Kubbar adası
Kubbar adası (ərəb. جزيرة كبر) — Küveytə məxsus olan, yaşayışı olmayan adada. Fars körfəzində, Faylaka və Umm-əl-Maradim adaları arasında yerləşir[1]. Qar və Umm-əl-Maradim adalarından sonra ən cənubda yerləşən ada sayılır. Dairəvi formaya malikdir, diametri 370–380 metr təşkil edir. Uzunluğu şərqdən qərbə 470 m, şimaldan cənuba isə 390 m təşkil edir. Sahəsi 0,14 km²-dır (14 ha)[2].
| Kubbar adası | |
|---|---|
| ərəb. جزيرة كبر | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 0,14 km² |
| Əhalisi | 0 nəfər |
| Yerləşməsi | |
| 29°04′05″ şm. e. 48°29′10″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Küveyt |
| Rayon |
|
| Akvatoriya | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Subtropik iqlimə malik mərcan adasıdır. Qumlu ada şimal hissədə çimərliyə sahibdir. Qərb hissədə isə daşlı sahə vardır. Sahilləri alçaq olsa da, bəzi hisələrdə hündürlük 5 metrə çatır. Adanın bir hissəsi nadir kol bitkiləri ilə örtülüdür. Digər hissədə isə şorangə bitsə də bəzi sahələr çılpaq olan torpaq sahəsindən ibarətdir. Adanın ətrafı mərcanlarla əhatələnmişdir: аteylor rifi (صخرة تايلور), Madayra rifi (شعاب مديرة) və Kata-at-Arayfiyan rifi (شعاب عريفجان). Ada vdayvinq həvəskarları arasında məşhurdur[1][3][4]. Adada əsasən Susüpürənlərə daxil olan növlər yuva qurur: Benqal kəkilli susüpürəni, Onychoprion anaethetus, Ağyanaq susüpürən və Berq kəkilli susüpürəni. Minlərlə başdan ibarət olan susüpürən quşu adanın əsas sakinləridir. Əsasən kolluqlar arasında yay ayları yuva qururmaq üçün adaya gəlirlər. Əvvəllər adada Yaşıl tısbağa və bissalar yumurta qoyurdular[5]. 1986-cı ildə Küveyt Araşdırmalar İnstitutu adada dəniz parkının salınmasını təklif etmişdir. Yayda adada temperatur gündüz 39 °C, gecə isə 27 °C olur.
Kubbar adası Qar adasından 39 km, Umm-əl-Maradim adasından isə 46 km şimal-qərbdə, faylaka adasından isə 37 km cənubda yerləşir. Fahayhil şəhərindən 34 km şərqdə, Əlsəlimiyədə yerləşən Əl-Adr burnundan 49 km cənub-şərqdə, Əz-Zaur limanından isə 38 km şimaldadır.
Adanın şimal sahillərindən dəniz yolu keçir[6]. Adada günəş panelləri ilə işləyən, metal dirəklərdən ibarət olan 25 m hündürlüyü olan mayaka sahibdir. Mayak hər 10 saniyədən bir 2 ağ işıq saçır[7]. Burada həmçinin rabitə baza stansiyası və helikopter meydançası vardır. Onlar sahil mühafizəsi tərəfinbdən istifadə edilir[3]. Ada ərazisi səbəbindən dəfələrlə İranla Küveyt arasında mübahisələr düşmüşdür. İran müxtəlif aralıqlarda Auha, Kubbar və Faylaka adalarına ərazi iddiaları irəli sürmüşdür. Ancaq 1970-ci ildə bu iddiadan əl çəkmişdir. 1949-cu ildə Kubbar, Qar və Umm-əl-Maradin adaları Aminoil şirkətinə icarəyə verilir. Bu şirkət 1948-ci ildə neytral zonada olan ərazidən neft hasilatını 60 illiyinə əlkində saxlayan müqavilə imzalamışdı. Küveytin digər adaları kimi Kubbarda 1990-cı ildə İraqın Küveytə hücumu zamanı işğal edilir. Körfəz müharibəsinin gedişində ölmüş altı İraq əsgərinin qəbiri adada yerləşir[8].
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 "Kubbar island's reefs re-growing and healthy" (ingilis). KUNA. 2014-08-05. 2020-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-07.
- ↑ "باحث بيئي يدعو الى تسوير منطقة تفريخ الطيور في جزيرة كبر" (ərəb). KUNA. 2010-05-15. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-07.
- ↑ 1 2 Sara Al-Mukhaizeem. "Kubbar Island. A haven for wildlife, popular spot for sea enthusiasts" (ingilis). KUNA. 2016-08-25. 2016-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-07.
- ↑ "KDT starts cleanup campaign in Kubbar island" (ingilis). KUNA. 2017-10-07. 2020-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-07.
- ↑ "Kubbar Island" (ingilis). kuwaitbirds.org. 2019-05-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-07.
- ↑ "جزيرة كبر من اجمل الجزر الكويتية التي تحتضن طيور المحيط الهندي وبحر العرب" (ərəb). KUNA. 2008-07-24. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-07.
- ↑ Russ Rowlett. "Lighthouses of Kuwait". ibiblio.org (ingilis). University of North Carolina at Chapel Hill. 2009-08-06. 2020-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-24.
- ↑ Russ Rowlett. "Lighthouses of Kuwait". ibiblio.org (ingilis). University of North Carolina at Chapel Hill. 2009-08-06. 2020-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-25.