Otuz tiran (Afina)
Otuz tiran (və ya Otuzların hakimiyyəti) — Pelloponnes müharibəsindən sonra e.ə. 404-403-cü illərdə Afinanı idarə etmiş spartameyilli hökmdarlar qrupunun kollektiv ləqəbi.
Otuz tiran, spartalı sərkərdə Lisandrın rəhbərliyi altında, Kritiy və Feramen tərəfindən hakimiyyətə gətirilmiş oliqarxik hökmdarlar idilər. Onlar çox qəddar idilər və cəmi bir illik hakimiyyət ərzində, Feramen də daxil olmaqla, 1500 afinalını cəzalandırmışdılar. Buna baxmayaraq Fibin köməyi ilə Frasibul onları tezliklə devirdi. Hakimiyyətdən məhrum olduqları müddətdən bir il sonra Otuzların əksəriyyəti öldürülmüşdü. Romalı tarixçilər otuz tiran termini ilə, həmçinin Qallien dövründə imperiyanın ayrı-ayrı hissələrində hakimiyyəti ələ keçirmiş imperatorları adlandırmışlar (əslində isə onların sayı 30 yox 18 idi)
Yunan tarixində 30 afinalı tiranın siyahısı qeyd edilir:
- Agesiy
- Anaytiy
- Aristotel
- Hieron
- Hippolox
- Hippomax
- Diokles
- Drakontid
- Evklid
- Kleomed
- Kritiy
- Melobiy
- Mnesiloks
- Mnesifeid
- Onomakl
- Peyson
- Polixar
- Sofokl
- Faydrid
- Fedon
- Feogen
- Feoqnis
- Feramen
- Hayreley
- Harikl
- Xremon
- Evmaf
- Erazistrat
- Eratosfen
- Esxin