Məmər məscidi
Məmər məscidi — XVIII əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi, məscid. Azərbaycanın Qubadlı rayonunun Məmər kəndində yerləşir.
Məmər məscidi | |
---|---|
39°15′08″ şm. e. 46°41′43″ ş. u.HGYO | |
Ölkə | Azərbaycan |
Yerləşir | Qubadlı rayonu |
Tikilmə tarixi | XVIII əsr |
Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
Vəziyyəti | fəaliyyət göstərmir |
Rəsmi adı: İNV № 4713 | |
Kateqoriya | Məscid |
Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Məsciddə erməni işğalı dövründə donuz saxlanılması beynəlxalq reaksiyalara və etirazlara səbəb olub.
Haqqında
redaktəMəmər məscidi XVIII əsrdə Azərbaycanın Qubadlı rayonunun Məmər kəndində tikilib.[1]
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar.[2] Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi.[3] Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi.[3][4] Məmər məscidi də bu dövrdə ibadətə bağlanıb. Məscidin binasından anbar kimi istifadə olunub.[5]
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra 1991-ci ildə məscid təkrar dindarların istifadəsinə verilib.1993-cü il avqustun 31-də Qubadlı rayonu eləcə də Məmər kəndi Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunub.[6] İşğaldan sonra məscid dağıdılıb. Daxili interyeri və damı məhv edilib.[7]
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[8]
İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə 2020-ci il oktyabrın 30-da Qubadlı rayonunun Məmər kəndinin işğaldan azad olunduğu elan edilib.[9][10]
Donuz tövləsinə çevrilməsi
redaktəKənd azad edildikdən sonra məlum olub ki, ermənilər işğal dövründə XVIII əsrə aid Məmər məscidinin binasını donuz tövləsinə çevirib burada donuz saxlayıblar.[11][12][13] Bu hadisə ilə bağlı 2020-ci il noyabrın 6-da Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev öz tvitter hesabında yazıb.[14][15] O, XVIII əsrin dini-mədəni abidənin işğal zamanı Ermənistan tərəfindən təhqir əlaməti olaraq donuzxanaya çevrildiyini qeyd edərək UNESCO, ISESCO və İƏT-i bu əməlləri ciddi şəkildə pisləməyə çağırıb.[16][17] Daha sonra 2020-ci ilin noyabr ayında Azərbaycan Milli Məclisinin millət vəkili və Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva da komitə üzvləri adından İSESCO-nu, UNESCO-nu bu və buna bənzər hallarla bağlı rəsmi münasibət bildirməyə dəvət edib.[18]
2020-ci il noyabrın 11-də İslam Əməkdaşlığı Təşkilatı Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində İslam məbədlərinin dağıdılması ilə bağlı narahatlığını bildirərkən dağıdılmış Məmər məscidini erməni tərəfinin aqressiya siyasətinin sübutu adlandırmışdır.[19]
2021-ci ilin aprel ayında Azərbaycanın Los-Ancelesdəki Baş Konsulluğu tərəfindən Ermənistanın Azərbaycana qarşı törətdiyi cinayətlərə, Azərbaycanın mədəni irsinin və yaşayış məkanlarının yer üzündən silinməsi ilə bağlı siyasətinə həsr olunmuş ingilis dilində qısa film təqdim olunub.[20][21] Filmdə vaxtilə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmiş Azərbaycan torpaqlarında 67 məsciddən 63-nün təhqir edilərək dağıdıldığı, Zəngilan məscidi, Ağdamda Cümə məscidi və Qubadlıdakı Məmər məscidi də daxil olmaqla, bir çox məscidlərimizdə mal-qara və donuz saxlanıldığı qeyd olunub və bununla bağlı foto və videolar göstərilib.[20][21]
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ ""Karabakh is the cradle of Azerbaijani culture": Mamar village mosque". Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 2020-10-23. 2023-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-10.
- ↑ Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ 1 2 Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin. "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (rus). 2005-01-15. 2019-09-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-04.
- ↑ "Mosque in the Mamar village of Gubadli district". religions.az. 2024-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-10.
- ↑ "27 years pass since occupation of Azerbaijan's Gubadli district by Armenia - NEWS-www.idp.gov.az". idp.gov.az. 2024-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-10.
- ↑ "Mosque in Mamar village of Gubadli district". armeniancrimes.com (ingilis). 2024-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ "Daha 9 kənd işğaldan azad edildi". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2020-10-30. 2024-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ "Nine more villages of Azerbaijan liberated from Armenian occupation". aztv.az. 2024-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ "İLK DƏFƏ! Qubadlı rayonunun Məmər kəndi: tarixi məscidi ermənilər tövlə etmişdilər". musavat.com. 2020-11-06. 2024-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ "Qubadlının məscidi donuzxanaya çevrilib". 2021-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-08.
- ↑ Öztürk, Alparslan. "Hikmat Hajiyev: "Gubadli mosque transformed into pigsty"". Report News Agency (ingilis). 2020-11-06. 2024-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ "Hikmət Hacıyev: "Qubadlının məscidi donuzxanaya çevrilib" - Video". Teleqraf.com (az.). 2020-11-06. 2024-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ "И в Губадлинской мечети армяне держали свиней". haqqin.az. 2020-11-06. 2022-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ Öztürk, Alparslan. "Qubadlının məscidi donuzxanaya çevrilib". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2020-11-06. 2023-12-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-10.
- ↑ "Mosque turned into pigsty under Armenia's occupation". www.aa.com.tr. 2020-11-06. 2020-11-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ "Komitə sədrindən beynəlxalq təşkilatlara Məmər məscidi ilə bağlı çağırış". modern.az (az.). 2020-11-09. 2024-02-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-10.
- ↑ "OIC Expresses Concern over Destruction of Islamic Historical Shrines in Occupied Territories of Azerbaijan". İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı. 2020-11-11. 2020-11-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ 1 2 "Film about Armenia's crimes produced in Los Angeles". Report News Agency (ingilis). 2021-04-02. 2024-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.
- ↑ 1 2 "Consulate General of Azerbaijan produces a film on Armenia's crimes in Karabakh". Apa.az (ingilis). 2024-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-11.