O olmasın, bu olsun (film, 1956)

O olmasın, bu olsun — 1956-cı ildə Hüseyn Seyidzadə tərəfindən çəkilmiş film.[1][2]

O olmasın, bu olsun
O olmasın, bu olsun (film, 1956).jpg
Janr komediya
musiqili
məhəbbət
Rejissor Hüseyn Seyidzadə
Əsərin müəllifləri Üzeyir Hacıbəyov
(titrlərdə yoxdur)
Ssenari müəllifi Sabit Rəhman
Baş rollarda Əliağa Ağayev
Arif Mirzəquliyev
Tamara Gözəlova
Ağasadıq Gəraybəyli
Barat Şəkinskaya
İsmayıl Əfəndiyev
Mustafa Mərdanov
İsmayıl Osmanlı
Möhsün Sənani
Operator Əlisəttar Atakişiyev
Bəstəkarlar Üzeyir Hacıbəyov
(titrlərdə yoxdur)
Rəssamlar Cəbrayıl Əzimov
Nadir Zeynalov
İstehsalçı Bakı Kinostudiyası
İlk baxış tarixi 4 iyun 1957-ci il
Filmin digər adı Məşədi İbad
Filmin növü tammetrajlı bədii film
Müddət 87 dəq.
Ölkələr SSRİ SSRİ
Dillər azərbaycanca
rusca
İl 1956
Texniki məlumatlar Az. var.-10 hissə, 2609 metr
Rus var.-9 hissə, 2469 metr
35 mm
Rəng rəngli
IMDb ID 4263976

MəzmunRedaktə

Filmdə 1910-cu ildə Bakıda cərəyan edən hadisələr göstərilir. İki gəncin — Sərvər (Arif Mirzəquliyev) və Gülnazın (Tamara Gözəlova)[3] böyük və ülvi məhəbbətindən, məhəbbətin pula, cəhalətə və feodal qalıqlarına qalib gəlməsindən bəhs olunur. Əsas qəhrəmanlarla yanaşı filmdə Rüstəm bəyin bir çox dost-tanışı: tacirlər, alverçilər, qoçular, mürtəce, satqın jurnalistlər də öz əksini tapır. Lakin rejissor mənfi qüvvələri belə insana sevdirməyə nail olmuşdur.

Film haqqındaRedaktə

Bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun eyniadlı operettası əsasında ekranlaşdırılmışdır.

Filmdə xanəndə Xan Şuşinski qonaqlıq səhnəsində "Kürd-Şahnaz" muğamını ifa edir.

Yengə rolunu oynayan aktrisa Münəvvər Kələntərli qapının dəliyindən içəri baxarkən qəflətən Sərvər çıxır və yengəni yerə yıxır. Bu məqamda yerə yıxılan aktrisa kiçik barmağını sındırmışdı. Lakin həmin çəkilişlər bitəndən sonra çəkiliş qrupu aktrisanın barmağının sındığını bilmişdilər.

Filmdə xanəndə Tükəzban İsmayılova "Segah" muğamı üstündə oxuyur.

Film Azərbaycanın ilk rəngli bədii filmidir.

Operettanı ilk dəfə 1918-ci ildə Vaqram Papazyan ilə S.Lakka filmə çəkməyə cəhd edir və Xanjonkovun[4] o zaman yeni təsis olunmuş Yalta studiyasında çəkilişlərə başlanır.[5] Lakin bu ilk film uğur qazana bilmədiyi üçün tez də sıradan çıxır.[6]

Asiya və Afrika ölkələrinin Beynəlxalq Daşkənd kinofestivalında göstərilən kinokomediya o vaxt yüksək qiymət almışdı. Filmin xarici ekranlara çıxışı da uğurlu oldu. SSRİ Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr İdarəsinin sədri A.Davıdov Azərbaycan Kinematoqrafçıları İttifaqının I katibi Hüseyn Seyidzadəyə göndərdiyi məktubunda yazırdı: ""O olmasın, bu olsun" filmi 40 ölkəyə, o cümlədən İran, İraq, Yuqoslaviya, Yaponiya, Avstriya, ABŞ, İsveçrəMacarıstana satılıb". Daha sonralar film daha 10 ölkəyə satıldı. Bununla belə, kinolent Bakı kinoteatrlarında nümayiş etdirilərkən, respublika mətbuatında "Müvəffəqiyyətsiz film" başlıqlı kəskin tənqidi resenziya dərc edilmişdi.[7] Çəkilişlər ilyarım davam edib və aparıcı aktyorlara o vaxtın pulu ilə hər çəkiliş günü üçün 60 manat qonorar veriblər. O vaxtlar Azərbaycana qastrol səfərinə gəlmiş hind kinematoqrafçıları bir neçə Azərbaycan filminə baxdıqdan sonra daha çox üstünlüyü Hüseyn Seyidzadənin filmlərinə vermişdilər. Hətta hind kinosunun yaradıcısı Rac Kapur onu Hindistana dəvət etmişdi: "Gedək Hindistana, orada film çəkərsən, səni milyonçu edərəm". "O olmasın, bu olsun" ekranlara çıxandan sonra kinoşünaslar filmi tənqid etmişlər: "Heç bir estetik qanuna tabe olmayan, mənasız və zövqsüz çəkilmiş səhnələr, lüzumsuz vuruşma, qaçışma, hay-küylər, eybəcər oyunbazlıqlar, gah naturalistcəsinə, gah da qeyri-inandırıcı şişirtmələr tərzində verilmiş əcaib kadrlar... Hər şeydən əvvəl isə filmdə Məşədi İbad obrazı yoxdur. Rejissor işinin pərakəndəliyi hər obrazda, hər kadrda özünü göstərir".[8] ""O olmasın, Bu olsun" filmində tamaşaçıların etirazına səbəb olan qüsur... kinokomediyada olmayan, sonra əlavə edilmiş primitiv əhvalatlar — bazarda qoçuların davası, Rüstəm bəyin evində qonaqların qalmaqalı, hamamda verilən çirkin naturalist səhnələr və s. kimə lazım idi? Bu əhvalatlar filmdə o qədər işıq, o qədər hay-küylə verilmişdir ki, komediyanın əsasını təşkil edən ictimai motivlər kölgədə qalır... Filmdə tamaşaçıya təqdim edilən Məşədi İbad isə tamamilə başqadır... Bunun təqsiri rolun yanlış traktovkasındadır. Bəla burasındadır ki, rejissor necə çalmışsa, aktyor da elə oynamışdır".[9][10]

Rejissor Hüseyn Seyidzadə filmdə baş rola-Məşədi İbad roluna aktyor Mirzəağa Əliyevi çəkəcəkdi. Lakin çəkilişlər yenicə başlamışdı ki, aktyor dünyasını dəyişdi. Bundan sonra rejissor yeni Məşədi İbadı-Əliağa Ağayevi tapmalı oldu.

2016-cı ildə Meksikanın paytaxtı Mexiko şəhərində Azərbaycan Kinosu günləri çərçivəsində nümayiş etdirilmişdir.[11]

Filmin heyətiRedaktə

Film üzərində işləyənlərRedaktə

Əsərin müəllifi: Üzeyir Hacıbəyov
Ssenari müəllifi: Sabit Rəhman
Quruluşçu rejissor: Hüseyn Seyidzadə
Quruluşçu operator: Əlisəttar Atakişiyev
Geyim rəssamı: Əlisəttar Atakişiyev
Quruluşçu rəssam: Cəbrayıl Əzimov, Nadir Zeynalov
Səs operatoru: Əziz Şeyxov
Musiqi redaktoru: Fikrət Əmirov
Rejissor: Şua Şeyxov
Operator: Mirzə Mustafayev
Qrim rəssamı: Georgi Parisaşvili
Montaj üzrə assistent: A.Filimonova
Çalır: Üzeyir Hacıbəyov Adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri
Dirijor: Fikrət Əmirov
Filmin direktoru: Daniil Yevdayev
Operator assistenti: Tofiq Sultanov (titrlərdə yoxdur)
Quraşdırılmış səhnələrin operatoru: Sergey Klyuçevski (titrlərdə yoxdur)
Quraşdırılmış səhnələrin rəssamı: Mirzə Rəfiyev (titrlərdə yoxdur)
Rejissor köməkçisi: Ramiz Əliyev (titrlərdə yoxdur)
Mahnı ifa edən: Mirzə Babayev (Məşədi İbad), Firəngiz Əhmədova (Gülnaz), Məmmədtağı Bağırov (Rüstəm bəy) (titrlərdə yoxdur)
Rəqs quruluşçusu: Əlibaba Abdullayev (titrlərdə yoxdur)
Rejissor assistenti : Əlisəttar Məlikov

RollardaRedaktə

Əliağa AğayevMəşədi İbad
Arif Mirzəquliyev — Sərvər
Tamara Gözəlova — Gülnaz
Ağasadıq Gəraybəyli — Rüstəm bəy
Barat Şəkinskaya — Sənəm
İsmayıl Əfəndiyev — Həsənqulu bəy
Mustafa Mərdanov — Həsən bəy
İsmayıl Osmanlı — Rza bəy
Möhsün Sənani — Qoçu Əsgər
Lütfəli Abdullayev — Balaoğlan
Əhməd Əhmədov (Əhməd Əhmədov-Rumlu kimi) — Hambal
Rza ƏfqanlıCəlil Məmmədquluzadə
Ağahüseyn Cavadov — Bəy
Adil İsgəndərov — Qoçu
Sadıq Saleh BağırovMirzə Ələkbər Sabir
Həsənağa SalayevƏzim Əzimzadə
Nüsrət Fətullayev
Münəvvər Kələntərli — Yengə
Lütfi Məmmədbəyli — Sərvərin dostu
Müxlis Cənizadə — Sərvərin dostu
F.Əlizadə
Faiq Mustafayev — Sərvərin dostu
Əfrasiyab Məmmədov — Sərvərin dostu
Osman Hacıbəyov
Mollağa Bəbirli — Hamam sahibi Məşədi Qəzənfər
Sona Hacıyeva — Çadralı qadın
Məmmədsadıq Nuriyev — Bazardakı adam
Yusif Yulduz — Bəy
Əliheydər Həsənzadə — Bəy
Məmməd Sadıqov — Bəy
Əminə Dilbazi — Rəqqasə
Sadıq Hüseynov — Qoçu
Cabbar Əliyev — Qoçu
Süleyman Tağızadə — Qoçu
Ramiz MustafayevHüseyn Ərəblinski (titrlərdə yoxdur)
Xan Şuşinski — Xanəndə (titrlərdə yoxdur)
Kamil Dadaşov — Rəqs edən kisəçi (titrlərdə yoxdur)
Bəhram Mansurov — Tar çalan (titrlərdə yoxdur)
Tələt Bakıxanov — Kamançada çalan (titrlərdə yoxdur)
Tükəzban İsmayılova — Xanəndə (titrlərdə yoxdur)
Əkbər Fərzəliyev — Ziyalı (titrlərdə yoxdur)
Kübra Əbilova — Qarmon çalan (titrlərdə yoxdur)

Filmi səsləndirənRedaktə

Əli Zeynalov — Sərvər (Arif Mirzəquliyev)
Leyla Bədirbəyli — Gülnaz (Tamara Gözəlova)

SitatlarRedaktə

Məşədi İbad: Heyvan özünsən.
Məşədi İbad: Cəhənnəm ol, axmağın biri, axmaq. Mənə meymun dediyin bəs deyil, hələ bir əl də verirsən.
Məşədi İbad: Heç hənanın yeridir !?

İstinadlarRedaktə

  1. "2011-ci ilin yubilyar filmləri". Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi. Dövlət Film Fondu. Kino-Bülleten. IV buraxılış. Bakı: Apostroff, 2011.
  2. “"O olmasın, bu olsun" operettasının 100, eyniadlı filmin isə 55 illiyinə həsr olunmuş konfrans keçirilib” //Paritet.- 2011.- 23-25 aprel.
  3. Gözəlova, T. “Məşədi İbad”dakı maraqlı yerlərin çoxu kəsildi: [“O olmasın, bu olsun” filmində Gülnaz rolunu canlandıran Tamara Gözəlova ilə söhbət] //Azadlıq.- 2011.- 1 fevral.- S.13.
  4. А.А. Ханжонков. Первые годы русской кинопромышленности. Изд. "Искусство", 1937.- стр. 216.
  5. M.Qurbanov, Ə.Qulubəyov "Kino sovetskoqo Azerbaydjana" Bakı, Azdövlətnəşr, 1969, səh 4
  6. Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası. Memarlıq və İncəsənət İnstitutu. Nazim Sadıxov. Azərbaycan bədii kinosu (1920-1935-ci illər). Bakı: Elm, 1970.
  7. "Kommunist" qəzeti, 9 dekabr 1956-cı il.
  8. "Kommunist", 09.12 1956.
  9. "Ədəbiyyat və İncəsənət", 09.12.1956.
  10. "O olmasın, bu olsun: böyük aktyorların benefisi", Ekspress qəzeti, 13.03.2003, Ulduzə Qaraqızı.
  11. 525.az. "Meksikada Azərbaycan Kinosu günləri" (az.). 525.az. 21.05.2016. 2017-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-24.

MənbəRedaktə

  • Журнал "Советский экран", 1957, № 19, стр. 5.
  • Şəmsəddin Abbasov. “Sovet Azərbaycanının kinosu” //Kommunist.- 1958.- 29 avqust.
  • Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 13.
  • Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 383.
  • Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 106; 118; 122-124; 144.
  • Həsənova, T. “Üzeyir Hacıbəyov və Azərbaycan kinosu”. //Kino.- 2006.- 29 sentyabr.- səh. 7.
  • Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814.
  • "Bəs mənim bir abasım hara getdi?" //Odlar yurdu.- London, 2008, dekabr.- № 002.- səh. 15.
  • Kənan, A. “"O olmasın, bu olsun" filmi haqqında” //Kaspi.- 2011.- 25-27 iyun.- səh. 21.

Xarici keçidlərRedaktə

= Həmçinin bax=Redaktə

O olmasın, bu olsun (operetta)