Vikipediya

Nakahama Manciro

Nakahama Manciro (中濱 万次郎?, 27 yanvar 1827[1][2] – 22 noyabr 1898[1], Tokio[d]), eləcə də, digər adları ilə Con Manciro (ing. John Manjirō) və ya Con Mun (ing. John Mung) – ABŞ-yə gedən ilk yaponlardan biri. Yaponiyaya qayıdandan sonra Tokuqava şoqunluğu və Meyci hökuməti üçün işləməyə başlamış, tərcüməçi və təlimçi olmuşdur.

Nakahama Manciro
(中濱 万次郎?)
Doğum tarixi 27 yanvar 1827(1827-01-27)[1][2]
Vəfat tarixi 22 noyabr 1898(1898-11-22)[1] (71 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Zoşiqaya qəbiristanlığı[d]
Fəaliyyəti dilçi, universitet müəllimi[d], tərcüməçi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

redaktə

ABŞ səfəri

redaktə
 
Mancironun səyahət xəritəsi (1850-ci illər).

Manciro ABŞ səfərindən əvvəl 1827-ci ildə Tosa əyalətində[a] doğulmuş adi balıqçı idi. 1841-ci ildə Manciro dörd balıqçı ilə birlikdə dənizdə qəzaya uğramış və Tokionun 570 kilometr cənubunda yerləşən və heç kimin yaşamadığı Torişima adasında quruya çıxmışdır.[3] Dörd ay sonra ABŞ-yə məxsus "John Howland" balina ovu gəmisi onları xilas etmişdir. Gəmi onu yoldaşlarını Havay adalarında qoysa da, kapitan Vilyam Vitfild Mancironun intellektindən təsirlənmiş və onu ABŞ-yə dəvət etmişdir. Vitfildin dəstəyi ilə o, Massaçusets ştatının Feyrheyven şəhərində yerləşən məktəbdə oxumuş, çəlləkçilik və balina ovu ilə məşğul olmuşdur. 1849-cu ildə Kaliforniyaya gedərək qızıl hərisliyində iştirak etmişdir.[3]

Manciro ABŞ-də qazandığı pullarla gəmiyə minmiş və 1851-ci ildə Okinava vasitəsilə Yaponiyaya qayıtmışdır. Tokuqava şoqunluğu Yaponiyanı tərk etməyi qadağan etdiyi üçün Manciro Naqasakidə sorğu-sual edilmiş, lakin 1852-ci ildə Tosa əyalətinə qayıtmasına icazə verilmişdir. Tosa əyalətinin yerli daymyosu Mancironu işə götürmüşdür.[3]

Yaponiyada fəaliyyəti

redaktə

1853-cü ildə ABŞ kommodoru Metyü Perri Yaponiyaya gəlib şoqunluqdan ölkənin ticarət üçün açılmasını tələb edəndə Manciro tərcüməçi kimi çağırılmışdır. 1855-ci ildə isə Naqasaki Donanma Təlimi Mərkəzində təlimçi olmuşdur. 1859-cu ildə Yaponiya limanlarının ABŞ ticarəti üçün açılmasından sonra "Anqlo-amerikan söhbəti üçün qısayol"[b] adlı ilk ingilisdilli lüğəti nəşr etmişdir.[3]

1860-cı ildə Harris müqaviləsini ratifikasiya etmək üçün ABŞ-yə göndərilmiş Yaponiya nümayəndəliyində Manciro baş tərcüməçi kimi iştirak etmişdir. 1864-cü ildə ingilis dili, balina ovu və naviqasiya dərsləri verməsi üçün hökumət tərəfindən Satsuma hanına dəvət edilmişdir. 1868-ci ildəki Meyci islahatından sonra yeni hökumət tərəfindən Kaysey məktəbində[c] təlimçi təyin olunmuşdur.[3]

Manciro Yaponiyada həvəskar fotoqrafiya ilə məşğul olmuş, 1860-cı ildə Edo şəhərinin dagerotipiyalarını çəkərək fotoqrafiyanı bacaran ilk yaponlardan biri olmuşdur. O, ABŞ-dən qayıdanda özü ilə kamera gətirmişdir. 1860-cı ildə həyat yoldaşı Tetsukonun fotoportretini çəkmişdir. 1860–1862-ci illər arasındakı bir tarixdə Tokioda kommersiya məqsədli fotostudiya açmışdır. Uğurlu olsa da, daha sonra biznesini bir dostuna satmışdır.[4]

Qeydlər

redaktə
  1. ↑ Hazırda Koçi prefekturası.
  2. ↑ Orijinal adı "Eybey tayva şokey".
  3. ↑ Hazırda Tokio Universiteti.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 3 4 Nakahama Manjirō // SNAC (ing.). 2010.
  2. ↑ 1 2 John Manjiro // Find a Grave (ing.). 1996.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 Kodansha Encyclopedia of Japan. səh. 313
  4. ↑ Bennett. səh. 129

Ədəbiyyat

redaktə
  • Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). V cild (Libr–Nijo). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 313. ISBN 0-87011-625-8. İstifadə tarixi: 9 avqust 2022.
  • Bennett, Terry. Photography in Japan: 1853–1912 (ingiliscə). Tuttle Publishing. 2006. 129. ISBN 0-8048-3633-7. İstifadə tarixi: 1 dekabr 2024.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Nakahama_Manciro&oldid=7870445"