Nazir Əhmədli

Nazir Əhmədli (Nazir Surxay oğlu Əhmədli; d. 27 yanvar 1961. Gabud, Dərələyəz mahalı) — Azərbaycan jurnalisti, tənqidçi və tədqiqatçı-yazıçı; Kimya üzrə fəlsəfə doktoru (1990). Rusiya imperiyasının Azərbaycan xanlıqlarını işğalından sonra tərtib olunmuş "Kameral təsvir" sənədlərinin Azərbaycanda nəşri Nazir Əhmədlinin adı ilə bağlıdır.

Nazir Əhmədli
Əhmədli Nazir Surxay oğlu
Doğum tarixi	27 yanvar 1961
Doğum yeri	Gabud, Dərələyəz mahalı, Ermənistan SSR, SSRİ
Atası	Surxay
Elmi dərəcəsi	Kimya elmləri namizədi
İş yeri	Azərbaycanda Atatürk Mərkəzi
Təhsili	Naxçıvan Dövlət Universiteti, AMEA Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu
Mükafatları

Həyatı

Nazir Əhmədli 27 yanvar 1961-ci ildə Dərələyəz mahalının Gabud kəndində müəllim ailəsində anadan olub.

Ailəsi

Atası Surxay Əhmədin 2009-cu ildə "Yada düşənlər" adlı şeirlər kitabı çap olunub.

Təhsili

1976-cı ildə Gabud kənd səkkizillik məktəbini, 1978-ci ildə isə qonşu Gomur kənd orta məktəbini əla qiymətlərlə bitirmişdir.

1979–1984-cü illərdə Naxçıvan Dövlət Universitetinin kimya-biologiya fakültəsində təhsil almışdır. Universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Fakültə Əlaçılar Şurasının və Tələbə Elmi Cəmiyyətinin sədri olmuşdur. Respublika tələbələrinin VIII, IX və X Respublika Tələbə Elmi Cəmiyyəti Konfranslarının iştirakçısı və diplomantı olmuşdur.

1986–1990-cı illərdə AMEA-nın Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunun əyani aspiranturasında oxumuşdur. 1990-cı ildə kimya elmləri namizədi elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə etmişdir. 1990-cı ildən kimya üzrə fəlsəfə doktorudur.

Əmək fəaliyyəti

Pedaqoji fəaliyyəti

Nazir Əhmədli 1984–1986-cı illərdə Gabud kənd səkkizillik məktəbində müəllim, 1987–2001-ci illərdə isə AMEA-nın Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunda kiçik elmi işçi və elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır.

Jurnalist fəaliyyəti

Nazir Əhmədli jurnalistikaya 1990-cı ildə "Azadlıq" qəzetində dərc olunan "Moskvanın Bakı təbliğatçısı" adlı məqaləsi ilə gəlmişdir.

1992–1998-ci illərdə "Millət" qəzetində müxbir, şöbə müdiri, baş redaktorun birinci müavini, 1996–1998-ci illərdə isə "Millət" qəzetinin baş redaktoru olmuşdur.

1998–2000-ci illərdə "Xəbər" qəzetinin baş redaktoru kimi fəaliyyət göstərmişdir.

1997-ci ildə İran səfərində Cənubi Azərbaycan Milli Oyanış Hərəkatının lideri Mahmudəli Çöhrəqani ilə görüşə nail olan və onun ətrafında informasiya blokadasını yaran ilk Azərbaycan jurnalistidir. Həmin hadisələr baş redaktoru olduğu "Millət" qəzetində "Təbriz əfsanəsi" adlı məqaləsində ətraflı təsvir olunmuşdur.

AzAtaM-da fəaliyyəti

Nazir Əhmədli 2002-ci ilin yanvar ayından bu günədək AzAtaM-ın Beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin müdiridir.

Yaradıcılığı

Nazir Əhmədli yaradıcılığa tələbəlik illərində başlamışdır.

Onun 1996-cı ildə çap olunan "Milli Məclisdən etüdlər" kitabında 1992–1995-ci illərdə "Millət" qəzetində dərc olunan Milli Məclisin fəaliyyətindən bəhs edən məqalələri toplanmışdır.

1999–2000-ci illərdə təsisçisi və baş redaktoru olduğu "Xəbər" qəzetində "Tövrat"dan tərcümə etdiyi parçaları nəşr etmişdir. BDU-nun professorları H. İmanov və A. Əhədovla birlikdə aspirantlar və tələbələr üçün "Etnik dinlər və dünya dinləri" (2003) kitabını yazmışdır. Dini dəyərlərin fəlsəfi-etik mahiyyəti mövzusunda "İlk günahabatma Adəmin şüurlu seçimidir", "Din fenomeni" və başqa məqalələri elmi jurnallarda və toplularda dərc olunmuşdur.

Nazir Əhmədli 2002-ci ildə çap etdirdiyi "Müstafa Kamal Atatürk" adlı kitabı Azərbaycanda Atatürk Mərkəzinin oxuculara ilk hədiyyəsi olmuşdur. Kitabda Türkiyə Respublikasının yaradıcısı, bütün dünya ictimaiyyətinin yüksək qiymətləndirdiyi Qazi Mustafa Kamal Paşa Atatürkün yaşadığı tarixi şərait, həyatı və fəaliyyəti təsvir edilmişdir. Mətn maraqlı tarixi illüstrasiyalarla zənginləşdirilmişdir.

2002-ci ildə çap olunan "Həyat filosofu" adlı kitabında görkəmli alim, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Həmid İmanovun keçdiyi mənalı ömür yolundan bəhs edilir.

Rusiya imperiyasının Azərbaycan xanlıqlarını işğalından sonra tərtib olunmuş "Kameral təsvir" sənədlərinin Azərbaycanda nəşri Nazir Əhmədlinin adı ilə bağlıdır. "Dərələyəz mahalının kameral təsviri. 1831-ci və 1842-ci illər" (2017) və "Göyçə mahalının kameral təsviri. 1831-ci və 1842-ci illər" (2017) müəllifin tərcümə və tərtib etdiyi, ön söz yazdığı kitablar elmi dairələrdə yüksək qiymət almışdır.

Nəşrə hazırladığı kameral təsvirlər əsasında Göyçə mahalında XIX əsrdə yaşamış sənət korifeylərimiz Ağ Aşıq, Şair Məmmədhüseyn, Aşıq Alı, Aşıq Ələsgər və başqalarının doğum tarixlərini dəqiqləşdirdiyi "Haqq-nahaqq seçilər haqq divanında" (2017) kitabı ədəbi və elmi dairələrdə böyük rezonans doğurmuşdur.

Naxçıvan şəhərinin kameral siyahıları əsasında böyük mütəfəkkirimiz Cəlil Məmmədquluzadənin, onun atası Məmmədqulunun və babası Hüseynqulunun doğum tarixlərini dəqiqləşdirmiş, Hüseynqulunun atası Babanı üzə çıxardıb elmi ictimaiyyətə təqdim etmişdir. Nazir Əhmədli sənədlərlə sübut etmişdir ki, Mirzə Cəlil 1868-ci ildə doğulmuşdur.

Kitabları

1. "Milli Məclisdən etüdlər". Bakı, "Gənclik", 1996. 352 səh. ISBN 5-8020-1281-1
2. "Biz sözü seçdik". Bakı, "Gənclik", 1997.
3. "Mustafa Kamal Atatürk". Bakı, "AzAtaM", 2002. 220 səh.
4. "Həyat filosofu". Bakı, "AzAtaM", 2003.
5. "Etnik dinlər və dünya dinləri". Bakı, "Elm", 2003. (H. İmanov və A. Əhədovla birlikdə)
6. "Professor Sadıq Tural". Bakı, 2006. (Nizami Cəfərovla birlikdə)
7. "Gabud və gabudlular". Bakı, 2016.
8. "Haqq-nahaqq seçilər haqq divanında". Bakı, Nurlar nəşriyyatı, 2017. 288 səh. ISBN 978-9952-507-20-1
9. "Dərələyəz mahalının kameral təsviri. 1831-ci və 1842-ci illər". Bakı, 2017.
10. "Göyçə mahalının kameral təsviri. 1831-ci və 1842-ci illər". Bakı, "Elm və təhsil", 2017. 292 səh. ISBN 978-9952-8176-1-2
11. "İrəvan əyalətinin kameral təsviri. I cild. İrəvan şəhərinin Kameral təsviri". Bakı, "Turxan" NPM, 2018. 328 səh.
12. "Türk dünyasının Əli Şamil hocası", Bakı, "Köhlən", 2023, 476 səh.

Təltif və mükafatları

1993-cü ildə "Azərbaycanın ən yaxşı parlament müxbiri" adına layiq görülmüş və bir sıra başqa mükafatlar almışdır.

Xarici keçidlər

• Nazir Əhmədli: Medal alan şagirdlərin inşasını atam yazırdı — İlqar Rəsul və… — YouTube saytı.
• Tədqiqatçı Nazir Əhmədli: "Aşıq Ələsgər 74 il yaşayıb" — YouTube saytı.