Lənkəran gülxətmisi

Lənkəran gülxətmisi (lat. Alcea lenkoranica) — bitkilər aləminin əməköməciçiçəklilər dəstəsinin əməköməcikimilər fəsiləsinin gülxətmi cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və status "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir –EN B2ab (ii,iii, iv, v). Azərbaycanın nadir növüdür. Qafqazın endemik növüdür. Regional IUCN Statusu: EN B2ab (ii,iii, iv, v).

Lənkəran gülxətmisi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Malvids Dəstə: Əməköməciçiçəklilər Fəsilə: Əməköməcikimilər Yarımfəsilə: Malvoideae Triba: Malveae Cins: Gülxətmi Növ: Lənkəran gülxətmisi
Beynəlxalq elmi adı
Alcea lenkoranica Iljin, 1949
Şəklin VikiAnbarda axtarışı

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 100 sm-ə qədər hündürlükdədir. Yarpaqlar saplaqlı, altdan məxməri, xırda tükcüklü, ağımtıl, ya da boz rəngdə; üstdən-yaşıl, oval-uzunvari paylarla, 5-7 bölümlüdür Tacə parlaq-sarı rəngdə, 35-50 mm uzunluğundadır. Meyvələri 16-18 mm-dir, meyvəcikləri qanadlı, hamardır. 

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsussiyyətləri

Çiçəkləmə və meyvəgətirmə dövrü iyun-avqust-sentyabr aylarına təsadüf edir. Toxum vasitəsi ilə çoxalır, quraqlığa davamlı, işıqsevən, qumlu düzənlikdə, psammofit qruplaşmalarda və dağ ətəklərində, moruq kollarının arasında rast gəlinir, dekorativ və dərman bitkisidir.

Yayılması

Kür-Araz və Lənkəran ovalıqları (Lənkəran rayonu – Alekseyevka kəndi; Masallı rayonu). 

Sayı və tendensiyası

Populyasiyanın sayı azdır əhali tərəfindən geniş istifadə edilməsi populyasiyanın azalma tendensiyasını yaradır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Antropogen təsirlər (yerli əhali tərəfindən müalicə məqsədi ilə yığılması, otarılma). 

Mühafizə tədbirləri

Tam mühafizə olunması təklif edilmişdir. Xüsusi mühafizə tədbirləri aparılmır. AMEA Botanika Bağında (Bakı) becərilib. Növün yığılmasının qadağan edilməsi, yeni yayılma yerlərinin aşkar edilməsi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması təklif olunur.