Məhəmməd Balayev
Məhəmməd Alı oğlu Balayev (31 dekabr 1938, Musaköy, Qazax rayonu – 2 mart 2020) — ADPU Pedaqoqika və psixologiya fakültəsinin qiyabi şöbəsinin dekan müavini (1990-1993), ADPU-nun Fəlsəfə kafedrasının müdiri (?-2020); fəlsəfə üzrə elmlər doktoru (1992), professor (2004), Əməkdar müəllim (2012), "İlin alimi" (2012), Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin "Azərbaycan Respublikasının Qabaqcıl Təhsil işçisi" döş nişanı ilə təltif olunub.
Məhəmməd Balayev | |
---|---|
Məhəmməd Alı oğlu Balayev | |
Doğum tarixi | 31 dekabr 1938 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 2 mart 2020 (81 yaşında) |
Vətəndaşlığı |
SSRİ→ Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Uşağı | 2 |
Elmi dərəcəsi | |
İş yeri | |
Təhsili | |
Mükafatları |
Həyatı
redaktəMəhəmməd Balayev 31 dekabr 1938-ci ildə Qazax rayonunun Xanlıqlar kəndində anadan olub. 1947-ci ildə Xanlıqlar kənd orta məktəbinin birinci sinfinə gedib. 1953-cü ildə həmin məktəbin 7-ci sinfini bitirərək, Qazax şəhər 1 saylı orta məktəbinin səkkizinci sinfinə daxil olmuş, 1955-ci ildə məktəbi bitirmişdir.
Təhsilimi davam etdirərək 1956-cı ildə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin tarix-filologiya fakültəsinə daxil olmuşdur. 1961-ci ildə universiteti bitirib.
1961-1962-ci illərdə Yardımlı rayonunun Arus kənd orta məktəbində tarix, dil, ədəbiyyat müəllimi işləmişdir.
1962-1963-cü illərdə Bakı şəhəri, Nərimanov rayonunun 1, 82, 115 saylı orta məktəblərində müəllim işləyib.
1964-1967-ci illər Azərbaycan AMEA Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb.
1967-1973-ci illər AMEA Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunda kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışmışıb. 1970-ci ildə namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək fəlsəfə elmləri namizədi elmi dərəcəsi alıb.
1968-ci ildən 1974-cü ilə kimi M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Dillər İnstitutunda Fəlsəfə müəllimi vəzifəsində işləyib. 1973-cü ildə müsabiqə yolu ilə V.İ.Lenin adına ADPU-nun Fəlsəfə kafedrasında fəlsəfə elmləri namizədi, baş müəllim vəzifəsini tutub. 1973-1977-ci illərdə ADPU-nun Fəlsəfə kafedrasında baş müəllim vəzifəsini icra edib. 1973-1999-cu illərdə ADPU-da Partiya Maarifinin rəhbəri vəzifəsində çalışıb. 1977-ci ildə kafedrada dosent vəzifəsinə seçilib və 1992-ci ilə kimi bu vəzifəni icra edib.
1982-1991-ci illərdə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Təbliğat və Təşviqat Şöbəsinin ştatdan kənar mühazirəçisi vəzifəsində çalışıb.
1992-ci ildə “İslam: mənşəyi, təkamülü və ictimai həyatda rolu (problemin siyasi aspekti)” doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək, fəlsəfə elmləri doktoru elmi dərəcəsi adını alıb.
1990-1994-cü illərdə Respublika və Bakı şəhəri “Bilik” cəmiyyətinin mühazirəçisi olub.
1990-1994-cü illərdə ADPU-nun Pedaqogika və psixologiya fakültəsinin qiyabi şöbəsində dekan müavini işləyib.
1994-1999-cu illər ADPU Fəlsəfə kafedrasının müdiri vəzifəsində işləyib.
2004-cü ildə professor elmi adını alıb.
2008-ci ildən ADPU-nun Böyük Elmi Şurasının üzvüdür, 100 elmi məqalənin, 3 metodik vəsaitin, 2 monoqrafiya, 3 kitabça, 19 proqramın müəllifidir.
Təltifləri
redaktə2007-ci ildə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikasının Qabaqcıl Təhsil işçisi döş nişanı ilə təltif olunub.
2007-ci ildə yenidən Fəlsəfə kafedrasının müdiri seçilib. 2008-ci ildə də Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin Azərbaycan Respublikasının Qabaqcıl Təhsil işçisi döş nişanı ilə təltif olunub.
2012-ci ildə ona "Əməkdar müəllim" adı verilib və "İlin alimi" adını alıb.
Ailəsi
redaktəAiləli idi, 1 qızı, 1 oğlu və 4 nəvəsi vardır.
Kitabları
redaktə- “Müqəddəslər”ə pərəstiş - keçmişin zərərli qalığıdır. Azərnəşr, Bakı, 1971. 51 s.
- İslam və onun ictimai-siyasi həyatda rolu Monoqrafiya Bakı, Azərnəşr, 1991, 151 s.
- İslam, əxlaq və siyasət. Metodik vəsait. N.Tusi adına ADPU-nun nəşri, Bakı, 1994, 36 s.
- Azərbaycanda milli hərəkat ideyalarının yaranması və tarixi təkamülü (XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəlləri). Metodik vəsait. N.Tusi adına ADPU-nun nəşri, Bakı, 1994, 83 s. Ə.Tağıyev, A.Mustafayev
- İncəsənətin növləri. Metodik vəsait. N.Tusi adına ADPU-nun nəşri, Bakı, 1997, 65 s. R.Məhərrəmov, T.Şərifov
- Azərbaycanda İslam dininin öyrənilməsi (1950-2000-ci illər). Kitab, “Şur” nəşriyyatı, Bakı, 2005, 60 s.
- Heydər Əliyev və Azərbaycanda elmin, təhsilin inkişafı. Kitab, Bakı, 2007, 23 s. V.Balayeva
- Görkəmli alim və ictimai xadim. Monoqrafiya. Bakı, 2009, 118 s.
Proqramlar
redaktə- Dinşünaslıq kursunun proqramı. Proqram, N.Tusi adına ADPU-nun nəşri, Bakı, 1996 19 s. R. Məhərrəmov, Z. Zülalova
- Etika kursu üzrə proqram. Proqram. N.Tusi adına ADPU-nun nəşri, Bakı, 1996 17 s. T. Şərifov, İ. Şəmsizadə
- Fəlsəfə tarixi proqramı. Proqram, N.Tusi adına ADPU-nun nəşri, Bakı, 1997,28 s. Ş. Hacıyev
- Pedaqoji Universitet və institutlarda bakalavr hazırlığı üçün proqram. Fəlsəfə. Proqram. N.Tusi adına ADPU-nun nəşriyyatı, Bakı, 1998, 37 s. H.İmanov
- Pedaqoji Universitet və institutlarda bakalavr hazırlığı üçün proqram. Mədəniyyətşünaslıq. Proqram. N.Tusi adına ADPU-nun nəşriyyatı, Bakı, 1998,20 s. Y.Qaraməmmədli
- Pedaqoji Universitet və institutlarda bakalavr hazırlığı üçün proqram. Mədəniyyətşünaslıq. Proqram Bakı, ADPU-nun nəşri, 2002 15 s. Y.Qaraməmmədli
- Fəlsəfə proqramı. Proqram, Universitetlərdə bakalavr hazırlığı üçün. Bakı, ABU 2003, 60 s.
- İslamşünaslıq. Proqram, Bakalavr hazırlığı üçün Bakı, ABU 2003, 43 s. Prof. Ş.İ.Şirəliyev
- İslam tarixi fənninin proqramı. Proqram. Universitetlərdə bakalavr hazırlığı üçün. Bakı, ABU 2003, 28 s. (Prof. Ş. İ. Şirəliyev)
- Məntiq proqramı. Proqram, Universitetlərdə bakalavr hazırlığı üçün. Bakı, ABU 2003,19 s.
- Dünya dinləri. Proqram. Bakalavr hazırlığı üçün Bakı, ABU 2003 16 s. Prof. Ş.İ.Şirəliyev, M.A. Balayev
- Fəlsəfə. Proqram, ADPU-nun nəşri. Bakı, 2007,22 s.
- Davamlı insan inkişafı. Proqram, ADPU-nun nəşri. Bakı, 2007, 30 s.
- “İslamşünaslıq” fənni üzrə proqram. Universitetlərdə bakalavr hazırlığı üçün. Proqram, Bakı, 2009, 20 s.
- Fəlsəfə. Pedaqoji universitet və institutlarda bakalavr hazırlığı üçün. Proqram, Bakı, 2010, 39 s. Y.Qaraməmmədli
- Universitetlərdə və İnstitutlarda bakalavr hazırlığı üçün məntiq fənnindən proqram. Proqram. Bakı, 2011, 20 s.
- Heydər Əliyevin dövlət idarəçilik təcrübəsi. Proqram. Magistr hazırlığı üçün proqram. Bakı, 2012, 31 s., şərikli
- Qaçqınlar və məcburi köçkünlərlə sosial iş fənni üzrə proqram. Proqram, Bakı, 2012, 38 s. şərikli
- Dünya dinləri. Proqram. ADPU-nun nəşri. Bakı, 2014, 20 s.
Qəzet məqalələri
redaktə- Ateizm dünyagörüşü // “Sovet Ermənistanı” qəzeti, 7 iyun 1979, №68, (10804).
- Fəal həyat mövqeyi uğrunda // “Sovet Ermənistanı” qəzeti, 27 may 1980, № 64, (10956).
- Görkəmli islamşünas alim // “Kredo” qəzeti, 20 aprel 2002, № 13, (64).
- İslamşünaslığa dair qiymətli dərslik // “Kredo” qəzeti, 14 sentyabr 2002.
- Müasir beynəlxalq münasibətlər sisteminin və Azərbaycanın xarici siyasətinin öyrənilməsinə layiqli töhfə // “Respublika” qəzeti, 15 iyun, 2006.
- Qazaxdadır // “Dəli Kür” qəzeti, 31 may 2007
- Elmi-pedaqoji fəaliyyətimiz gücləndirilir // “Respublika” qəzeti, 29 mart, 2007.
- Hüquq elmi üçün dəyərli tədqiqat əsəri // “Kredo” qəzeti, 5 aprel 2008.
- Görkəmli alim və ictimai xadim // “Respublika” qəzeti, 20 iyun, 2009.
- Azərbaycanda elm, təhsil strategiyası; mövcud problemlər və inkişaf istiqamətləri // “Xalq qəzeti”. 2 iyun 2010, № 117.