Mamison aşırımı
Mamison aşırımı (oset. Мамысоны æфцæг[1]; gürc. მამისონის უღელტეხილი[2]) — Böyük Qafqazın qərb hissəsindəki Baş Qafqaz silsiləsindən keçən hündürlüyü 2911 m (digər mənbələrə görə 2819 m) olan aşırım. Gürcüstan (Cənubi Osetiya) və Rusiya sərhədlərinin qovşağında olan keçid Mamikdon çayı vadisindən Çançaxı çayı vadisinə aparır. Tarixi Osetiya Hərbi Yolu Gürcüstan (Kutaisi) ilə Rusiyanı (Karcin) birləşdirən keçiddən keçir. Sərhəd keçidi hazırda bağlıdır və yol istifadədə deyil.
| Mamison aşırımı | |
 | |
| 42°42′20″ şm. e. 43°47′40″ ş. u.HGYO | |
| Hündürlüyü | 2.911 m |
| Ölkələr |  Gürcüstan  Rusiya |
Tarix
redaktəBöyük Vətən müharibəsi illərində keçid mühüm rol oynamış və 1942-ci ilin iyunundan 1942 -ci il avqustun 15-dək olan dövrdə 46-cı Ordu qüvvələrinin bir hissəsi şimaldan Baş Qafqaz silsiləsindən - Mamison keçidini əhatə edərək müdafiəni təşkil edirdi.
10 iyun 2009-cu ilədək Gürcüstan sərhədçiləri Cənubi Osetiyadan keçid üzərində nəzarəti həyata keçirirdilər. Onların Çançaxi çayının vadisinə geri çəkilmədən sonra Rusiya və Cənubi Osetiya sərhədçiləri ərazini nəzarətə götürür[3], nəticədə bütün keçid faktiki olaraq Cənubi Osetiyanın nəzarətinə keçir. 2009-cu ilin iyun ayının əvvəlində partladılmış Nikolaevski körpüsünün bərpasından sonra, məlumat gəlir ki, Gürcüstan yenidən Çançaxi çayı boyunca yerləşən Hərbi-Osetiya yolunun bir hissəsinə nəzarəti ələ keçirir[4]. Ancaq nəzarətin Cənubi Osetiya ərazisinə qədər olub-olmaması haqqında məlumat verilmir.
Mətbuatda yayılan məlumatlara görə, "Vahid Gürcüstan" Demokratik Hərəkatının lideri Nino Burcanadze, Gürcüstanın sərhəd bölgələrində kritik bir vəziyyətin yarandığını, Gürcüstan hakimiyyətinin “qəsdən əraziləri itirdiyini və Cənubi Osetiyaya Mamison keçidinin birləşdiyini” bildirir[5].
Osetiya Hərbi yolu
redaktəOsetiya hərbi yolu bir keçid olaraq qədim dövrlərdən bəri fəaliyyətdədir. Ancaq bir yol olayaq 1897-ci ildə inşa edilmişdir. Uzunluğu 275 km-dir. Yolun ən yüksək hissəsi Mamison keçididir (2911 m). Osetiya Hərbi yolu boyunca nəqliyyat əlaqələri yüksək dağlıq bölgəsindəki havadan asılıdır. Yol Zaqafqaziya magistralının tikintisi səbəbindən nəqliyyat əhəmiyyətini itirir. Mamison keçidindən hazırda heç bir hərəkət yoxdur. Yol Alagir dərəsinin girişindən başlayaraq Mamison keçidindən Zaqafqaziyaya gedib çıxırdı.
İstinadlar
redaktə- ↑ Инструкция по передаче на картах осетинских географических названий. — 2-е изд., стереотипное. — М.: ОНТИ ЦНИИГАиК, 1969. — С. 10.
- ↑ Инструкция по русской передаче географических названий Грузинской ССР. — М., 1972. — С. 10.
- ↑ "Дарчиашвили пресек кривотолки о Мамисонском перевале — Мнения — GeorgiaTimes.info". 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-07-06.
- ↑ "Восстановление моста на Мамисонском перевале завершено — Новости — GeorgiaTimes.info". 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-07-07.
- ↑ Станислав Тарасов Баку и Тбилиси в зоне приграничного напряжения Arxivləşdirilib 2010-04-23 at the Wayback Machine ИА REGNUM 21.04.2010