Oktan (C8H18) — Alkanlar sinfindən doymuş karbohidrogen.

Oktan
Molekulyar modelin şəkli
Ümumi
Kimyəvi formulu C8H18
Molyar kütlə 114,2285 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq 0,7 ± 0,01 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi −57 °S
Qaynama nöqtəsi 125,52 °S
Buxarın təzyiqi 10 ± 1 mm Hg
Optik xüsusiyyətlər
Sındırma əmsalı 1,398
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm. 111-65-9
PubChem
SMILES CCCCCCCC
RTECS RG8400000
ChEBI 17590
BMT nömrəsi 1262
ChemSpider

Xassələri

redaktə

Spesifik iyə malik rəngsiz mayedir, oktan ədədi 17 – 19 -dur.

Alınması

redaktə

Izooktanla və digər izomerlərlə birgə neftin, birbaşa qovmadan alınan benzinin (10%-ə qədər), həmçinin az miqdarda CO və H2-dən alınan sintetik benzinin tərkibində olur. Sənayedə oktanı rektifikasiya yolu ilə ayırırlar, sonra "molekulyar ələk"lərin köməyi ilə moçevina (karbamid) ilə təmizləyirlər.

Tətbiqi

redaktə

Hidrogen iştirakında alümomolibden və ya alümoxrom katalizatorları üzərindən buraxıldıqda (500oC-də və 1–2 Mn/m2 və ya 10–20 kqs/sm2 təzyiq altında) oktan aromatik karbohidrogenlərin (o-ksilol və etilbenzol) qarışığına çevrilir. Bu dehidrotsiklləşmə reaksiyası – katalitik riforminq proseslərində əsas reaksiyalardan biridir.

İzomerləri

redaktə

Oktanın 18 struktur izomeri var:

  • oktan (n-oktan)
  • 2-metilheptan
  • 3-metilheptan (+ optik izomerləşmə)
  • 4 — metilheptan
  • 3-etilheksan
  • 2,2-dimetilheksan
  • 2,3-dimetilheksan (+ optiki izomerləşmə)
  • 2,4-dimetilheksan (+optiki izomerləşmə)
  • 2,5-dimetilheksan
  • 3,3 — dimetilheksan
  • 3,4 — dimetilheksan (+optiki izomerləşmə (iki hiral mərkəz))
  • 2-metil-3-etilpentan
  • 3 — metil-3-etilpentan
  • 2,2,3-trimetilpentan (+optiki izomerləşmə)
  • 2,2,4-trimetilpentan (həmçinin izooktan kimi məlumdur)
  • 2,3,3-trimetilpentan
  • 2,3,4 — trimetilpentan
  • 2,2,3,3-tetrametilbutan

Həmçinin bax

redaktə

İstinad

redaktə

Mənbə

redaktə
  • Корольченко А. Я.,Корольченко Д.А. Пожаровзрывоопасность веществ и материалов и средства их тушения. Справочник: в 2-х ч. — 2-е изд., перераб. и доп.- М.: Асс. "Пожнаука", 2004. — Ч. II. — 713 с. — ISBN 5-901283-02-3, УДК (658.345.44+658.345.43)66.