Libertarian sosializm

antiavtoritar siyasi fəlsəfə

Libertar sosializm və ya libertarian sosializm (bəzən eyni ideologiya olmasa da, sosialist anarxizmi adlanır.[1][2]), nəzarətsiz, iqtisadi və ya sosial təbəqələri olmayan, fərdi azadlıq və bərabərliyə əsaslanan, əldə etmək və istifadə etmək üçün bərabər imkanlar təmin edən bütün növ anarxist xüsusiyyətləri özündə cəmləyən sosializm anlayışıdır.[3]

Bu idealogiyaya görə, bərabərlik və azadlıq ancaq xüsusi mülkiyyətə son qoymaqla mümkün olacaq.[4] ilk növbədə istehsal imkanları və resurslar bütün cəmiyyəti əhatə edəcək şəkildə paylaşdırılmalıdır. Bununla belə, libertar sosializm qeyri-qanuni hakimiyyəti müəyyənləşdirmək, onu tənqid etmək və son nəticədə onun ictimai həyatın hər sahəsində mövcudluğunu aradan qaldırmaq məqsədi daşıyır.[5]

İdarəetmə sosializminə digər yanaşmalar dövlətdə və ya siyasi partiyalarda hökmranlıq yaratmaq üçün iqtisadiyyat və dövlət idarəçiliyi sahələrində fəaliyyət göstərdiyi halda; Libertar sosialistlər, birliklər, peşə palataları, fəhlə şuraları, bələdiyyələr, vətəndaş məclisləri (məclisləri) və s. kimi birbaşa demokratiyanın həyata keçirilə biləcəyi qeyri-bürokratik sahələrə diqqət yetirirlər.[6] Libertar sosialistlər dövlət quruluşunu kapitalist sinfi hökmranlığının divarları və qalası kimi qəbul edirlər.[7]

Libertar sosializm kimi təsvir edilən siyasi fəlsəfəyə anarxizmin anarxo-kommunizm, anarxo-kollektivizm, anarxo-sindikalizm,[8] tərəfdaşlıq,[9] sosial ekologiya,[10] özünüidarəetmə və şura kommunizmi kimi variantları daxildir.[11] Bəzi mənbələr libertar sosializmi anarxizm[12]sosialist anarxizmi ilə qismən və konnotativ şəkildə əlaqələndirirlər. Lakin bu anlayışlar arasında müəyyən fərqlər də mövcuddur.[1][2]

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 Ostergaard, Geoffrey. "Anarchism". A Dictionary Marxist Thought. Blackwell Publishing, 1991. p. 21.
  2. 1 2 Noam Chomsky, Carlos Peregrín Otero. Language and Politics. AK Press, 2004, p. 739
  3. Baake, David. "Prospects for Libertarian Socialism", Zmag (June 2005).
  4. Mendes, Silva. ‘Socialismo Libertário ou Anarchismo’ Vol. 1 (1896): "Society should be free through mankind's spontaneous federative affiliation to life, based on the community of land and tools of the trade; meaning: Anarchy will be equality by abolition of private property and liberty by abolition of authority"
  5. Free Women of Spain: Anarchism and the Struggle for the Emancipation of Women. AK Press. 2005. s. 41. ISBN 978-1-902593-96-8.
  6. Anarcho-Syndicalism: Theory and Practice. AK Press. 2004. s. 65. ISBN 978-1-902593-92-0.
  7. Guerin, Daniel, Anarchism: A Matter of Words: " Some contemporary anarchists have tried to clear up the misunderstanding by adopting a more explicit term: they align themselves with libertarian socialism or communism."
    Faatz, Chris, Towards a Libertarian Socialism.
  8. The Anacostia Diaries As It Is. Lulu Press. 2006. səh. 160.
  9. "A Mutualist FAQ: A.4. Are Mutualists Socialists?". 9 Haziran 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 Şubat 2009.
  10. Bookchin, Murray. Post-Scarcity Anarchism AK Press (2004) p.xl
  11. Chomsky, Noam. Chomsky on Democracy and Education Routledge (2002) p.133
  12. Ross, Dr. Jeffery Ian. Controlling State Crime Transaction Publishers (200) p.400