Koreya Konstitusiya Məhkəməsi

Koreya Konstitusiya Məhkəməsi, Cənubi Koreyanın müstəqil və ixtisaslaşmış məhkəməsidir, əsas vəzifəsi Koreya Respublikası Konstitusiyasına uyğun olaraq konstitusiyanı nəzərdən keçirtməkdir. Hökumət qurumları arasındakı səlahiyyət mübahisələrinə hökm vermək, ittihamlar ilə bağlı son qərarlar vermək və siyasi partiyaların ləğvi ilə bağlı qərar vermək kimi inzibati hüquq funksiyalarına da malikdir.

Konstitusiya, Qanunverici, İcra və Məhkəmə sistemlərindən başqa ayrı bir fəsildə Konstitusiya Məhkəməsinin müstəqil statusunu və səlahiyyətini təmin edir. Hakimiyyət bölgüsünə görə, Məhkəmə Milli Məclis, Prezident və Ali Məhkəmə ilə birlikdə Konstitusiya ilə verilmiş səlahiyyətini həyata keçirir və onu xalqın digər ali qurumları ilə bərabər edir. Ümumiyyətlə Cənubi Koreyadakı Konstitusiya Məhkəməsinin ilk növbədə Avstriya və Almaniyadakı konstitusiya məhkəmələrinə istinad etdiyi güman edilir.

Konstitusiya mübahisələri üçün son vasitə

redaktə

Konstitusiya Məhkəməsi, nizamnaməyə konstitusiya baxışı, konstitusiya şikayətləri, hökumət qurumları arasındakı səlahiyyət mübahisələri, yüksəkvəzifəli dövlət məmurlarının impiçmenti və siyasi partiyaların ləğvi ilə bağlı səlahiyyətlərə malikdir. Yuxarıda göstərilən məsələlərlə bağlı Konstitusiya Məhkəməsinin qərarı bütün dövlət qurumlarını və yerli özünüidarə orqanlarını bağlayır və şikayət edilə bilməz.

Məhkəmə orqanları

redaktə

Məhkəmə qanuni prosedurlarla Konstitusiyanı qoruyur. Məhkəmə, nizamnamələrin konstitusiyaya uyğunluğu, impiçment, siyasi partiyanın ləğvi, səlahiyyət mübahisələri və konstitusiya şikayətləri zamanı, Konstitusiya mübahisələrini həll etmək və onun pozulmasının qarşısını almaq üçün Konstitusiyanı şərh edir və tətbiq edir.

Əsas hüquqların qorunması

redaktə

Məhkəmə insanların əsas hüquqlarını təmin edir. Dövlət hakimiyyətinin həyata keçirilməsi və ya həyata keçirilməməsi nəticəsində əsas hüquq pozulduqda, Məhkəmə bu cür hakimiyyətin istifadəsini konstitusiyaya zidd elan edir və bununla da əsas hüququnu qoruyur. Qanunun əsas hüququ pozduğuna inanılırsa, Məhkəmə qanunu konstitusiyaya zidd hesab edir və əsas hüququ təmin etmək üçün onu etibarsız sayır.

Dövlət orqanlarının yoxlanılması

redaktə

Əgər qanunverici orqan konstitusiyaya zidd hesab edilən bir qanun qəbul edərsə, Məhkəmə, nizamnamələrin konstitusiyaya uyğunluğuna dair qərar verərək, qanunu etibarsız sayır. İctimai gücdən sui -istifadə edən İcra Hakimiyyətinin və ya Məhkəmə hakimiyyətinin yüksəkrütbəli məmurlarına impiçment verib -verməmək barədə qərar verə bilər. Partiya demokratiyanın əsas qaydalarına zidd hərəkət edərsə, siyasi partiyanın ləğvi barədə də əmr verə bilər.

Tərkib

redaktə

Məhkəmədə doqquz hakim işləyir və hamısı Prezident tərəfindən təyin olunur. Vəzifələrdən üçünü birbaşa Prezident təyin edir. Qalan altı vəzifədən üçü Ali Məhkəmə Başçısı tərəfindən irəli sürülən namizədlərdən, üçü isə Milli Məclis tərəfindən seçilən namizədlərdən təyin edilir. Bundan əlavə, məhkəmənin rəhbəri Milli Məclisin razılığı ilə Prezident tərəfindən seçilir. Hakimlərin bele seçilməsi əslində bitərəfliyə zəmanət verə bilib bilməyəcəyi sualı altındadır. Çünki Prezidentin özü tərəfindən təyin olunan üç hakimdən başqa, Prezident tərəfindən təyin olunan Ali Məhkəmənin başçısı da üç hakimin namizədliyini irəli sürür; bu, Prezidentin doqquz hakimdən altı üzvünə birbaşa və ya dolayısı ilə təsir etməsi deməkdir. Bundan əlavə, bu, Prezident tərəfindən təyin edilən məhkəmə rəisinin Prezidentlə əməkdaşlıq edə biləcəyinə dair şübhələr yaradır. Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərinin Konstitusiyanın 112-ci maddəsinin 2-ci bəndinə əsasən siyasi partiyalara qoşulması və siyasi fəaliyyətlə məşğul olması qadağandır. Bundan əlavə, Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərinin bizneslə məşğul olması, digər dövlət vəzifələrini tutması və başqa işlə məşğul olması qanunla qadağandır. Hakimlərin 70 yaşında təqaüdə çıxması tələb olunur.

Məhkəmə idarəsi

redaktə

Məhkəmənin inzibati işləri Məhkəmə Administrasiyası tərəfindən idarə olunur və nəzarət olunur. Baş katib, hazırda Park Jong Mun, Prezidentin rəhbərliyi altında, Məhkəmənin inzibati işlərinə nəzarət edir, səlahiyyətləri daxilində olan dövlət işçilərinə rəhbərlik edir və onlara nəzarət edir və Məhkəmə ilə bağlı açıqlamalar vermək üçün Milli Məclisin iclaslarına və ya kabinet iclaslarına qatılır. Baş Katibin müavini Baş Katibə kömək edir və baş katib bəzi səbələrdən vəzifələrini yerinə yetirə bilmədikdə onun adından çıxış edir. Məhkəmə Administrasiyası Planlaşdırma və Koordinasiya Bürosu, İdarəetmə Bürosu, Qərar İşləri Bürosu, Məlumat və Materiallar Bürosu və İctimai Məlumat Bürosunun icraçı direktorundan ibarətdir. Planlaşdırma və Əlaqələndirmə Bürosu böyük planlar qurmaqdan, büdcə tərtib etməkdən və mühasibat aparmaqdan, işlərin qiymətləndirilməsindən və yoxlanılmasından, Məhkəmə qaydalarının qüvvəyə minməsindən və dəyişdirilməsindən, beynəlxalq əlaqələrin və mübadilənin əlaqələndirilməsindən məsuldur. İdarəetmə Bürosu hadisələr, protokol, məhkəmə binası təhlükəsizliyi, obyekt idarəçiliyi, satınalma, məsrəflər, İK və təlimlər, yeni tikilən bina və məhkəmə binasının genişləndirilməsi və qurğuların təmirindən məsuldur. Məhkəmə İşləri Bürosu, Məhkəməyə göndərilən işlərə baxılması, dövlət qulluğu və ictimaiyyətə məlumat verilməsi, konstitusiya mühakimə sisteminin təkmilləşdirilməsi və ya inkişafı, arxivlərin qorunması və idarə edilməsindən məsuldur. Məlumat və Materiallar Bürosu, konstitusiya mühakiməsi ilə əlaqədar materiallar toplayır və nəşr edir, İT layihələrinə nəzarət edir və kitabxananı idarə edir. İctimai Məlumat Bürosunun İcraçı Direktoru xəbər buraxılışlarını hazırlayır və yayır, əhəmiyyətli hadisələr və hadisələr haqqında məlumat verir, tanıtım materialları hazırlayır və məhkəmə binası tur proqramı həyata keçirir.

Məruzəçi Hakimlər

redaktə

Məruzəçi hakimlər 10 il yenilənə bilən müddətində xidmət bilərlər və 60 yaşında təqaüdə çıxarlar. Yeni təyin olunmuş məruzəçi hakim, hesabat dövrü ərzində gördükləri işlər nəzərə alınmaqla, məruzəçi hakim təyin edilməzdən əvvəl, xüsusi bir dövlət məmuru olaraq üç il hakim köməkçisidir. Məruzəçi hakimlər iki qrupa bölünür. Bunlardan biri, ədliyyə orqanlarına təyin edilmiş və konstitusiya şikayətlərinə, habelə tam heyətə ayrılan işlərə ilkin baxılmasından məsul olanlardan ibarətdir. Digəri, Hakimlərə təyin edilməyənlərdən ibarətdir və ixtisaslaşmış sahələrin alt qruplarına ayrılır.

Yurisdiksiya

redaktə

Əsasnamələrin konstitusiyasına dair qərar. Bu sistem Məhkəmə tərəfindən konstitusiyaya zidd olan hər hansı bir qanunu ləğv edən bir sistemdir. Konstitusiyanı ixtiyari qanunvericilikdən qorumaq üçün bir mexanizm təmin etməklə konstitusiya mühakiməsinin əsas tərkib hissəsidir.

Konstitusiya şikayəti

redaktə

Konstitusiya şikayəti, Konstitusiya ilə təmin edilmiş əsas hüquqları dövlət orqanları tərəfindən pozulduğu hər kəsin Konstitusiya Məhkəməsinə şikayət edərək kömək istəyə biləcəyi bir sistemdir. Həm fiziki, həm də hüquqi şəxs konstitusiya şikayəti verə bilər. Məhkəmə yurisdiksiyasının digər qərarlarında, Milli Məclis, Administrasiya, adi məhkəmələr və ya yerli hökumətlər iddiaçı olsa da, bir şəxs əsas hüquqların pozulması üçün birbaşa çarəni axtarmaq üçün konstitusiya şikayətində iddiaçı olur. Buna görə də, bu əsas hüquqları təmin etmək üçün əsas mexanizmlərdən biridir. Konstitusiya şikayətinin tətbiqi ilə demokratiya irəliyə doğru əhəmiyyətli bir addım atdı və bu da konstitusiya mühakimələrinin təbliğinə kömək etdi.

Səlahiyyət mübahisəsi haqqında qərar

redaktə

Hər bir qurumun vəzifə və səlahiyyətləri ilə əlaqədar yerli hökumətlər və qurumlar arasında ziddiyyətlər yarandıqda, bu, ictimai səlahiyyətlər arasındakı yoxlama və tarazlıq prinsipini təhlükə altına almaqla yanaşı, vacib bir hökumət funksiyasını iflic etmək riski də yaradır. Vətəndaşların əsas hüquqları üçün təhlükə yarada biləcəyi üçün sistematik bir əlaqələndirmə mexanizmi lazımdır. Koreya Konstitusiyası, Konstitusiyanı qorumaq funksiyasının bir hissəsi olaraq, Konstitusiya Məhkəməsinə səlahiyyətləri və əhatə dairəsi ilə əlaqədar milli qurumlar və yerli hökumətlər arasındakı ziddiyyətləri mühakimə etmək səlahiyyətini verdi.

İmpiçment haqqında qərar

redaktə

Ümumi hüquq sistemi çərçivəsində təqib və ya intizam tənbehinə məruz qalmayan idarə və ya məhkəmə orqanlarının yüksəkrütbəli məmurları impiçment qərarına məruz qala bilərlər. Milli Məclis, statusu qanunla zəmanət verilən məmurların xidməti vəzifələrini yerinə yetirərkən ağır cinayət törətdikləri aşkar edildikdə impiçment təklifi qəbul edir və aşağıdakı impiçment qərarı həmin şəxsləri vəzifələrindən uzaqlaşdırır. Bu sistem Konstitusiyanı bu cür yüksəkrütbəli məmurlar tərəfindən pozulmaqdan qoruyur.

Siyasi partiyanın ləğvi ilə bağlı qərar

redaktə

Siyasi partiya, insanların siyasi iradə və niyyətlərinin formalaşmasına böyük təsir göstərir. Əgər məqsəd və fəaliyyətləri Konstitusiyada göstərilən demokratiyanın əsas qaydalarına ziddirsə, siyasi partiya ləğv edilməlidir. Bu səlahiyyət, Konstitusiyanı qorumaq və siyasi partiyaları İcra Hakimiyyətinin ixtiyari qərarlarından qorumaq üçün Konstitusiya Məhkəməsinə həvalə edilmişdir.

Davalar

redaktə

Dava sayı

redaktə

Konstitusiya Məhkəməsi tərəfindən icra olunan işin <il təsnifatı - iş kodu - irəliləmə nömrəsi> şəklində iş nömrəsi var. Məsələn, 26 dekabr 2013-cü il tarixli "Prezidentə qarşı böhtan iddiası" iddiasının iş nömrəsi "2009Hun-Ma747" dir.

İl təsnifatı
redaktə

Bu, işin hesablandığı gündür. 2000 -dən əvvəl, ildən sonra yalnız iki rəqəm, ildən sonra isə dörd rəqəm.

Dava kodu
redaktə

Davaya daxil olan işin təsnifatıdır. İki hərfdən ibarətdir, ilk hərf "Hun" dır. Bu, Konstitusiya Məhkəməsinin bu işdən məsul olduğunu bildirir. İkinci məktub 'Ka' dan 'A' ya (Ka, Na, Da, Ra, Ma, Ba, Sa, A) ibarətdir. Konstitusiya Məhkəməsinə gəldikdə, Koreya Respublikası Konstitusiyasının 111-ci maddəsinin 1-ci bəndinin qaydasında "Ka" dan "Ba" ya qədər olmalıdır. Başqa sözlə, məhkəmənin tələbi ilə konstitusiyaya zidd olan qanunun mühakiməsinə "Ka" təyin edildikdə, "Na", impiçment qərarının işinin qərarıdır, "Da" məhkəmə işinin qərarıdır. Siyasi partiyanın ləğvi və 'Ra', Dövlət orqanları arasında, Dövlət orqanları ilə yerli hökumətlər arasında və yerli hökumətlər arasındakı yetkinlik mübahisələrinə dair qərardır. Konstitusiya Məhkəməsi Qanununun 68-ci maddəsinin 1-ci bəndinə əsasən Konstitusiya Apellyasiyası "Ma", Konstitusiya Məhkəməsi Qanununun 68-ci maddəsinin 2-ci bəndinə əsasən "Ba" dır. Əlavə olaraq, müxtəlif tətbiq halları 'Sa' və müxtəlif xüsusi hallar 'A' ilə müşayiət olunur.

Proqress nömrəsi
redaktə

Progress nömrələri il ərzində hesabın alınma vaxtına görə ardıcıllaşdırılmalıdır.

Istinadlar

redaktə

https://english.ccourt.go.kr/site/eng/main.do http://search.ccourt.go.kr/ths/bk/ths_bk0201_P1.do?cid=05030802&seq=10016&cname=헌법논총&eventNo=&pubFlag=0&eventNum=&selectFont=normal&showHide= https://web.archive.org/web/20171201040026/https://www.ccourt.go.kr/cckhome/ecourt/main.do https://english.ccourt.go.kr/site/eng/jurisdiction/caseLoadStatic.do