Nikel (II) nitrat

Nikel (II) nitrat — kimyəvi formulu Ni(NO₃)₂ olan qeyri-üzvi birləşmədir, nikel və nitrat turşusunun duzudur. Kristallhidratlar əmələ qətirir.

Nikel (II) nitrat
Fayl:File:Nickel nitrate.png
Molekulyar modelin şəkli
Ümumi
Sistematik adı	Nikel(II)nitrat
Ənənəvi adı	nikel nitrat
Kimyəvi formulu	N₂NiO₆
Molyar kütlə	182,70 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	гидр. 2,05 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	гидр. 56,7 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	13138-45-9
PubChem	25736
SMILES	[Ni+2].[O-][N+]([O-])=O.[O-][N+]([O-])=O
ChemSpider	23976

Fiziki xassələri

Nikel (II) nitrat suda, asetonitrildə və dimetilsulfoksiddə yaxşı həll olan açıq — yaşıl kristallar əmələ gətirir. Ni(NO₃)₂•nH₂O tərkibli kristalhidratlar əmələ gətirir, burada n = 2, 4, 6 və 9-dur. Ən sabit kristalhidrat Ni(NO₃)₂•6 H₂O, [Ni(H₂O)6](NO₃)₂ quruluşuna malikdir – və bu kristalhidratdakı nikel ionu altı su molekulu ilə əhatə olunur və nitrat ionları ilə birbaşa kimyəvi rabitəsi yoxdur.

Alınması

1. Nikel və ya nikel(II) oksidin durulaşdırılmış azot turşusunda həll edilməsi nəticəsində almaq olar:

${\ce {3Ni + 8HNO3 -> 3Ni(NO3)2 + 2NO ^ + 4H2O,}}$

${\ce {NiO + 2HNO3 -> Ni(NO3)2 + H2O}}$

2. Nikel (II) xloridin isti nitrat turşusunda həll edilməsi nəticəsində:

${\ce {3NiCl2 + 8HNO3 ->[100^oC] 3Ni(NO3)2 + 3Cl2 ^ + 2NO ^ + 4H2O.}}$

Kimyəvi xassələri

1. Susuz duz qızdırıldıqda parçalanır:

${\ce {2Ni(NO3)2 ->[500^oC] 2NiO + 4NO2 + O2,}}$

${\ce {Ni(NO3)2 ->[150^oC, vacuum] Ni(NO2)2 + O2.}}$

2. Qələvi metal hidroksidləri ilə reaksiyaya daxil olur və nəticədə zümrüd – yaşılı rənqdə nikel(II) hidroksid alınır:

${\ce {Ni(NO3)2 + 2NaOH -> Ni(OH)2 v + 2NaNO3.}}$

3. Əks halda, reaksiya ammonyakın sulu məhlulları ilə gedir, durulaşdırılmış məhlul ilə əsası nikel nitrat alınır:

${\ce {Ni(NO3)2 + NH3.H2O -> Ni(NO3)(OH) v + 2NH4NO3,}}$

və qatı amonyak məhlulu ilə:

${\ce {Ni(NO3)2 + 6(NH3.H2O)-> [Ni(NH3)6](NO3)2 + 6H2O.}}$

4. Güclü oksidləşdirici maddələrlə reaksiyaya daxil olduqda, zəif reduksiyaedicidir:

${\ce {2Ni(NO3)2 + Cl2 + 6NaOH -> 2NiO(OH) v + 2NaCl + 4NaNO3 + 2H2O.}}$

Toksikliyi

Bütün nitratlar kimi, oksidləşdirici maddədir və üzvi maddələrlə yanan qarışıqlar əmələ gətirir. Maddənin tozu gözləri və selikli qişanı qıcıqlandırır və allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. Daxilə düşsə ÖD 50 siçovullar üçün 1620 mq/kq. Suda yaşayan orqanizmlər üçün zəhərlidir. Kanserogendir.

Tətbiqi

Nikel (II) nitrat digər Ni birləşmələrinin və nikel tərkibli katalizatorların alınmasında, əlvan keramikada qəhvəyi rənqi almaq üçün və şüşə istehsalında şüşələrin boyanmasında istifadə olunur.

İstinadlar

• Рабинович В.А., Хавин З.Я. Краткий химический справочник. — Л.: Химия, 1977. — С. 94.
• M. K. Bağıyeva. Ümumi və qeyri-üzvi kimya praktikumu. Bakı-2012.
• Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учебное пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с.