Fransua Leons Verni (fr. François Léonce Verny; 2 dekabr 1837[1][2][…], Obena[d]2 may 1908[3][2][…], Obena[d]) – Fransa leytenantı və dəniz mühəndisi. O, Yaponiyanın müasirləşməsi prosesində vacib rol oynamış, Yaponiyada Yokosuka dəniz arsenalı və digər infrastruktur layihələrinə rəhbərlik etmişdir.[4]

Leons Verni
fr. Léonce Verny
Doğum tarixi 2 dekabr 1837(1837-12-02)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 2 may 1908(1908-05-02)[3][2][…] (70 yaşında)
Vəfat yeri
Təhsili
Fəaliyyəti mühəndis, hərbi qulluqçu, diplomat, sənayeçi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İlk illəri

redaktə

Leons Verni 2 dekabr 1837-ci ildə Fransanın Ardeş departamentində yerləşən Obena şəhərində doğulmuşdur. 1856–1858-ci illərdə Fransa Politexnik Məktəbində, 1858–1860-cı illərdə Fransa Dəniz Mühəndisliyi Tətbiqi Məktəbində oxumuşdur. 1860-cı ildə məzun olduqdan sonra Brestdə yerləşən dəniz arsenalında işləməyə başlamışdır.[5]

Karyerası

redaktə

Verni 1863–1865-ci illərdə NinboŞanxayda gəmiqayırma layihələrində işləmişdir.[6] Fransa hökumətinin göstərişi ilə Ninboda 18 ay ərzində 4 gəmi tikmək tapşırığı ilə vəzifləndirilmişdi.[5]

Yaponiya

redaktə

Leons Verni 1865-ci ildə Yaponiyada hökumət tərsanəsinin tikilməsi üçün Tokuqava hökuməti tərəfindən ölkəyə dəvət olunmuşdur. Belə ki, şoqunluğun siyasətçisi Oguri Kozukenosuke Tadamasa Yaponiyanın müstəqil gəmiqayıranlara ehtiyacı olduğunu düşünürdü.[5] Verni Fransanın Yaponiyadakı nümayəndəsi və qohumu olan Leon Roş tərəfindən tövsiyə olunmuşdur. Verni illik 10 min dollarlıq maaaşı qəbul edərək 1865-ci ilin sentyabrında Yaponiyaya gəlmişdir. O, Yokosukada hökumət tərsanəsinin tikintisində iştirak edəcək personalı və lazım olan avadanlıqları seçmək üçün Fransaya yollanmış, 1866-cı ilin iyununda Yaponiyaya qayıdanda özü ilə həkim, mühəndis və Brest, Tulon, Şerbur kimi Fransa tərsanələrindən 42 işçi gətirmişdir.[7] Tokuqava şoqunluğunun 1868-ci ildə devrilməsindən öncə Verni Yokohamada kiçik tökməxana açdırmış, Naqasakidə yerləşən kiçik tərsanəni böyütmüş və Yokosukada yeni tərsanənin tikintisi üçün yer seçmişdir.[4]

Meyci hökumətinin hakimiyyətə gəlməsindən sonra Verni ilə əməkdaşlığa davam edilmişdir. Verninin rəhbərliyi altında 1870-ci ilə qədər Kannonzaki, Nocimazaki, CoqaşimaŞinaqavada dörd dəniz fənəri tikilmişdir. 1872-ci ilin yanvarında İmperator Meycinin iştirakı ilə Yokosuka dəniz arsenalının açılışı baş tutmuşdur.[4]

Verni Yokosukadakı tərsanədə Koşa adlı texniki məktəb qurmuş, yaponlara Qərb memarlığı və sənaye texnikaları, eləcə də, metrik sistem barədə dərslər demişdir. Bu məktəb 1865–1907-ci illərdə 300-dən çox mühəndis və texnik yetişdirmişdir.[5]

1876-cı ildə Verni Fransaya qayıtsa da, Yaponiya hökuməti üçün fransız mühəndislərinin tapılmasında və avadanlıqların alınmasında kömək etməyə davam etmişdir.[4] O, Yaponiya karyerası ərzində 5 gəmi tikdirmiş və 263 gəmi (101 xarici, 162 yapon gəmi) təmir etdirmişdir.[7]

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 François Léonce Verny // Léonore verilənlər bazası (fr.). ministère de la Culture.
  2. 1 2 3 4 Léonce Verny // GeneaStar.
  3. 1 2 Bibliothèque nationale de France Léonce Verny // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
  4. 1 2 3 4 Kodansha Encyclopedia of Japan. səh. 190
  5. 1 2 3 4 Takahiro, Nishiyama. "François Léonce Verny and the Beginning of the 'Modern' Technical Education in Japan". Technical Education in Modern Japan (ingiliscə). Amsterdam University Press. 2022: 70–87. doi:10.1017/9781912961269.006. İstifadə tarixi: 22 fevral 2024.
  6. Elman, 270
  7. 1 2 Sims. səh. 246

Ədəbiyyat

redaktə