Mixail Jvanetski
Mixail Mixayloviç Jvanetski (rus. Михаи́л Миха́йлович Жване́цкий;6 mart 1934[1], Odessa – 6 noyabr 2020[2], Moskva[3]) — rus satirik və öz ədəbi əsərlərinin ifaçısı, ssenari müəllifi, televiziya aparıcısı, aktyor; Ukraynanın xalq artisti (1999)[4][5][6], Rusiya Federasiyasının xalq artisti (2012), Rusiya Prezidenti mükafatı laureatı (2002). Rusiya Yəhudi Konqresinin üzvü. 1988-ci ildən Moskva Miniatürlər Teatrının bədii rəhbəri, 1990-cı ildən Ümumdünya Odessa Vətəndaşları Klubunun prezidenti idi[7][8].
| Mixail Jvanetski | |||
|---|---|---|---|
| rus. Михаил Михайлович Жванецкий rus. Михаил Маньевич Жванецкий | |||
 | |||
| Doğum adı | Михаил Маньевич Жванецкий | ||
| Doğum tarixi | 6 mart 1934[1] | ||
| Doğum yeri | |||
| Vəfat tarixi | 6 noyabr 2020[2] (86 yaşında) | ||
| Vəfat yeri | |||
| Vəfat səbəbi | prostat xərçəngi | ||
| Dəfn yeri | |||
| Fəaliyyəti | yazıçı, ssenarist, aparıcı, aktyor, yumor ustası, televiziya aparıcısı, mühəndis, mexanik[d] | ||
| Əsərlərinin dili | rus dili | ||
| Mükafatları |
|
||
| jvanetsky.ru | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Bioqrafiyası
redaktə
Erkən illəri
redaktə6 mart 1934-cü ildə Odessada Mane (Emmanuila[10]) Moiseviç Jvanetski (1889 və ya 1892, Dmitraşkovka — 1957, Otrada)[11] və Raisa Yakovlevna Jvanetskaya həkimlər ailəsində anadan olub. Tomaşpolda böyümüşdür, burada atası bir rayon xəstəxanasında cərrah və baş həkim işləyirdi, anası isə diş həkimi idi. II Dünya Müharibəsinin başlanğıcı ilə atası 3-cü, daha sonra 2-ci dərəcəli hərbi həkim kimi orduya çağrıldı, 169-cu Piyada Diviziyasının 258-ci tibbi-sanitar taburunda[12] həkim, daha sonra cəbhə xəstəxanasında cərrah olaraq xidmət etdi; Qırmızı Ulduz ordeni ilə təltif edilmişdir (1942)[13]. 1944-cü ildə şəhər azad edildikdən sonra ailə Odessaya təxliyyədən qayıtdı. Mixail oğlanlar üçün 118-ci liseyi bitirmişdir.
1956-cı ildə ODMİ — Odessa Dəniz Mühəndisləri İnstitutunu limanlar üçün yükdaşıma avadanlığının mexanik mühəndisi ixtisası ilə bitirib. Təhsil aldığı müddətdə Liman Mexanizasiyası Fakültəsinin Komsomol təşkilatçısı idi[14]. ODMİ-dan məzun olduqdan sonra Viktor İlçenko ilə birlikdə Odessa limanında işləmişdir: Mixail vinç ustası, Viktor isə forklift mexaniki idi.
Yaradıcılığı
redaktəTələbəlik illərində həvəskar tamaşalarda iştirak etdi, burada öz dostları, tez-tez iştirak etdiyi Roman Parz (Kartsev) və Viktor İlçenkonun da çıxış etdiyi "Parnas-2" tələbə teatrında tez-tez çıxış etdiyi miniatürlər və monoloqlar yazmağa başladı[15]. Bu ad, miflərə görə Musların yaşadığı Yunanıstandakı dağla bənzətmə ilə Jvanetski tərəfindən icad edilmişdir[16][17]. 1962-ci ildən etibarən Arkadi Raykin ilə Leninqrad Miniatürlər Teatrında işləyən dostu Roman Kartsev bir dəfə aşpazın konsertində Jvanetskinin monoloqunu uğurla ifa etdi, Arkadiy Raykin bir monoloq eşitdi və bu monoloqu teatr proqramına daxil etdi, bundan əvvəl Jvanetski Leninqraddakı Raykinin yanına getmişdir, ancaq Raykindən yalnız imza gətirmişdi, daha əvvəl monoloqlarını götürmək istəmədi və 1964-cü ildə Raykin Mixaili ədəbi şöbənin müdiri olaraq teatrına dəvət etdi.
Xəstəliyi və vəfatı
redaktə2 dekabr 2019-cu ildə daha sonra xəstəlik səbəbiylə olduğu üçün "Ölkə növbətçisi" proqramını bağladı.[18][19]
17 yanvar 2020-ci il tarixində media Jvanetskinin prostat xərçəngi diaqnozu qoyulduğunu bildirdi, lakin o, bu məlumatı təkzib etdi[20][21].
12 iyun 2020-ci ildə Anatoliy Truşkinin dəfn mərasiminə qatılmadı, jurnalistlərə özünün yalan danışdığını və səhhətinə görə heç yerə getmədiyini söylədi.[22]
2020-ci ilin oktyabrında onun direktoru Oleq Staşkeviç, Jvanetskinin səhhətinə görə konsert fəaliyyətinə son verməyə qərar verdiyini bildirdi[23][24].
6 noyabr 2020-ci ildə 87 yaşında Moskvada vəfat etmişdir. Vəfat səbəbləri, direktoru və ədəbi katibi Oleq Leonidoviç Staşkeviçə görə, yaş və xəstəlik idi.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 Жванецкий Михаил Михайлович // Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (rus.). / под ред. О. В. Богданова
- ↑ 1 2 https://tvrain.ru/news/umer_mihail_zhvanetskij-518910/.
- ↑ 1 2 https://crimea.ria.ru/society/20201106/1118911419/Umer-Mikhail-Zhvanetskiy.html.
- ↑ Михаил Жванецкий. "Сиэтл". Собрание сочинений, том 5 Arxivləşdirilib 2011-06-28 at the Wayback Machine: "— У русских Родина всегда есть. Вам, Михаил Маньевич, этого, к сожалению, не понять, — сказала она […]"
- ↑ "ГУК "Московский театр миниатюр" (управляющий: Жванецкий Михаил Маньевич)". 2018-06-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ Список лауреатов Государственных премий Российской Федерации 2001 годаArxivləşdirilib 2011-10-08 at the Wayback Machine Arxivləşdirilib 2011-10-08 at the Wayback Machine
- ↑ "Умер Михаил Жванецкий". РБК (rus). 2020-11-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-06.
- ↑ "Умер Михаил Жванецкий". 2020-11-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Личная жизнь и биография: Михаил Жванецкий". 2018-07-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Эммануилу Моисеевичу Жванецкому от сына". 2020-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Военврач 2 ранга Эмануил Моисеевич Жванецкий". 2010-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Эммануил Моисеевич Жванецкий на сайте "Память народа"". 2022-05-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Эмануил Моисеевич Жванецкий на сайте "Подвиг народа"". 2010-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Михаил Жванецкий: «Когда я, Карцев и Ильченко увольнялись из театра Райкина, больше всего Аркадий Исаакович переживал о потере Вити»". Факты и комментарии. 2012-03-13. 2023-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ Роман Карцев. Приснился мне Чаплин... Litres. 2017. ISBN 9785457020535.
- ↑ "Театр "Парнас-2". 1962-й: судьбоносная встреча". 2018-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ Елизавета Дмитриевна Уварова. Эстрада России, XX век: энциклопедия. ОЛМА Медиа Груп. 2004. ISBN 9785224044627.
- ↑ "Михаил Жванецкий дежурство по стране сдал". 2020-01-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Прощание со Жванецким не состоится из-за коронавируса". 2021-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ ""Лежу и никуда не выхожу": Жванецкий пожаловался на ухудшение самочувствия". 2020-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ ""Лежу, никуда не выхожу": Жванецкий рассказал о здоровье". 2020-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.
- ↑ "Михаил Жванецкий решил уйти со сцены / РИА "Новости"". 2020-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-07.