Neotinea ustulata

*Neotinea ustulata*
Neotinea ustulata
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Səhləbkimilər Yarımfəsilə: Orchidoideae Triba: Orchideae Yarımtriba: Orchidinae Cins: Neotinea Növ: Neotinea ustulata
Beynəlxalq elmi adı
	Neotinea ustulata R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase, 1997;
NCBI	59351
EOL	1137821

Neotinea ustulata (lat. Neotinea ustulata) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin neotinea cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" kateqoriyasına aiddir –CR B1ab(iii, v) + 2ab (v). Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri redaktə

Çoxillik ot bitkisidir. Kökyumrusu yumurtavari və ya yumru olur. Gövdəsi 10—25 (50) sm hündürlükdədir. Yarpaqları uzunsov-lansetvari, küt, əsasında daralmış, 8 sm uzunluğunda, 2 sm-dək enində, sivriləşmiş şəkildə olur; çiçək qrupu sıx, uzunsov-silindrik sünbüldə yerləşir. Çiçəkləri bal iylidir. Başcıq 3—4 (5) mm uzunluqda, küt, tünd-qara rənglidir. Çiçəkyanlığının daxili yarpaqları çəhrayı rənglidir; dodaqcıq çiçəkyanlığının yarpaqlarından uzun, açıq-çəhrayı rəngli, al ləkələrlə örtülmüşdür; xarici yarpaqları isə yumurtavaridir. Mahmızı yumurtalıqdan 3-4 dəfə qısa, küt, bükülmüş şəkildə aşağı yönələndir.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri redaktə

Çiçəkləmə-meyvə əmələgətirmə dövrü may –iyun aylarına təsadüf edir. Subalp qurşağının çəmənliklərində rast gəlinir, toxumla çoxalır, işıqsevən, quraqlığa az davamlı, dekorativ bitkidir.

Yayılması redaktə

Böyük Qafqazın Quba hissəsi (Quba rayonu).

Sayı və tendensiyası redaktə

Təbii ehtiyatı azdır. Zəif təkrarlanması, antropogen təsirlər populyasiyanın sayını sürətlə azaldır.

Məhdudlaşdırıcı amillər redaktə

Əhali tərəfindən dekorativ bitki kimi toplanılması, mənfi təsirlərə məruz qalması gələcəkdə azalma təhlükəsini yaradır.

Mühafizə tədbirləri redaktə

Xüsusi qorunma tədbirləri aparılmır. Populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.