Mak-Merdo (antarktik stansiya)

Mak-Merdo
Mak-Merdo
	ing. McMurdo
	Bayraq
	77°51′ c. e. 166°40′ ş. u.
Ölkə	Antarktida
Tabesində	ABŞ
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	16 fevral 1956
İlk məlumat	1902
Sahəsi	2,5 km²
Mərkəzin hündürlüyü	24 m
Əhalisi
Əhalisi	1.300 nəfər (2011)
	Xəritəni göstər/gizlə Mak-Merdo
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mak-Merdo (ing. McMurdo) — Antarktida ərazisində yerləşən yaşayış məntəqəsi, liman və araşdırma mərkəzi. Stansiya ABŞ Antarktika proqramına mənsub olsada digər dövlətlərin araşdırma proqramlarını da həyata keçirir. Ross şelf buzlağının kənarında qərarlaşır. Stansiya Yeni Zelandiyanın ərazi iddiası irəli sürdüyü bölgədə yerləşir. Stansiyadan Yeni Zelandiyaya məsafə 3500 km, Skott stansiyasına olan məsafə isə 5 km-dir. Yayda əhalisinin sayı 1 258 nəfər (1996 il)^[1], qışda isə 150 nəfər (1999 il)^[2] təşkil edir. Ancaq hazırda stabsiyada 1300 nəfər yaşayır^[3]^[4]

Mak-Merdo stansiyası

XüsusiyyətləriRedaktə

Stansiya yaxınlığında Robert Skottun düşərgəsi yerləşir. 1902-ci ildən Antarktidanın paytaxtı rolunu oynayır. Hazırda stansiya müasir elmi mərkəzdir. Burada 3 hava limanı, helikopterlərin eniş zolağı və 100-dən çox tikili mövcuddur. Üstəlik stansiyada cənub qütbünə yaxın mədəniyyət tikilisi olan Qar kilsəsi mövcuddur. 1960-72 illərdə materik ərazisində ilk və hələ ki yeganə atom stansiyası fəaliyyət göstərmişdir. Stansiyada yaranan nasazlıq səbəbindən fəaliyyəti dayandırılmış və reaktor San-Dieqoya göndərilmişdir. Stansiyanı yükləyən matroslar və işçilər sonucda ya xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkir ya da ölürdülər^[5]. Hazırda atom stansiyasının yerində bürüncdən xatirə lövhəsi yerləşdirilmişdir.

Bir müddət Antarktida tarixində ilk dəfə AFAN-TV adlı televiziya kanalı fəaliyyət göstərirdi.

Son hadisələrRedaktə

Stansiyanın daimi fəaliyyəti ekoloji çirklənməni artırması və Mak-Merdo — Cənub qütbü şossesi çəkilməsi böyük nararılıqlara səbəb olmuşdur.

Mak-Merdo Antarktida ərazisində yeganə yerdir ki, nümayiş keçirilmişdir. Nümayiş İraq müharibəsi ilə əlaqədar 15 fevral 2005-ci ildə stansiyanın 50 alimi və işçiləri tərəfindən təşkil edilmişdir.