Naxçıvan müqaviləsi
Naxçıvan müqaviləsi – 3 oktyabr 2009-cu il tarixində IX Türkdilli Ölkələr Dövlət Rəhbərləri Zirvəsində iştirakçı dövlətlər olan Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Türkiyə tərəfindən imzalanan və Türk Şurasının yaranmasına gətirib çıxaran müqavilədir.[1]
| Naxçıvan müqaviləsi | |
|---|---|
| Müqavilənin tipi | Quruluş müqaviləsi |
| Hazırlanma tarixi | 3 oktyabr 2009 |
| İmzalanma yeri | Naxçıvan, Azərbaycan |
| İmzalayanlar |
 Azərbaycan  Qazaxıstan  Qırğızıstan  Türkiyə |
Haqqında
redaktəMüqavilənən əsas məqsədi iştirakçı dövlətlər arasında əməkdaşlığın artırılmasıdır. Bu müqavilə ilə Türk Şurası adında beynəlxalq təşkilatın qurulmasına qərar verilmişdir.[2] Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev ev sahibliyi etdiyi zirvədə Türkiyə prezidenti Abdullah Gül, Qazaxıstan prezidenti Nursultan Nazarbayev, Qırğızıstan prezidenti Kurmanbek Bakiyev və Türkmənistan prezidenti köməkçisi Xıdır Saparliyev qatılmışdır.[3]
Müqavilənin 10-cu ildönümü
redaktəTürk dövlətləri arasında əməkdaşlığın daimi təşkilatı olan Türkdilli Ölkələrin Əməkdaşlıq Şurasının (Türk Şurası) təməli olan Naxçıvan Sazişi, məqsədinə bir addım yaxınlaşaraq 10-cu ilinə qədəm qoydu.
Kenes tərəfindən qurulan Türkiyə, Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan və Qırğızıstan, bu gün təşkilatlara, Özbəkistanın tam üzvlərinə bağlanmış, Macarıstanddamüşahidəçi olaraq iştirak edərək, artıq 10-cu ilində daha güclü və təsirli bir beynəlxalq platformaya çevrildi.
1992-ci ildə qurulan Türkdilli ölkələr, 3 Oktyabr 2009-cu il tarixində Ankarada reallaşdırılan dövlət başçılarının zirvə görüşündə qurulan əməkdaşlıq, Azərbaycan, Qazaxıstanın Naxçıvan şəhərində ev sahibliyi etdi və Qırğızıstan prezidentlərinin qatıldığı toplantıda imzalanmış sənədlər daha çox rəsmi şəxsiyyət olaraq qəbul edildi. Daimi bir quruluş olan Türk Şurası quruldu.
Türk Cümhuriyyətləri müstəqillik qazandıqdan sonra qardaş respublikalarla ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlığa verdiyimiz strateji əhəmiyyət çərçivəsində daha da həmrəylik, məsləhətləşmə və əməkdaşlıq istəyən Azərbaycan, Qazaxıstan və Qırğızıstan ilə Türk Şurasının yaradılması tarixi bir inkişaf idi. Ortaq tarix, mədəniyyət, dil, din və mənşədən qaynaqlanan güclü əlaqələri olan ölkələrimizi bir araya gətirən Türk Şurası Avrasiya coğrafiyasındakı əməkdaşlıq mexanizmlərini tamamlayacaq və bölgədəki əməkdaşlıq mühitinin inkişafına müsbət töhfə verəcəkdir.
Türk Şurası qurulan Naxçıvan Sazişindən bəri qısa müddət ərzində Şuranın institusionalizasiyası istiqamətində xeyli addımlar atıldı. Katiblik sürətlə quruldu və İstanbulda fəaliyyətə başladı. Sabah imzalanacaq Maliyyə Prinsipləri Sazişi ilə Katibliyin hüquqi infrastrukturu tamamlanacaq.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan tarafından 3 Ekim 2009'da imzalanan Nahçıvan Anlaşması, Özbekistan'ın da üyelik imzasıyla, 10. yılına daha güçlü şekilde girdi". aa.com.tr. 2021-10-03 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu'nun Türk Konseyi Dışişleri Bakanları Konseyi'nde Yaptıkları Konuşma,". 5 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Naxçıvan müqaviləsi". turksam.org. 2020-06-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.