Orrin Friman
Orrin Erastus Friman (ing. Orrin Erastus Freeman; 9 sentyabr 1830, Boston – 16 avqust 1866, Yokohama) – ABŞ fotoqrafı. Çin və Yaponiyada fəaliyyət göstərmişdir. Yaponiyada məskunlaşmış ilk peşəkar fotoqraf olmaqla yanaşı, Yaponiyada ilk fotostudiyanı açmış şəxsdir.
| Orrin Friman | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 9 sentyabr 1830 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 16 avqust 1866 (35 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
Həyatı
redaktəOrrin Friman 1830-cu ildə ABŞ-nin Boston şəhərində doğulmuşdur. Friman 1857-ci ilə aid bir şəhər kataloqunda bar sahibi kimi göstərilmişdir.[1]
1859-cu ildə ailəsi ilə birlikdə Çinin Şanxay şəhərinə gəlmiş və özü ilə ambrotipik kamera gətirmişdir. Suçjou şəhərində fotostudiya açmış və çinlilərin fotoportretlərini çəkərək pul qazanmağı planlaşdırmışdır. Lakin Suçjou şəhərində uğursuz olduqdan sonra studiyanı 1859-cu ilin iyulunda Şanxaya köçürmüşdür. Burada daha uğurlu olsa da, Yaponiyaya köçməyə qərar vermişdir.[1]
Yaponiyada
redaktə1859-cu ilin dekabrında və ya 1860-cı illərin əvvəlində Yaponiyanın Yokohama şəhərinə çatmış, burada Yaponiyanın ilk fotostudiyasını açmışdır.[1] O, Yaponiyada bir sıra tanınmış şəxslərin fotoportretini çəkməklə məşğul olmuşdur. 15 iyun 1860-cı ildə Qərb elmləri ilə maraqlanan yerli tacir Otsuki Takayukinin fotoportretini çəkmişdir.[2]
Ukay Qyokusen Frimana yaxınlaşaraq ambrotipik kamerasını və digər təchizatları üçün təklif vermiş, eləcə də, ondan fotoqrafiya dərsləri almışdır. Ukay Yaponiyanın ilk peşəkar fotoqrafı olmuş, Friman isə fotoqrafiyadan uzaqlaşaraq tacir olmuşdur.[1]
Friman 16 avqust 1866-cı ildə keçirdiyi iflic nəticəsində ölmüş və Yokohama əcnəbi qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.[1] Ölərkən Frimanın var-dövlətinin dəyəri 130 min ABŞ dolları olaraq hesablanmışdır. Onun mirası qardaşları arasında bölüşdürülmüşdür.[2]
Ailəsi
redaktəOrrinin atası Samuel Friman ev inşaatçısı, babası cərrah, ulu babası isə koloniya qubernatoru və hüquqşünas olmuşdur.[3][1] Orrinin qardaşı Albert Lamper Friman 1855-ci ilin aprelində Çinə köçmüş və Şanxayın tanınmış tacirlərindən biri olmuşdur. Albert Bostonda yaşayan dostu Çarlz Kullisə yazdığı məktublarda Orrinin fəaliyyəti haqqında məlumatlar vermişdir.[4]
Orrinin digər qardaşı Melvin Palmer Friman da Çində işləmiş, daha sonra qısa müddət Yaponiyada yaşamışdır.[4]
İstinadlar
redaktəƏdəbiyyat
redaktə- Hannavy, John. Encyclopedia of Nineteenth-Century Photography (ingiliscə). Routledge. 2008. səh. 554. ISBN 0-415-97235-3. İstifadə tarixi: 9 oktyabr 2022.
- Bennett, Terry. Photography in Japan: 1853–1912 (ingiliscə). Tuttle Publishing. 2006. 58–60. ISBN 0-8048-3633-7. İstifadə tarixi: 8 oktyabr 2022.