Neyroplastik cərrahiyyə

Neyroplastik cərrahiyyə və ya rekonstruktiv cərrahiyyə sinir sisteminin, xüsusən də beyin və periferik sinirlərin funksiya və formasının bərpası ilə məşğul olan cərrahi ixtisasdır. Bu ixtisas travma, şişlər və ya digər xəstəliklər nəticəsində sinir sisteminə zərərin bərpasına yönəlmişdir. Neyroplastik və rekonstruktiv cərrahlar xəstələrin funksiyalarını bərpa etmək və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq üçün mikrocərrahiyyə, sinir transplantasiyası və neyroprostetik kimi müxtəlif üsullardan istifadə edirlər.

Tarixi

Dr. Pol Busi və Dr. Uaylder Penfild kimi qabaqcıllar nevroloji xəstəlikləri olan xəstələri müalicə etmək üçün yeni cərrahi üsullar inkişaf etdirirdilər. 1950–60-cı illərdə neyrooplastik və rekonstruktiv cərrahiyyə sahəsi ortaya çıxmağa başlasa da, bu sahənin tarixi əsasən 1800-cü illərin sonlarına, fransız neyrocərrah Viktor Horslinin güllə yarası nəticəsində yaranan üz iflicini bərpa etmək üçün ilk sinir greftini yerinə yetirdiyi vaxta gedib çıxır.^[1] O vaxtdan bəri mikrocərrahiyyə, neyroprostetik və digər üsullardakı irəliləyişlər sinir zədələri və pozğunluqlarının müalicəsində əhəmiyyətli irəliləyişlərə səbəb olmuşdur, lakin neyroplastiklik anlayışı 19-cu əsrdən, alimlərin təcrübəyə cavab olaraq beynin dəyişmə qabiliyyətini öyrənməyə başladığı vaxtdan bəri mövcuddur.^[2] 20-ci əsrin əvvəllərində isə neyrocərrahlar beyin zədələri və ya pozğunluqları olan xəstələri müalicə etmək üçün neyroplastikliyin istifadəsini araşdırmağa başladılar.^[3]

İstinadlar

↑ Bach-Y-Rita, Paul; Collins, Carter C.; Saunders, Frank A.; White, Benjamin; Scadden, Lawrence. "Vision Substitution by Tactile Image Projection". Nature (ingilis). 221 (5184). 1969-03: 963–964. doi:10.1038/221963a0. ISSN 1476-4687. 2023-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-09.
↑ Pascual-Leone, Alvaro; Amedi, Amir; Fregni, Felipe; Merabet, Lotfi B. "THE PLASTIC HUMAN BRAIN CORTEX". Annual Review of Neuroscience (ingilis). 28 (1). 2005-07-21: 377–401. doi:10.1146/annurev.neuro.27.070203.144216. ISSN 0147-006X. 2022-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-09.
↑ Bach-Y-Rita, Paul; Collins, Carter C.; Saunders, Frank A.; White, Benjamin; Scadden, Lawrence. "Vision Substitution by Tactile Image Projection". Nature (ingilis). 221 (5184). 1969-03: 963–964. doi:10.1038/221963a0. ISSN 1476-4687. 2023-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-09.

[1] Bach-Y-Rita, Paul; Collins, Carter C.; Saunders, Frank A.; White, Benjamin; Scadden, Lawrence. "Vision Substitution by Tactile Image Projection". Nature (ingilis). 221 (5184). 1969-03: 963–964. doi:10.1038/221963a0. ISSN 1476-4687. 2023-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-09.

[2] Pascual-Leone, Alvaro; Amedi, Amir; Fregni, Felipe; Merabet, Lotfi B. "THE PLASTIC HUMAN BRAIN CORTEX". Annual Review of Neuroscience (ingilis). 28 (1). 2005-07-21: 377–401. doi:10.1146/annurev.neuro.27.070203.144216. ISSN 0147-006X. 2022-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-09.

[3] Bach-Y-Rita, Paul; Collins, Carter C.; Saunders, Frank A.; White, Benjamin; Scadden, Lawrence. "Vision Substitution by Tactile Image Projection". Nature (ingilis). 221 (5184). 1969-03: 963–964. doi:10.1038/221963a0. ISSN 1476-4687. 2023-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-09.

[1]

[2]

[3]