Kompüterlərin arxitekturası

• Müasir kompüterlərin yaradılmasının əsas prinsipləri XX əsrin 40-cı illərində Amerikanın alimləri Con fon Neyman və Bers tərəfindən verilmişdir. Başqa sözlə desək, hələ ki kompüterlər Fon Neyman arxitekturası ilə işləyir. Bu arxitekturaya görə kompüter iki hissədən ibarətdir: mərkəzi və perferiya hissələrindən.

Mərkəzi hissə hesab məntiqi qurğusundan (HMQ); idarəetmə qurğusundan (IQ) və daxili yaddaş qurğularından ibarətdir. Daxili yaddaşlar — operativ yaddaş (RAM); daimi yaddaşdan (ROM) ibarətdir.

• Müasir kompüterlər HMQ və IQ prosessor adlanan qurğuda birləşir.
• Perferiya hissəsində xarici yaddaş qurğuları, daxiletmə qurğuları, xaricetmə qurğuları və idarəetmə pultu perferiya qurğularına aiddir.

Kompüterlərin təsnifatı

• Kompüterlərin imkanlarını qiymətləndirmək üçün müəyyən əlamətlərə görə qruplara bölürlər, yəni təsnif edirlər. Təsnifat əlamətləri ölçülərinə, məhsuldarlığına, qiymətinə və element bazasına görə seçilə bilər. Kompüterlər ölçülərinə görə aşağıdakı siniflərə bölünürlər.

1. Çox böyük kompüterlər
2. Böyük kompüterlər
3. Orta kompüterlər
4. Kiçik kompüterlər
5. Mikro kompüterlər

• Son illərdə böyük kompüterləri Meynfreym adlandırırlar. Mikro kompüterlərin əsas sinfini fərdi kompüterlər təşkil edir.
• Müasir, fərdi kompüterlərin növləri:

1. stolüstü kompüterlər: (Desktop) ev şəraitində istifadə olunan kompüterlər. İşçi stansiyalar — müəssisələrdə, firmalarda istifadə olunan kompüterlərdir. Serverlər — paylaşdırıcı kompüterlərdir;
2. stolüstü mini kompüterlər;
3. planşet kompüterlər;
4. yığcam kompüterlər (yəni notebooklar);
5. subnotebooklar;
6. cib kompüterləri;