Kuhtəpə
Kuhtəpə (ing. Pushti Kuh) — İran ərazisində Luristan bölgəsinin ən qərb hissəsində yerləşir. Luristana İran platosundan baxıldığı zaman Mesopotamiya ovalığına qədərki son böyük silsilə olan Kabirkuh dağ silsiləsi ilə iki coğrafi bölgəyə bölünür. Qərb hissəsi Pushti Kuh, sözün mənası "dağın arxası" deməkdir. Daha böyük şimal və şərq hissəsi isə Pish-e Kuh və ya "dağdın önü" adlanır. Kuhtəpə müasir inzibati sərhədlərdə indiki İlam əyalətində İranın Kirmanşah, Luristan və Xuzistan əyalətləri ilə İran-İraq sərhədi arasında yerləşir. Mayor Henri C. Ravlinson bölgəni araşdıran ilk avropalı idi. 1836-cı ildə bir alayla Pushti Kuha girərək, Sirvan və Dara Şəhrdə Sasani/İslam xarabalıqlarının olması haqqında məlumat vermişdir.[1] İlk dəfə 19-cu əsrin sonlarında Jak de Morganın başçılıq etdiyi Fransız Arxeoloji Missiyası tərəfindən İlam və Saymara çayı boyunca Susamaya səyahət edən zaman daha ətraflı sənədləşdirilmişdir.[2]
Neolit və Eneolit dövrləri redaktə
Kuhtəpədən məhdud sayda arxeoloji tapıntılar mövcuddur. Mehran yaxınlığındakı Əmirabadda Erkən Neolit dövrü aşkarlandı. Orta Eneolit dövrü qəbiristanlıqları Meyma çayı boyunca Hakalan və Dum Qar Parçinadan aşkarlandı.[3] Uruk dövrünə aid tapıntılar hələlik Kuhtəpədən aşkarlanmamışdır. Orta Xalkolit dövrünə aid 200-dən çox daşdan hazırlanmış məzarları qazıldı. İnsan qalıqları ilə bağlı antropoloji tədqiqat aparılmadı, lakin terpenativqeydlər götürülmüşdür. Qəbir əşyaları arasında dulusçuluq məmulatı və daş qablar, silahlar (nizə, balta, çəkic), möhürlü daşlar vs aşkarlandı. Diqqəti çəkən mis mace başı və dayanan bir qadının və bir öküzün saxsı heykəlləri var. Boyalı dulusçuluq repertuarına keçi və stilizə edilmiş keçi başları, həmçinin bitki və həndəsi motivlər daxil edilmişdir. Diqqəti çəkən məmulatlar arasında tunc toppuz başı, aya üstə dayanan bir qadın və bir öküzün saxsı heykəlləri vardır. Boyalı dulusçuluq məmulatları arasında keçi və keçi başları motifləri, həmçinin bitki və həndəsi motivlər vardır.
İstinadlar redaktə
- ↑ Henry C. Rawlinson, “Notes on a march from Zohab, at the Foot of Zagros, along the Mountains to Khuzistan (Susiana), and from Thence through the Province of Luristan to Kirmanshah, in the Year 1836,” JRGS 9, 1839, pp. 26-116.
- ↑ Jacques de Morgan, Mission Scientifique en Perse, tome quatrième, Recherches Archéologiques, première partie, Paris, 1896.
- ↑ Ernie Haerinck and Bruno Overlaet, The Chalcolithic Period, Parchinah and Hakalan: the excavations in Luristan, Pusht-i Kuh (1965 - 1979), Luristan Excavation Documents 1, Brussels, 1996.