Oktan
Oktan (C8H18) — Alkanlar sinfindən doymuş karbohidrogen.
| Oktan | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C8H18 |
| Molyar kütlə | 114,2285 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0,7 ± 0,01 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | −57 °S |
| Qaynama nöqtəsi | 125,52 °S |
| Buxarın təzyiqi | 10 ± 1 mm Hg |
| Optik xüsusiyyətlər | |
| Sındırma əmsalı | 1,398 |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 111-65-9 |
| PubChem | 356 |
| SMILES | CCCCCCCC |
| RTECS | RG8400000 |
| ChEBI | 17590 |
| BMT nömrəsi | 1262 |
| ChemSpider | 349 |
Xassələri
redaktəSpesifik iyə malik rəngsiz mayedir, oktan ədədi 17 – 19 -dur.
Alınması
redaktəIzooktanla və digər izomerlərlə birgə neftin, birbaşa qovmadan alınan benzinin (10%-ə qədər), həmçinin az miqdarda CO və H2-dən alınan sintetik benzinin tərkibində olur. Sənayedə oktanı rektifikasiya yolu ilə ayırırlar, sonra "molekulyar ələk"lərin köməyi ilə moçevina (karbamid) ilə təmizləyirlər.
Tətbiqi
redaktəHidrogen iştirakında alümomolibden və ya alümoxrom katalizatorları üzərindən buraxıldıqda (500oC-də və 1–2 Mn/m2 və ya 10–20 kqs/sm2 təzyiq altında) oktan aromatik karbohidrogenlərin (o-ksilol və etilbenzol) qarışığına çevrilir. Bu dehidrotsiklləşmə reaksiyası – katalitik riforminq proseslərində əsas reaksiyalardan biridir.
İzomerləri
redaktəOktanın 18 struktur izomeri var:
- oktan (n-oktan)
- 2-metilheptan
- 3-metilheptan (+ optik izomerləşmə)
- 4 — metilheptan
- 3-etilheksan
- 2,2-dimetilheksan
- 2,3-dimetilheksan (+ optiki izomerləşmə)
- 2,4-dimetilheksan (+optiki izomerləşmə)
- 2,5-dimetilheksan
- 3,3 — dimetilheksan
- 3,4 — dimetilheksan (+optiki izomerləşmə (iki hiral mərkəz))
- 2-metil-3-etilpentan
- 3 — metil-3-etilpentan
- 2,2,3-trimetilpentan (+optiki izomerləşmə)
- 2,2,4-trimetilpentan (həmçinin izooktan kimi məlumdur)
- 2,3,3-trimetilpentan
- 2,3,4 — trimetilpentan
- 2,2,3,3-tetrametilbutan
Həmçinin bax
redaktəİstinad
redaktəMənbə
redaktə- Корольченко А. Я.,Корольченко Д.А. Пожаровзрывоопасность веществ и материалов и средства их тушения. Справочник: в 2-х ч. — 2-е изд., перераб. и доп.- М.: Асс. "Пожнаука", 2004. — Ч. II. — 713 с. — ISBN 5-901283-02-3, УДК (658.345.44+658.345.43)66.