Müəssisə iqtisadiyyatı
Müəssisə iqtisadiyyatı (alm. Betriebswirtschaftslehre) — müəssisənin fəaliyyəti zamanı iqtisadi qərarların işlənib hazırlanması və qəbul edilməsi prosesi ilə bağlı biliklər sistemi.
Tərifi
redaktəMüəssisənin iqtisadiyyatı müəssisənin fəaliyyəti zamanı iqtisadi qərarların işlənib hazırlanması və qəbul edilməsi prosesi ilə bağlı biliklər sistemidir[1].
Müəssisə müstəqil təsərrüfat subyektidir, məqsədi sosial tələbatları ödəmək və mənfəət əldə etməkdir[2]. Müəssisə bazar iqtisadiyyatının əsas həlqəsidir. Məhz müəssisə əmtəə və xidmətlərin əsas istehsalçısı, digər subyektlərlə müxtəlif iqtisadi münasibətlərə girən əsas bazar subyektidir[3]. Buna görə də müəssisənin iqtisadiyyatı müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin idarə edilməsi üçün bilik və üsullar sistemi kimi istənilən iqtisadi sistemdə istehsalın təşkili və səmərənin bölüşdürülməsində mühüm yer tutur[4].
Həm iqtisadçıların, həm də gələcək mühəndis və qeyri-iqtisadçıların hazırlanmasında müəssisənin iqtisadiyyatının öyrənilməsinə böyük diqqət yetirilir[5].
Müəssisənin iqtisadiyyatı mikroiqtisadiyyat və makroiqtisadiyyatla sıx bağlıdır, lakin onlarla eyni deyil. Mikroiqtisadiyyatdan fərq ondadır ki, mikroiqtisadi təhlil bazarın ayrı-ayrı müəssisəyə təsirini öyrənir və əslində müəssisə səviyyəsində iqtisadiyyatın və istehsalın təşkilinin öyrənilməsi deyil. Mikroiqtisadi təhlil bazarın hər iki tərəfini nəzərdən keçirir: tələb və təklif. Müəssisənin iqtisadiyyatı nöqteyi-nəzərindən tələb kənardan verilən dəyər kimi qəbul edilir.
İntizamı
redaktəİqtisadiyyat çərçivəsində müəssisələr adətən iqtisadiyyat sahəsində aşağıdakı bilik bölmələrini nəzərdən keçirirlər:
- Müəssisənin istehsal strukturu, istehsal növü ilə birlikdə istehsal dövrünün təşkili;
- Əsas və dövriyyə kapitalının formalaşdırılması, kapitaldan istifadə, müəssisənin gəlirinin (mənfəətinin) alınması və bölüşdürülməsi;
- Müəssisənin təsərrüfat fəaliyyəti strategiyasının işlənib hazırlanması, məhsul istehsalının və satışının planlaşdırılması;
- İstehsal xərclərinin formalaşdırılması, məhsulun maya dəyərinin hesablanması, müəssisənin qiymət siyasətinin formalaşdırılması;
- Müəssisənin maliyyə resursları, təsərrüfat fəaliyyətinin səmərəliliyi, sahibkarlıqda risklərin qiymətləndirilməsi;
- müəssisədə əməyin iqtisadiyyatı, kadrların seçilməsi və onların işə qəbulu, əməyin təşkili, əməyin ödənilməsi sistemi, əmək məhsuldarlığının artırılmasının stimullaşdırılması məsələləri;
- İstehsalın maddi-texniki təminatı məsələləri: xammal, materialla təchizat, ehtiyatların formalaşdırılması və onlardan səmərəli istifadə;
- istehsalın texniki hazırlanması və zəruri istehsal infrastrukturunun yaradılması məsələləri;
- Müəssisənin innovativ fəaliyyəti, məhsulun keyfiyyəti, müəssisənin investisiya siyasəti, ekoloji məsələlər;
- Müəssisənin xarici iqtisadi fəaliyyəti;
- Bütövlükdə müəssisənin idarə edilməsi prosesinin təşkili[6]
Həmçinin baxın
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Экономика предприятия. М.: Юристъ. Под ред. Н. А. Сафронова. 1998.
- ↑ Сергеев И. В. Экономика предприятия: Учебное пособие. М.: Финансы и статистика. 2000.
- ↑ Экономика предприятия. М.: Юристъ. Под ред. Н. А. Сафронова. 1998.
- ↑ "Изучение - экономика - предприятие" (rus). Большая Энциклопедия Нефти Газа. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-20.
- ↑ "Экономика" (rus). Столичный институт бизнес-технологий и управления. 2013-05-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-20.
- ↑ "Содержание курса "Экономика предприятия"" (rus). 2013-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-20.