Mizac
Mizac (ərəb. المزاج mizac "xüsusiyyət") — bir insanın anadangəlmə xüsüsiyyəti. Psixologiyada temperament termini fərdin şəxsiyyətinin çox vaxt anadangəlmə və öyrənilməmiş introversiya və ya ekstroversiya kimi aspektlərinə aiddir.[1]
Klassik psixologiyada əxlaqın müxtəlif qarışığının meydana gətirdiyi şəxsiyyət növləri üçün istifadə edilən termin. Qədim və Orta əsrlərdə insanın bioloji, mənəvi və psixoloji funksiyalarına təsir etmək üçün qəbul edilmiş dörd maye maddə.[2] Temperament; fərdin diqqətində, duyğularında və davranışında emosional reaktivliyin səviyyəsi, fərdi fərqlər kimi müəyyən edilir.Temperament davranışın məzmunu ilə deyil, üslubu ilə müəyyən edilir. Başqa sözlə, fərdlərin bir vəziyyətdə nə etdiklərini deyil, bu vəziyyətə necə reaksiya verməsidir. Mizac bioloji əsaslı fərdidir.Fərdi digərlərindən ayıran fərqlərə işarə etsə də, aid olduğu fərd üçün nisbətən qalıcı və dəyişməz bir xüsusiyyətə malikdir.Mizacın nə qədəri irsi xüsusiyyətlərə, nə qədəri isə təcrübələrə bağlıdır. Nəticə etibarı ilə Mizac hər bir fərddə müşahidə oluna bilən və çox fərqli xüsusiyyət və ya əlamətlər toplusundan ibarət olan, onun dünya ilə qurduğu qarşılıqlı əlaqəyə təsir edən fitri xususiyyətidir.[3] Goldsmith və başqaları (1987) müəyyən etdilər ki, temperament nisbətən sabit olsa da, ətraf mühitin təsirindən təsirlənir və dəyişməsindən asılı olaraq dəyişə bilir.[4]
İstinadlar redaktə
- ↑ "اسم-دواء-محسن-للمزاج". arwordshub.com. Archived from the original on 2023-05-09.
- ↑ "Mizaç". islamansiklopedisi.org.tr. Archived from the original on 11 May 2023.
- ↑ "Mizaç Ve Çocuklar". dergipark.org.tr. Archived from the original on 11 May 2023.
- ↑ . www.researchgate.net/publication https://web.archive.org/web/20230511102616/https://www.researchgate.net/publication/259346255_What_Is_Temperament_Now_Assessing_Progress_Temperament_Research_on_the_Twenty-Fifth_Anniversary_of_Goldsmith_et_al (#bare_url_missing_title). Archived from the original on 11 May 2023.