Lauterbrunnen (alm. Lauterbrunnen‎) — Bern kantonuna daxil olan İsveçrədə kommun.

Lauterbrunnen
Gerb
Gerb
46°35′59″ şm. e. 7°54′31″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi
  • 164,4 km²
  • 164,47 km² (2005)[2]
Mərkəzin hündürlüyü 795 m, 1.407 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 2.290 nəf. (31 dekabr 2018)[3][4]
Rəsmi dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +41 33
Poçt indeksi 3822
Nəqliyyat kodu BE
Digər
lauterbrunnen.ch
Xəritəni göstər/gizlə
Lauterbrunnen xəritədə
Lauterbrunnen
Lauterbrunnen
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İnterlaken dairəsinin bir hissəsidir. Əhalisi 3065 nəfərdir (31 dekabr 2006-cı il). Rəsmi kodu — 0584.

İsveçrənin ən yüksək şəlalələrindən biri olan Ştaubbax şəlaləsi şəhərin yaxınlığında yerləşir. Yaxınlıqda Trümmelbax şəlaləsi vardır.

Toponomikası redaktə

Lauterbrunnen ilk dəfə 1240-cı ildə "aydın mənbə" mənasını verən bir Roma toponimi olan "in Claro fonte" olaraq xatırlandı. 1253-cü ilə qədər Almanca danışanlar arasında Liuterbrunnon kimi tanınırdı; 1268-ci ilə qədər şəhər alternativ Luterbrunnen yazılışına sahib idi [5]. Brunnenin mənası, şübhəsiz ki, "bahar" və ya "çeşmə" mənasını verdiyi halda, "lauter" sözünün mənası ilə bağlı bəzi mübahisələr var. Bəziləri bunu aydın, aydın və ya cəlbedici (yuxarıda göstərilən yerin əvvəlki roman mənası ilə müqayisə edilə bilər), bəziləri isə "çox" və ya "daha yüksək" kimi tərcümə edirlər. Yerli izahat budur ki, Lauterbrunnen adının alman dilində lauter sözünün müasir mənasından istifadə edərək "bir çox mənbələr" mənasını verir; lakin bu, xalq etimologiyası nümunəsi ola bilər.

Tarixi redaktə

 
XIX əsrin sonları və ya XX əsrin əvvəllərində Lauterbrunnen Vadisi.
 
 
1935

Lauterbrunnen Vadisi XIII əsrdə tarixi qeydlərdə ilk dəfə xatırlandıqda, freyxer Vedensvilə aid idi. 1240-cı ildə baş Vedensvil Sefinen vadisini İnterlaken monastırına satdı. Növbəti əsrdə, monastır və digər yerli lordlar hakimiyyətlərini Lauterbrunnen və qonşu vadilərdə genişləndirməyə başladılar. Bununla birlikdə, 1300-də, başçı, yaxınlığında Lötşen Vadisində və Lauterbrunnen Vadisinin yüksəkliklərində valser dilində danışan insanları yerləşdirməyə başladı. 1346-cı ilədək Valser kəndləri Lauterbrunnen, Qimmelvald, Mürren, Zixellauenen və Traxsellauenen kənd rəhbərliklərinə və monastırdan müəyyən dərəcədə müstəqilliyə sahib idi. Üç il sonra, Bern Oberlandın əksəriyyəti monastıra qarşı uğursuz üsyan qaldırdı. Monastır üsyanı yatırdıqda, Valser kəndləri monastırın qəzəbinin yükünü öz üzərinə götürdü.

İqtisadiyyatı redaktə

2011-ci ilə görə, Lauterbrunnendə işsizlik nisbəti 1.9 % idi. 2008-ci ilədək bələdiyyədə 1908 nəfər işləyirdi. Bunlardan 147 nəfər iqtisadiyyatın ilkin sektorunda, 55-ə yaxın müəssisə bu sektorda işləyirdi. Orta sektorda 223 nəfər işləyirdi və bu sektorda 35 müəssisə var idi. Xidmət sektorunda 1538 nəfər işlə təmin olunmuşdur ki, bunlardan da 195 müəssisə bu sektorda işləmişdir [6]. 1623 bələdiyyə sakini müəyyən vəzifələrdə çalışmışdır ki, bunlardan da qadınlar işçi qüvvəsinin% 43,1-ni təşkil etmişdir.

2008-ci ildə 1605 tam zamanlı bərabər iş yeri yaradıldı. Əsas sektorda iş yerlərinin sayı 77 idi, bunlardan 70-i kənd təsərrüfatında, 7-si meşə təsərrüfatı və ya ağac istehsalında idi. İstehsalat sektorundakı iş sayı 207 idi, bunlardan 20-si və ya (% 9,7) istehsal, 124-ü (% 59,9) inşaatdır. Xidmət sektorunda iş yerlərinin sayı 1321 nəfər olmuşdur. Üçüncü sektorda; Topdan və ya pərakəndə satış və ya avtomobil təmiri 132 və ya 10,0%, malların hərəkəti və saxlanması 231 və ya 17,5%, otel və ya restoran 687 və ya 52,0%, təhsil 75 və ya 5,7%, 56 və ya 4,2% təşkil etmişdir səhiyyədə.[7]

2000-ci ildə 360 işçi bələdiyyəyə köçdü və 252 nəfər işə getdi. Bələdiyyə işçilərin xalis idxalçısıdır: hər mühacirətə təxminən 1,4 işçi düşür.[8] İşləyən əhalinin 12,5% -i işə getmək üçün ictimai nəqliyyatdan, 12,3% -i isə şəxsi avtomobildən istifadə etmişdir.

İstinadlar redaktə

  1. 1 2 archINFORM (alm.). 1994.
  2. Arealstatistik Standard - Gemeinden nach 4 Hauptbereichen. İsveçrə Federal Statistika İdarəsi.
  3. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie Geschlecht und Gemeinde; Provisorische Jahresergebnisse; 2018. İsveçrə Federal Statistika İdarəsi, 2019.
  4. https://www.pxweb.bfs.admin.ch/pxweb/de/. İsveçrə Federal Statistika İdarəsi.
  5. Nomenklaturen – Amtliches Gemeindeverzeichnis der Schweiz Arxivləşdirilib 2015-11-13 at the Wayback Machine  (alm.) accessed 9 February 2013
  6. "Norm Values Tables, 1981-2010" (alman, fransız, və italyan). Federal Office of Meteorology and Climatology - MeteoSwiss. 14 May 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 January 2013., the Lauterbrunnen weather station elevation is 818 meters above sea level.
  7. Swiss Federal Statistical Office STAT-TAB Betriebszählung: Arbeitsstätten nach Gemeinde und NOGA 2008 (Abschnitte), Sektoren 1-3 Arxivləşdirilib 2014-12-25 at the Wayback Machine  (alm.) accessed 28 January 2011
  8. Swiss Federal Statistical Office - Statweb Arxivləşdirilib 2012-08-04 at Archive.today  (alm.) accessed 24 June 2010