Kyakuk syaye

Kyakuk syaye-(Ququşka çay; başq. Кәкүк сәйе, tatar. Кәкүк чәе, кәкүк—"ququşka",сәй, чәй—"çay") Yazın gəlişinə həsr olunmuş, Başqırd mərasim bayramıdır.

Tarixi

Kyakuk siyaye adının başlanğıcı islamdan öncəki inanclara əsaslanır. Belə ki, ölənlərin ruhlarının quşlara çevrilməsi inancının mövcud olması.

Ənənələri

Kyakuk siyaye yaz və yay mövsümündə keçirilir, belə ki, aprel ayından iyul ayına kimi. Bayramın təşkilatçısı bayramın qaydalarını bilən yaşlı qadın olur. Bəzi rayonlarda onu yulbars adlandırırlar. Yulbarslar qısa qollu, qırmızı üstü sikkələrlə bəzədilmiş paltar geyinirlər. Onların başına 2 dəsmal atılır, onlardan birinin ucunda mis dəyirmi lövhələr olur və o kürəyə qədər düşür, digəri isə şal ilə bağlanır. Şalın üzərindən isə tüllü papaq taxılır. Adətən təşkilatçılar bayramın keçirilmə tarixi quşun gəlmə vaxtı ilə eyni olsun. Bayram günü bəzəkli geyinmiş uşaqlar və qadınlar dağın yamacında, çayın sahilində bəzən isə evlərinin qarşısında toplanırlar. Çay süfrələri üçün bəzi yemeli şirniyyatlar da gətirirlər. Uşaqlar ağacların köklərinə süd və qatıq tökürlər, yumurta basdırırlar və ağacların budaqlarına qırmızı lentlər bağlayırlar. Yaşlı qadınlar isə ağacların yuxarılarına baxaraq dualar edirlər. Dualar ona görə edilir ki, qəbilələrin və dünyanı sülh əhatə eləsin. Sonra uşaqlar ocaq qalamaq üçün odun hissələri toplayırdılar. Qadınlar çay hazırlayana kimi cavan gənclər milli rəqslər oynayırdılar. Yaşlı qadınlar çay süfrəsində kukuşka haqqında əfsanələr, nağıllar danışırdılar. Çay süfrəsindən sonra arzular tutulur, fala baxılır və kukuşkanın səsinə qulaq asılırdı. Bəzən bayramdan qalan yemekləri dağların üzərinə tökürdülər bu quşlara və təbiətə qarşı olurdu və əminəmanlıq üçün edilirdi.