Legizm
(Leqizm səhifəsindən istiqamətləndirilmişdir)
Legizm – e.ə. VI–III əsrlərdə Qədim Çində meydana gəlmiş etik-siyasi təlimdir.
Əsas ideyası redaktə
Legizmin diqqət mərkəzində – dövləti idarəetmə problemidir. Leqistlər hesab edirdilər ki, siyasət əxlaqla bir araya sığan deyil və idarəetmənin başlıca vasitəsi – mükafat və cəzadır, özü də sonuncu daha çox olmalıdır. Leqistlər hamının qanun qarşısında bərabər olduğu müstəbid dövlət nəzəriyyəsi işləyib hazırlamışdılar. Yeganə istisna – qanunların yaradıcısı olan hökmdardır. Leqizmin ən görkəmli nümayəndələri – Şan Yan, Quan Çjun, Tszı Çan, Li Kuy, Şen Buxay və Xay Feydir. E.ə. III əsrdən başlayaraq leqizmin konfutsiçiliyə qarışması prosesi başlanır, nəticədə artıq Xan dövründə müstəqil varlığını dayandırır.
Mənbə redaktə
- Книга правителя области Шан ("Шан цзюнь шу"). М., 1968;
- Переломов Л.С. Конфуцианство и легизм в политической истории Китая. М., 1981;
- Creel H. G. The Origins of Statecraft in China. Chicago, 1970.