Krimler şəlaləsi
Krimler şəlaləsi (alm. Krimmler Wasserfälle) — Avstriyada kaskad şəlalə. Şəlalə eyni adlı Krimler-Ahental çayının üzərindədir (Zalçah çayının qolu). Avropanın ən böyük kaskad şəlalərdən biri.
| Krimler | |
|---|---|
| alm. Krimmler Wasserfälle | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Hündürlüyü | 380 m |
| Su sərfi | 5,61 m³/s |
| Çay | Krimler-Ahe |
| Yerləşməsi | |
| 47°11′53″ şm. e. 12°10′17″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Avstriya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
redaktəKrimlerin ümumi hündürlüyü 385 metrdir[1]. Krimler Avstriyanın ən hündür şəlaləsidir. Şəlalə Yüksək Tauern Milli Parkının ərazisindədir. Üç kaskaddan ibarətdir: Yuxarı, orta və aşağı. Kaskadların hündürlüyü belədir: 145 m, 100 m и 140 m). 30 milyon il əvvəl Alp dağlarının qalxması nəticəsində formalaşmışdır. Sonrada baş vermiş buzlaşmalar nəticəsində dərələr daha da dərinləşmişdir. Qranit və s. tipli süxurlar üstünlük təşkil edir.
Krimler — Ahental çayı buzlaq mənşəli sularla qidalanır. Çayın su toplayıcı sahəsinin 12 %, yəni 110,7 km²-lik sahə buz örtüyü ilə örtülüb. Şəlalənin orta su sərfi 5,61 m³/s-dir. İl ərzində gözə çarpacaq dərəcədə su sərfi dəyişə bilir— 0,356–57,2 m³/s[2]. Qeydə alınmış ən böyük su sərfi 25 avqust 1987-ci ilə təsadüf edir. Maksimum — 166,7 m³ / s. Nəticədə bu artım ərazidə böyük dağıntılara səbəb olmuşdur.
Krimler şəlaləsi bölgədə turizmin inkişafına böyük təkan vermiş. 2010-cu ildə ortalama 400 min insan ziyarət etmişdir. Zalsburqdan 670 və 671 marşrutları bir başa Krimmler Wasserfalls dayanacağına kimi gəlir. Şəlalənin bütün kaskadlarına qalxmaq üçün dağ yolu mövcuddur. Bir saatlıq bu yolu qalxdıqdan sonra dağlıq ərazidə bir neçə istiqamətdə hərəkət etmək mümkündür: Hündürlüyü 1631 metr olan Tauernxaus Krimler silsiləsi, Warnsdorfer Hütte silsiləsi və Rainbiç vadisi və s.
Ədəbiyyat
redaktə- Slupetzky, Heinz und Wiesenegger, Johannes: ''Vom Schnee, Eis, Schmelzwasser und Regen zum Gletscherbach – Hydrologie der "Krimmler Ache"'', in: ''Krimmler Wasserfälle, Festschrift 25 Jahre Europäisches Naturschutzdiplom 1967–1992'', Innsbruck 1993
- Stocker, Erich: ''Zur Geomorphologie der Krimmler Wasserfälle'', in: ''Krimmler Wasserfälle, Festschrift 25 Jahre Europäisches Naturschutzdiplom 1967–1992'', Innsbruck 1993
İstinadlar
redaktə- ↑ Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 16. Крещение Господне — Ласточковые. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2010. — 751 с.: ил.: карт. (стр. 27)
- ↑ "Hydrological Data — The Level of the Krimmler Ache". 2013-04-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-30.