Monteneqroda təhsil

Monteneqro təhsil — Monteneqro hökuməti yanında Təhsil və Elm Nazirliyi tərəfindən tənzimlənir. Təhsil hazırlıq və ibtidai məktəbdən başlayır: Çernoqoriya uşaqlar 6 yaşında ibtidai məktəbə gedir və 9 il təhsil alırlar.

Tarix

1868-ci ilə qədər Monteneqroda bir neçə ibtidai məktəb var idi. Lakin sonrakı 7 ildə 3 min şagird üçün nəzərdə tutulmuş 72 yeni məktəb açılmışdır. İbtidai təhsil universal və pulsuz idi. 1869-cu ildə Çetinyedə (ibtidai sinif müəllimlərinin hazırlandığı xüsusi bir məktəb) müəllimlər seminariyası və qızlar üçün bir institut açılmışdır.

1875-ci ildə Danilovqradda Türkiyəyə qarşı müharibənin başlaması səbəbindən iki il sonra bağlanmış kənd təsərrüfatı məktəbi açılmışdır. 1880-ci ildə V–VIII siniflər üçün ilk klassik gimnaziya, 1893-cü ildə Podqoritsa başqa bir kənd təsərrüfatı məktəbi açılır. 1902-ci ildə Monteneqroda ilk gimnaziya IX–XII siniflər üçün olan gimnaziya olur. 1899-cu ilə qədər Monteneqroda 75 dövlət və 26 özəl məktəb var idi.

Təhsil sistemi

Təhsil sistemi ölkə daxilində vahiddir. Tədris proqramına bütün yerli xalqların tarixi və mədəniyyəti kursları daxildir. Təhsil monteneqro (serb, bosniya və ya xorvat) və əksəriyyətinin etnik alban olduğu bəzi məktəblərdə alban dilində aparılır. Tələbələr orta təhsili dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən dövlət məktəblərində alırlar. Təhsil qanuna görə, monteneqro dilində aparılmalıdır: 2008-ci ilin dekabr ayında Təhsil naziri Sreten Şkuletiç bütün məktəb dərsliklərinin və lüğətlərinin monteneqro dilində nəşr edilməsini tələb etmişdir.

İbtidai məktəb

6 yaşdan 14 yaşa qədər uşaqlar ibtidai məktəbdə təhsil alırlar. İbtidai təhsil pulsuzdur (doqquz illik təhsil proqramı).

Orta məktəb

Orta məktəb üç növə bölünür. Şagirdlər siniflərindən və seçimlərindən asılı olaraq onlardan birini seçirlər:

• Gimnaziya (serb. gimnazija) — 4 illik təhsil, ümumi təhsil. Ən nüfuzlu məktəb olan kollec üçün hazırlıq mərhələsidir.
• Məktəb (serb. stručna škola) — 3 və ya 4 illik təhsil, tələbələrə müəyyən bir peşə öyrədilir ancaq ümumiyyətlə ümumi bir təhsil aparılır.
• Peşə məktəbi (serb. zanatska škola) — 3 illik təhsil, yüksək ixtisaslı təhsil.

Ali təhsil

Ali təhsil "ali" (serb. više obrazovanje) və "yüksək" (serb. visoko obrazovanje) təhsil proqramlarının olduğu universitetlərdə və sənət akademiyalarında alınır. Təhsil 4 ildən 6 ilə qədər davam edir. Məzun humanitar və ya təbiət elmləri üzrə bir bakalavr dərəcəsi alır.

Məzunlara müvafiq ixtisaslar üzrə magistr və aspirantura proqramları da təklif olunur.

Mənbə

• University of Montenegro Website
• University "Mediterranean" — official web presentation
• UDG University Website  (ing.)