Nabur müqaviləsi

Nabur müqaviləsi — Rusiya ilə Osmanlı imperiyası arasında sərhədləri dəqiq formada müəyyən etmək üçün bağlanmış müqavilə.

Nabur müqaviləsi
Müqavilənin tipi	Sərhədlərin təyin edilməsi
İmzalanma tarixi	1727-cı il
İmzalanma yeri	Nabur kəndi, Şamaxı
Qüvvəyə minməsi	1726-1727
Tərəflər	Rusiya , Osmanlı

Arxa plan

Rusiya imperiyası yeni əldə etdiyi torpaqlardan istədiyi və planladığı gəliri götürə bilmədi. I Pyotrun sağlığında bunu dilə gətirməyə çəkinən rus məmurları onun ölümündən sonra bu fikri dilə gətirməyə başladılar. Lakin Rusiya imperiyası Xəzər sahili vilayətlərdən birbaşa olaraq da çıxa bilmirdi. Çünki onların çıxacağı halda bu yerlər Osmanlı imperiyası tərəfindən ələ keçiriləcəkdi. Bu isə Rusiyaya heç sərf etmirdi. Bu torpaqların mərkəzi Səfəvi hakimiyyətinə geri qaytarılması fikri də inandırıcı görünmürdü. Çünki paytaxtı ələ keçirən əfqan üsyançıları faktiki olaraq Səfəvi hakimiyyətinə son qoymuşdular. Məhz buna görə də Rusiya hökuməti Xəzərboyu əyalətlərdən hələlik əl çəkmirdi.

Osmanlının gələcəkdə həmin yerləri zəbt etməməsi üçün Rusiya hökuməti İstanbul müqaviləsinin Ģərtlərini yerinə yetirmək qərarına gəldi və Osmanlı hökumətini sərhəd məsələlərinin həlli məqsədilə danışığa dəvət etdi.

Şərtləri

1727-ci ildə Şamaxı şəhəri yaxınlığında, Nabur kəndinə Rusiya ilə Osmanlı dövlətlərinin nümayəndələri görüşərək öz aralarındakı sərhədi müəyyən etməyi qərara aldılar.

Hər iki dövlət nümayəndələrinin qərarına əsasən 1727-ci ildən başlayaraq rus qoşunları silah işlətmədən Niyazabad, Cavad, Salyan, Lənkəran, Astara, Talış dağlarının bir hissəsini tutdular. 1728-ci ildə isə Quba və Təngəaltıya sahib oldular.

Əgər ilk çağlarda rus komandanlığı işğal olunmuş şəhərlərdə şah inzibati idarəsini ləğv edib, əvəzinə komendant üsuli-idarəsi yaradırdısa, 1726-cı ildən sonra həmin torpaqlarda ümumi işğal idarəsi təşkil olundu və knyaz V.V.Dolqoruki komandan təyin edildi.

Həmçinin bax

• İstanbul müqaviləsi (1724)

Ədəbiyyat

• Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. III cild. Bakı,2007.