Merefo-Xerson körpüsü
Merefo-Xerson körpüsü — Ukraynanın Dnepr şəhərində Dnepr çayı üzərindəki dəmir yolu körpüsü[1]. Şəhərin ikinci ən köhnə körpüsüdür. Bədii ekspresivliyi, görkəmli texniki keyfiyyətləri, zamanla sınaqdan keçirildiyi üçün memarlıq abidəsi kimi dövlət qorumasına alınmışdır. İnşa edildiyi dövrdə Avropadakı ən uzun dəmir-beton tağlı körpü olmuşdur[2].
| Merefo-Xerson körpüsü | |
|---|---|
| ukr. Мерефо-Херсонський міст | |
 | |
 | |
| 48°28′03″ şm. e. 35°04′59″ ş. u.HGYO | |
| Keçid | dəmioryolu üçün |
| Yeri | Dnepr |
| Üslubu | Aşırımlı körpü |
| Material | dəmir-beton |
| Uzunluğu | 1627 metr |
| Memar | N. Kolokolov |
| Açılışı | 1932 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Layihəsi 1912-ci ildə hazırlanmış, körpünün inşası 1914-1916-cı illərdə həyata keçirilmişdir. Akademik Q. Perederi tərəfindən dizayn edilmiş metal bir körpünün 22 dayağı quraşdırılır, lakin aralıqların inşasına başlamağa vaxt olmur. Körpünün inşası 1917-ci il inqilabı ilə dayanır və yalnız 1929-cu ildə inşasını başa çatdırmaq qərarı nəhayət yetişir. O zaman gediş-gəliş üçün açıq olan Lotsmanskaya - Apostolovo dəmir yolu xəttini sol sahil ilə birləşdirmək lazım dəlir.
Yeni körpü layihəsinin müəllifi N. Kolokov olur. Baş inşaat mühəndisi dəmir yolu körpülərinin tikintisinə texniki nəzarət etdiyinə görə Qırmızı Ulduz ordeni ilə təltif edilmiş Sovet mühəndisi Makar Aleksandroviç Kienya olmuşdur.
24 oktyabr 1932-ci il tarixdə saat 15: 30-da son kubmetr beton döşənməsi ilə tikinti başa çatdırılmışdır. Dnepr üzərindəki nadir körpü 21 dekabr 1932-ci ildə istismara verilmişdir. Körpü bir il dörd aya qurulmuşdur.
Böyük Vətən müharibəsinin başlanğıcından bəri Merefo-Xerson körpüsü, "qonşusu" - Amur körpüsü kimi, ən vacib strateji obyektə çevrilmişdir. Şəhərin inadkar bir müdafiəsindən sonra Krivoroj-Zaporojski magistral yolunda şəhər uğrunda vuruşan Sovet bölmələri körpüdən keçərək geri çəkilmişlər. Körpü geri çəkilmədən sonra məhv edilir. Körpü sonradan nasistlər tərəfindən bərpa edilir, bundan sonra tank qrupu ilə şəhəri çətinliklə ələ keçirən general-polkovnik fon Kleistin adını alır. General-polkovnik özü "öz" körpüsünün açılışına gəlir.
Geri çəkilmə zamanı nasistlər körpünü tamamilə dağıdır, yalnız dəmir-beton tağların xarabalıqlarını qalır. E. Teterukun rəhbərliyi altında "Dneproqiprotrans" qrupu tərəfindən hazırlanan layihəyə əsasən bərpa edilir. Körpünün bərpasına təxminən 50 milyon rubl və 30.000 kubmetr yüksək keyfiyyətli beton hesabına başa gəlir. İnşaat zamanı tikinti texnologiyasının təkmilləşdirilməsi üçün N. Molokanov Stalin mükafatı alır.
Sağ sahildə körpü Monastır adasını keçir.
Mənbə
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Mykhailo Korniev; Wai-Fah Chen (volume editor/compiler); Lian Duan (volume editor/compiler). Bridge Engineering in Ukraine ... Arch and Frame Bridges. Handbook of International Bridge Engineering. CRC Press. 2014. səh. 881. ISBN 9781439810309. 2023-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-25.
- ↑ "Merefa-Kherson bridge, Dnipropetrovsk". IGotoWorld. 26 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 October 2015.