I Leonid

I Leonid (q.yun. Λεωνίδας; ən geci e.ə. 520, Sparta, Peloponnes – 11 avqust e.ə. 480) — eramızdan əvvəl 491-480-ci illərdə hökm sürən Agiadlar ailəsindən olan Sparta hökmdarı, sərkərdə. Yunan-İran müharibələrində Sparta ordusunun komandanı olmuş, Fermopil döyüşündə həlak olmuşdur.

I Leonid
q.yun. Λεωνίδας
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	ən geci e.ə. 520
Doğum yeri	Sparta, Peloponnes, Yunanıstan
Vəfat tarixi	11 avqust e.ə. 480
Vəfat səbəbi	döyüşdə ölüm
Dəfn yeri	Sparta
Fəaliyyəti	rəhbər[d]
Dini	Qədim Yunanıstan dini
Hərbi xidmət
Döyüşlər	Fermopila vuruşması
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi	siyasət
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Leonid II Anaxandrisin oğlu idi. O, 20-ci nəsildə Herakl nəslindən sayılırdı.

Leonid dörd oğuldan üçüncüsü idi, lakin I Kleomen və Dorienin ölümündən sonra kral hakimiyyətini öz üzərinə götürdü: “Leonid I Kleomenin kiçik qardaşı idi və Kleomenin kişi nəslini qoymadan öldükdən sonra taxta çıxdı”.

Hökmdarlığının on ili ərzində I Leonid əhəmiyyətli bir şey etmədi, ancaq Fermopil (İsti qapılar) döyüşü ilə adını əbədiləşdirdi. Fars qoşunlarının irəliləməsi zamanı 6 min əsgərlə (300 spartalının şəxsi mühafizəsi də daxil olmaqla) Thermopylae keçidini müdafiə etdi və döyüşdə öldü.

Əhəməni hökmdarı I Kserks eramızdan əvvəl 480-ci ilin yayında Yunanıstana hücum etdi. I Leonid 300 spartalıvə başqa şəhərlərdən gələn 5620 əsgərdən ibarət dəstə ilə onu qarşılamağa çıxdı. Yunanlar bu dar keçidi mümkün qədər uzun müddət müdafiə etmək niyyəti ilə Fermopil dərəsinə yerləşdilər.

200.000 farslar iki gün ərzində Fermopilə uğursuz hücum etdilət. Bununla belə, satqın Efialtes yunanlara arxadan zərbə endirmək üçün gecə vaxtı I Leonidin mövqelərindən yan keçərək dağ yolu ilə “ölümsüzlər” (fars qvardiyası) dəstəsinə rəhbərlik edirdi. Bu barədə xəbər alan Leonid özü 300 spartalı ilə Fermopildə qalarkən, onu içəriyə göndərərək ordunun çox hissəsini xilas etdi. Öz iradələri ilə Demofilin komandanlığı altında 700 fespuyalə və Leontiyanın komandanlığı altında 400 fivli də var idi, sonuncuların Əhəməni dövlətinə rəğbətini bilən Leonid bunu etməyə məcbur etdi. Geri çəkilməyi əhatə etmək üçün Leonidin döyüşçüləri farslara tərəf qaçdılar və hər kəs döyüş meydanında həlak olana qədər onların irəliləməsini dayandırdılar. Spartalıların ağır itkilərindən və çarəsiz müqavimətindən qəzəblənən I Kserks Leonidin cəsədini tapmağı, başını kəsib dirəyə sancmağı və cəsədi şəxsi gəmisinin kənarına mıxlamağı əmr etdi.

Leonid obrazı mədəniyyətdə

• Hökmdar Leonid Valerio Manfredinin "Spartalı" romanının personajıdır (əsl adı - "Talos Qalxanı")
• Leonid Fermopil döyüşü və ondan əvvəl baş verən hadisələr haqqında iki filmin baş qəhrəmanıdır: 1962-ci ildə Riçard Eqan tərəfindən canlandırılan "300 spartalı" filmi və 2006-cı ildə Cerard Batler tərəfindən canlandırılan "300" filmi.