Mərmər oniksi

Mərmər oniksi – Ca[CO₃] - Rast gəlmə tezliyi şkalası: çox da tez-tez rast gəlməyən.

Haqqında

Kalsit və araqonitin sıx, yaxşı pardaxlanan işıqkeçirən, yaxud yarımşəffaf zolaqlı və konsentrik - zonal quruluşlu incə çalarlı sarı, çəhrayı, yaşıl, krem və qəhvəyi rəngli aqreqatları mərmər oniksi adlanır. Parıltısı tutqun parıltıdan şüşə və yağlı parıltıyadək dəyişir. Sərtliyi – 3-4. Sınıqları qeyri-hamardır. Çox vaxt gözəl tekstur rəsmləri olan bütov kütlələri əhəngdaşları, əhəngli qumdaşları və travertinlərdə və s. layabənzər cisimlər və araqatlar, müxtəlif süxurların səthində örtüklər əmələ gətirir. Tez-tez mərmər oniksinin damarcıqlarına da rast gəlinir. Karst mağaralarında əhəngdaşları içərisində stalaktit və stalaqmitləri, bəzən mürəkkəb formalı aqreqatları müşahidə edilir. İri kütlələri isti mineral bulaqların məhsulu kimi kristallaşır. Tapılma yerləri çoxsaylıdır: Maskara (Əlcəzair); Alabastron (Misir); İran; Pakistan; Əfqanıstan; Karlük mağaraları (Türkmənistan); Qırğızıstan; Ağamzalı və Misxana (Ermənistan) və b. Azərbaycanda mərmər oniksi geniş yayılmışdır. Sirab (Naxçıvan MR) və Tərtər (Kəlbəcər rayonu) yataqları ilə yanaşı mərmər oniksinin əhəmiyyətli yığınları həmçinin Naxçıvan MR-nın (Bilav), Kəlbəcər (Konqur, İstisu, Keşdağ, Tutqun, Abdullauşağı) və Laçın (Xansef) rayonlarının təzahürlərində yerləşir. Naxçıvan MR-nın («Seyid mağarası») və Kəlbəcər rayonunun (İstisu-Tutqun sahəsi) bir sıra məntəqələrində mağara oniksinin təzahürləri məlumdur.

Tətbiqi

Yüksək dekorativ keyfiyyətli məmulat daşı kimi istifadə edilir. Nadir hallarda zərgərlikdə də tətbiq olunur.

Mənbə

• Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.

Xarici keçidlər

• THE GEMSTONE ONYX