Ouken qanunu- işsizlik dərəcəsi ilə ÜDM-in artımı arasındakı əlaqəni əks etdirən qanundur. İşsizliklə ÜDM artımı arasındakı əlaqə ilk dəfə 1960-cı illərdə ABŞ İqtisadi Məsləhətçilər Konsulunun sədri vəzifəsində çalışan Artur Ouken tərəfindən araşdırılmışdır. A. Ouken ABŞ iqtisadiyyatındakı göstəricilər əsasında bu qanunauyğunluğu müəyyənləşdirmişdir[1].

Ouken Qanunu və Potensial ÜDM

redaktə

İşçilər istehsal prosesində iştirak etməzlərsə, yaradılması mümkün əmtəələr istehsal olunmayacaq. Bu makro səviyyədə potensial ÜDM-dən aşağı istehsal deməkdir. [1] Ouken qanununa görə, mövcud işsizlik təbii işsizlikdən neçə faiz fərqlənərsə, potensial ÜDM ilə real ÜDM arasındakı fərq (ing. gap) iki qat çox olar. Bu qanunauyğunluğu aşağıdakı kimi təsvir edə bilərik[1]:

 
  •   - Real ÜDM;

Əgər işsizlik dərəcəsi təbii səviyyəsindən 2% çox olarsa, iqtisadiyyat öz potensial səviyyəsindən 4% aşağı olar.

Ouken Qanunu və İqtisadi Artım

redaktə

Ouken qanunu, həm də işsizliyin artmasının iqtisadi artımı necə azaltmasını əks etdirir. Bu əlaqə aşağıdakı kimidir[2]:

 
  •   - real iqtisadi artım;
  •   - hazırkı işsizlik dərəcəsi;
  •   - baza dövründəki işsizlik dərəcəsi.

Düsturdan görünür ki, işsizlik dərəcəsi sabit qalarsa, ÜDM 3,5% artacaq. Artım işçi qüvvəsindəki, investisiya qoyuluşundakı artımla və texnoloji inkişafla bağlıdır ki, bu da vəziyyətdən asılı olaraq müxtəlif ölkələrdə fərqli həcmdə ola bilər[2]. Düstura əsasən, işsizlikdəki hər 1%-lik artım ÜDM artımını 2% aşağı salacaq. Əgər işsizlik dərəcəsi 4%-dən 7%-ə yüksələrsə, ÜDM-dəki real artım aşağıdakı kimi olar:

 

Ouken qanununa görə, bu vəziyyətdə ÜDM 2,5% azalacaq və iqtisadiyyatda resessiya baş verəcək.

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 3 Andrew B. Abel , Ben S. Bernanke, Dean Croushore. Macroeconomics, 6th ed. 2008. Səh 99.
  2. 1 2 N. Gregory Mankiw. Makroekonomi . 6-cı baskı. Editor: Ömer Faruk Çolak. Ankara. 2014. ISBN 978-605-4160-38-9. Səh. 290-292