990) əsərinə istinadən, insanın torlu qişasında təxminən 4,5 milyon kolbacıq və 90 milyon çöpcük sayı göstərilir.

Kolbacıqların ölçüləri: uzunluğu təxminən 50 mikron, diametri - 1-dən 4 mikrona qədər.

Kolbacıqlar çöpcüklərdən (retina hüceyrəsinin başqa bir növü) işığa təxminən 100 dəfə az həssasdır, lakin sürətli hərəkətləri qavramaqda ondan daha yaxşıdır.