Oktan

Oktan (C₈H₁₈) — Alkanlar sinfindən doymuş karbohidrogen.

Oktan
Ümumi
Kimyəvi formulu	C8H18
Molyar kütlə	114,2285 q/mol
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	−57 °S
Qaynama nöqtəsi	125,52 °S
Təsnifatı
CAS -da qeyd. nöm.	111-65-9
SMILES	CCCCCCCC

Xassələri

Spesifik iyə malik rəngsiz mayedir, oktan ədədi 17 – 19 -dur.

Alınması

Izooktanla və digər izomerlərlə birgə neftin, birbaşa qovmadan alınan benzinin (10%-ə qədər), həmçinin az miqdarda CO və H2-dən alınan sintetik benzinin tərkibində olur. Sənayedə oktanı rektifikasiya yolu ilə ayırırlar, sonra “molekulyar ələk”lərin köməyi ilə moçevina (karbamid) ilə təmizləyirlər.

Tətbiqi

Hidrogen iştirakında alümomolibden və ya alümoxrom katalizatorları üzərindən buraxıldıqda (500oC-də və 1-2 Mn/m2 və ya 10-20 kqs/sm2 təzyiq altında) oktan aromatik karbohidrogenlərin (o-ksilol və etilbenzol) qarışığına çevrilir. Bu dehidrotsiklləşmə reaksiyası – katalitik riforminq proseslərində əsas reaksiyalardan biridir.

Izomerləri

Oktanın 18 struktur izomeri var:

• oktan (n-oktan)
• 2-metilheptan
• 3-metilheptan (+ optik izomerləşmə)
• 4- metilheptan
• 3-etilheksan
• 2,2-dimetilheksan
• 2,3-dimetilheksan (+ optiki izomerləşmə)
• 2,4-dimetilheksan (+optiki izomerləşmə)
• 2,5-dimetilheksan
• 3,3- dimetilheksan
• 3,4- dimetilheksan (+optiki izomerləşmə (iki hiral mərkəz))
• 2-metil-3-etilpentan
• 3- metil-3-etilpentan
• 2,2,3-trimetilpentan (+optiki izomerləşmə)
• 2,2,4-trimetilpentan (həmçinin izooktan kimi məlumdur)
• 2,3,3-trimetilpentan
• 2,3,4- trimetilpentan
• 2,2,3,3-tetrametilbutan

İstinad

• http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0470.html

Mənbə

• Корольченко А. Я.,Корольченко Д.А. Пожаровзрывоопасность веществ и материалов и средства их тушения. Справочник: в 2-х ч. - 2-е изд., перераб. и доп.- М.: Асс. "Пожнаука", 2004. - Ч.II. - 713 с. - ISBN 5-901283-02-3, УДК (658.345.44+658.345.43)66.