Mələuez rayonu
Mələuez rayonu (başq. Мәләүез районы) — Rusiya Federasiyası, Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Meleuz şəhəridir.
| Mələuez rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Мәләүез районы | |||||
 | |||||
|
|||||
|
52°57′00″ şm. e. 55°55′59″ ş. u.HGYO |
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Meleuz | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 20 avqust 1930 | ||||
| Sahəsi |
|
||||
| Saat qurşağı | |||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | 34764 | ||||
| Poçt indeksi | 4538ХХ | ||||
| Rəsmi sayt | |||||
.svg) |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Bayraq[d]](/wiki/Fayl:Flag_of_Meleuzovsky_rayon.svg)
.png)
Coğrafiyası
redaktəRayon Başqırdıstanın cənubunda yerləşir. Rayonun sahəsi 3232 km²-dir. Rayon ərazisinin qərb hissəsi Pribelskaya təpəli düzənliyində, cənub hissəsi Ümumi Şırtın şimal bölgəsində, şərq hissəsində isə Başqırd (Cənubi) Uralının qərb silsilələri keçir. Hidroqrafik şəbəkə qeyri-bərabər paylanır. Aqidel çayı və onun qolları Nuquş, Suxail, Aşkadar, Meleuz çayları ilə təmsil olunur. İqlimi mülayim kontinental, qurudur. Tünd boz meşə torpaqları geniş yayılmışdır. Faydalı qazıntıları neft, gil, qum, əhəng daşı, çınqıl və aqronom filiz yataqları ilə təmsil olunur.
Tarixi
redaktəƏvvəllər rayon ərazisinə Orenburq vilayətinin Sterlitamak qəzasının Mələuez, Zirqan və Araslanov volostlarının əraziləri daxil idi.
Mələuez rayonu 20 avqust 1930-cu ildə, Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi Rəyasət Heyətinin qərarına əsasən Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının kantonlara bölünməsi ləğv edilərək yerində 48 rayonun qurulması ilə formalaşır.
Əhalisi
redaktəRusiya İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin proqnozuna görə[2]:
2024 - 83,13 min nəfər.
2035 - 79,27 min nəfər.
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıyaalmasına görə: ruslar - 44,8%, başqırdlar - 33,1%, tatarlar - 14,9%, çuvaşlar - 3,4 %, ukraynalılar - 1,2, digər millətlərdən olanlar - 2,6%[3].
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində (Meleuz şəhəri) rayon əhalisinin 68,12 % -i yaşayır.
İqtisadiyyat
redaktəRayon sənaye və kənd təsərrüfatı istiqamətlidir. Sənaye müəssisələri Meleuz şəhərində cəmləşmişdir. Kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar 173,8 min ha-dır. Bunun 116.0 min ha əkin sahələri, 14.5 min ha biçənəklər, 43.1 min ha otlaq sahələridir. Bitkiçilik taxılçılıq, şəkər çuğunduru, günəbaxan, kartof becərilməsi ilə təmsil olunur. Heyvandarlıq ətlik və südlük maldarlıq, donuzçuluq, qoyunçuluqla təmsil olunur.
Təhsil
redaktəRayonda 58 ümumtəhsil məktəbi, o cümlədən 14 orta məktəb, 30 kütləvi kitabxana, 50 klub müəssisəsi, mərkəzi və 2 rayon xəstəxanası var. Rus dilində «Otyabr yolu» və başqırd dilində «Kunqak» qəzetləri nəşr olunur.
Nəqliyyat
redaktəUfa-Orenburq dəmir yolu və R-240 Ufa-Orenburq federal magistralı rayon ərazisindən keçir.
İstinadlar
redaktə- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ "Стратегия пространственного развития Российской Федерации на период до 2025 года (проект)" (PDF). 2018-12-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-06-23.
- ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан. Т.5" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-20.