Vikipediya

Onlayn oyun

Onlayn oyun — qismən və ya əsasən internet və ya mövcud olan hər hansı digər kompüter şəbəkəsi vasitəsilə oynanan videooyun.[1] Onlayn oyunlar müasir oyun platformalarında, o cümlədən kompüterlərdə, konsollarda və mobil cihazlarda mövcuddur və birinci şəxs atıcı, strategiya və kütləvi çoxnəfərli onlayn rol oyunu (MMORPG) daxil olmaqla bir çox janrları əhatə edir.[2] 2019-cu ildə onlayn oyunlar seqmentində gəlir 16,9 milyard dollara çatıb, bunun 4,2 milyard dolları Çin, 3,5 milyard dolları isə ABŞ-də əldə edilib.[3] 2010-cu illərdən bəri onlayn oyunlar arasında ümumi tendensiya onları pulsuz təklif olunan oyunların üzərində satın alına bilən əşyalar kimi qənimət qutuları və döyüş biletləri kimi monetizasiya sxemlərindən istifadə edərək, onları bir xidmət kimi idarə etmək olmuşdur.[4][5] Alınan pərakəndə oyunlardan fərqli olaraq, onlayn oyunların daimi oynanılmaması problemi var, çünki onların işləməsi üçün xüsusi serverlər tələb olunur.

Eve Online oyununda döyüş

Onlayn oyunların dizaynı sadə mətn əsaslı mühitlərdən mürəkkəb qrafika və virtual dünyaların daxil edilməsinə qədər dəyişə bilər.[6] Oyun daxilində onlayn komponentlərin mövcudluğu onlayn liderlər lövhəsi kimi kiçik xüsusiyyətlərdən tutmuş, birbaşa digər oyunçulara qarşı oynamaq kimi əsas oyunun bir hissəsi olmağa qədər dəyişə bilər. Bir çox onlayn oyunlar öz onlayn icmalarını yaradır, digər oyunlar, xüsusən də sosial oyunlar oyunçuların mövcud real həyat icmalarını birləşdirir.[7] Bəzi onlayn oyunlar bir çox tanınmış Twitch yayımçıları və onları oynayan YouTuberlər sayəsində kütləvi populyarlıq əldə edə bilər.[8]

Onlayn oyunlar video oyun mədəniyyətinin əhatə dairəsini və ölçüsünü kəskin şəkildə artırıb və müxtəlif yaşlarda, millətlərdən və peşələrdən olan oyunçuları cəlb edir.[9][10][11] Onlayn oyun məzmunu indi elmi sahədə, xüsusən də gündəlik həyatın davranışları və sosial hadisələri ilə bağlı virtual cəmiyyətlərdə oyunçuların qarşılıqlı əlaqələri sahəsində araşdırılır.[9][10][12] Digər mədəniyyətlərdə olduğu kimi, cəmiyyət oyunlarda və ya oyun xaricində ünsiyyət üçün istifadə edilə bilən jarqon sözlər və ya ifadələr bazasını inkişaf etdirmişdir. Artan onlayn təbiətinə görə, müasir video oyun jarqonları "pwn" və "noob" kimi bir çox sözlə leetspeak kimi internet jarqonları ilə də çox üst-üstə düşür.[13][14] Video oyun ictimaiyyəti tərəfindən populyarlaşan başqa bir termin kompüter başında olmayan və ya diqqət yetirməyən insanlara deyilən "AFK" abreviaturasıdır.[15] Digər ümumi abreviaturlara "uğurlar, əylənin" (ing. good luck, have fun) mənasını verən "GL HF" daxildir və bu sözlər tez-tez yaxşı performans göstərmək üçün matçın əvvəlində deyilir.[16] Eyni şəkildə, oyunun sonunda "GG" və ya "GG WP" rəqibi "yaxşı oyun, yaxşı oynadı" (ing. good game, well played) deməklə təbrik etmək, qələbə və ya məğlubiyyət üçün deyilə bilər.[17] Bir çox video oyunları da internet memlərinə ilham verib və böyük izləyici kütləsinə sahib olub.[18]

Onlayn oyun mədəniyyəti bəzən kiberzorbalığı, zorakılığı və ksenofobiyanı təşviq edə bilən mühitə görə tənqidlə üzləşir. Bəziləri həmçinin videooyun asılılığı və ya sosial stiqma ilə bağlı narahatdırlar.[19] Bununla belə, bir onlayn oyunun oyunçularının bir-birini tanımadıqları və məhdud ünsiyyətə malik olduqları üçün fərdi oyunçunun onlayn oyundakı təcrübəsinin süni intellektli oyunçularla oynamaqdan fərqli olmadığı iddia edilmişdir.[20]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Andrew Rollings; Ernest Adams. Fundamentals of Game Design. Prentice Hall. 2006.
  2. ↑ Quandt, Thorsten; Kröger, Sonja. Multiplayer: The Social Aspects of Digital Gaming. London: Routledge. 2014. ISBN 978-0-415-82886-4.
  3. ↑ Skeldon, Paul. "Global online games revenue to reach $17.8 billion by 2024 | Media & Content". January 9, 2020. August 6, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 27, 2020.
  4. ↑ Marshall, Cass. "The decade when online video games changed everything". Polygon. November 11, 2019. April 23, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 11, 2019.
  5. ↑ "How games as a service are changing the way we play". Red Bull (ingilis). September 18, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 15, 2020.
  6. ↑ Hachman, Mark. "Infographic: A Massive History of Multiplayer Online Gaming". PC Magazine. October 8, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 6, 2015.
  7. ↑ David R. Woolley. "PLATO: The Emergence of Online Community". thinkofit.com. September 4, 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 12, 2013.
  8. ↑ Says, Cannon. "Among Us' Improbable Rise To The Top Of Twitch". Kotaku Australia (ingilis). September 8, 2020. September 9, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 12, 2021.
  9. ↑ 1 2 Martney, R. "The strategic female: gender-switching and player behavior in online games". Information, Communication & Society. 17 (3). 2014: 286–300. doi:10.1080/1369118x.2013.874493.
  10. ↑ 1 2 Worth, N. "Personality and behavior in a massively multiplayer online role-playing game". Computers in Human Behavior. 38. 2014: 322–330. doi:10.1016/j.chb.2014.06.009.
  11. ↑ Schiano, D. "The "lonely gamer" revisited". Entertainment Computing. 5. 2014: 65–70. doi:10.1016/j.entcom.2013.08.002.
  12. ↑ Barnett, Jane; Coulson, Mark. "Virtually Real: A Psychological Perspective on Massively Multiplayer Online Games". Review of General Psychology (ingilis). 14 (2). 2010: 167–179. doi:10.1037/a0019442. ISSN 1089-2680. May 27, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 22, 2023.
  13. ↑ Paez, Danny. "How "PWNED" went from hacker slang to the internet's favorite taunt". Inverse (ingilis). March 17, 2020. March 17, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 17, 2021.
  14. ↑ Paez, Danny. "How "n00b" became the nicest way to be mean online". Inverse (ingilis). February 18, 2020. April 21, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 17, 2021.
  15. ↑ Vicente, Vann. "What Does "AFK" Mean, and How Do You Use It?". How-To Geek (ingilis). November 8, 2020. February 28, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 17, 2021.
  16. ↑ Andrew Heinzman. "What Does "GLHF" Mean, and How Do You Use It?". How-To Geek (ingilis). January 26, 2020. February 26, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 17, 2021.
  17. ↑ Vicente, Vann. "What Does "GG" Mean, and How Do You Use It?". How-To Geek (ingilis). May 8, 2020. February 27, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 17, 2021.
  18. ↑ "Gaming the System: Among Us memes convey the pain of an internet-dependent world – The Daily Free Press" (ingilis). March 9, 2021. September 30, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 12, 2021.
  19. ↑ Rouse, Margaret. "Gaming". WhatIs.com. April 23, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 13, 2015.
  20. ↑ "What's the Future of Online Gaming?". Next Generation. No. 19. Imagine Media. July 1996. 6–10.

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Onlayn_oyun&oldid=7376666"