Maltada insan hüquqları

Maltada insan hüquqları — konstitusiya ilə müəyyən edilmiş insan hüquqlarını qoruyan qanunlar toplusu. Maltada müəyyən azadlıqlar və hüquqlar haqqında məlumatlılığı artırmaq üçün bir neçə təşkilat və QHT qurulmuşdur.

Tarix

15 iyun 1802-ci ildə Malta şəhər və kəndlərinin yüz dörd nümayəndəsi monarxiya hakimiyyətini və əsas hüquqlar toplusunu təsdiq edən bir bəyannamə imzalayır:

Azad insanların öz dinini seçmək hüququ var.
Heç kəsin başqasının həyatı, əmlakı və ya azadlığı üzərində şəxsi səlahiyyəti yoxdur.
Hakimiyyət yalnız qanundadır, məhdudiyyət və ya cəza yalnız qanuna uyğun olaraq həyata keçirilə bilər.

Birinci Dünya müharibəsindən sonra Malta adaların əksəriyyətini əsas ərzaq təchizatı ilə təmin edə bilmir, bu da müharibədən sonra yaşayış xərclərini artırır. Malta Milli Assambleyasının doktoru Filippo Squeberras milləti qorumaq, sosial və siyasi dəyişiklikləri təşviq etmək üçün çalışmışdır. 1919-cu il iyunun 7-də Milli Məclisin iclasını çağırır. Milli Assambleya zamanı nümayişçilərin izdihamı indiki Britaniya komandanlığına qarşı qəzəblə iğtişaşlar törədir. Bu indi Sette Cunonun milli bayramı kimi qeyd olunan dörd Malta vətəndaşının ingilis əsgərlərinin əli ilə ölümünə səbəb olur. Bu mürəkkəblikdən sonra konstitusiya tərəqqisi sürətlənir və 1919-cu il noyabrın 20-də maltalılara ölkə daxilində daxili işləri tənzimləməyə imkan verən öz parlamenti verilir. Daha sonra 1921-ci il aprelin 30-da yeni konstitusiya qəbul edilir. Seçkilər keçirilir və noyabrda ilk Malta parlamenti toplanır.

1941-ci il konstitusiyası 1953-cü ildə qüvvəyə minmiş Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasına əsaslanmışdı. O Maltada hər bir insanın fərdin əsas hüquq və azadlıqlarına hüququnu təsdiq edir. Malta 1964-cü ilin sentyabrında Britaniya İmperiyasından müstəqillik qazanır. 1964-cü il konstitusiyasında yaşamaq hüququ, şəxsi, ev və digər mülkiyyət hüququ kimi geniş və icra edilə bilən hüquqlar qanun layihəsi var idi. 2004-cü ildə Malta Avropa Birliyinə üzv olur.

Qrupların və azlıqlarla rəftar

Prinsipcə, əsas hüquq və azadlıqlar bütün insanlara bərabər tətbiq edilir, lakin Maltada qruplar və azlıqlar arasında bərabərsizlik səviyyəsini əks etdirən ssenarilər barədə məlumat verilib.

Qaçqınlar

Qanun sığınacaq və ya qaçqın statusunun verilməsini nəzərdə tutur və hökumət qaçqınların müdafiəsini təmin edən sistem qurmuşdur. Malta 1971-ci ildən Qaçqınların Statusuna dair 1951-ci il Konvensiyasını və onun 1967-ci il Protokolunu imzalamışdır^[1].

Sığınacaq axtaran şəxs ərizə təqdim etdikdən sonra aşağıdakı hüquqlara malikdir:

İş həll olunana qədər Maltada qalmaq hüququ.

Sığınacaq proseduru haqqında məlumat almaq hüququ.

Tərcüməçi xidmətlərini almaq hüququ.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı ilə əlaqə saxlamaq hüququ.

Hüquqi yardım hüququ.

Şəxsi həyat hüququ.

2018-ci ilin yanvarından 2018-ci ilin sentyabrına qədər ğlkədə 100 nəfər qaçqın statusu alıb. 2018-ci ilin yanvar ayından 2018-ci ilin avqust ayına kimi ölkədə 334 fiziki şəxsə əlavə müdafiə verilib^[2].

Qadın hüquqları

Avropa Gender Bərabərliyi İnstitutunun dərc etdiyi indeksə görə, 2015-ci ilə kimi Malta Avropa İttifaqında 28 ölkə rasında 15-ci yerdədir^[3].

Maltada Qadınların Milli Şurası və Qadın Hüquqları Fondu daxil olmaqla təşkilatlar hüquqları təşviq edən və qadınları müvafiq hüquqları ilə bağlı maarifləndirən xarici qurum kimi mövcuddur^[4]. Məsələn: Maltada Qadınların Milli Şurası müxtəlif məsələlərlə bağlı illik qətnamələr dərc edir.

Əlillik

Bərabər İmkanlar (Əlillər) Aktı (2000-ci il I Qanun) (Fəsil 413) əlilliyə görə ədalətsiz ayrı-seçkiliyi qadağan edir^[5]. Strategiyanın məqsədi əlilliyi olan insanlar üçün əmək bazarında daha yaxşı imkanların qurulması, təhsil təcrübəsinin təkmilləşdirilməsi, sosial xidmətlərin göstərilməsi və əsas insan hüquqlarının təşviq edilməsidir.

İstinadlar

↑ "Asylum Seekers - UNHCR Malta". UNHCR (ingilis). 2019-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-13.
↑ Bureau of Democracy, Human Rights and Labour. (2018). Malta 2018 Human Rights Report (pp. 1–17, Rep.). United States Department of State.
↑ "Malta | Index | 2015 | Gender Equality Index 2017". European Institute for Gender Equality (ingilis). 2019-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.
↑ "National Council of Women of Malta - Promoting Equality of Opportunities". www.ncwmalta.com. 2019-11-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.
↑ "Equal Opportunities (Persons with Disability) Act (Cap. 413)". www.justiceservices.gov.mt. 2017-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-31.

[:2-1] "Asylum Seekers - UNHCR Malta". UNHCR (ingilis). 2019-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-13.

[:3-2] Bureau of Democracy, Human Rights and Labour. (2018). Malta 2018 Human Rights Report (pp. 1–17, Rep.). United States Department of State.

[3] "Malta | Index | 2015 | Gender Equality Index 2017". European Institute for Gender Equality (ingilis). 2019-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.

[4] "National Council of Women of Malta - Promoting Equality of Opportunities". www.ncwmalta.com. 2019-11-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-30.

[5] "Equal Opportunities (Persons with Disability) Act (Cap. 413)". www.justiceservices.gov.mt. 2017-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-31.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]